bugün
- ak partiliyi çok fena döven chp belediye başkanı16
- akrep burcu9
- 22 şubat 2024 sparta prag galatasaray maçı14
- birini donuzlayarak ceza vermek9
- kalbin sadece bir kişiyi seveceği saçmalığı10
- arkadaşlar biri var18
- karınıza range rover alır mısınız25
- bik bik moderatör olsun14
- bir sözlük kızı ile yakınlaşmak13
- kent lokantası niye bedava değil demek22
- boşuna yaşıyorum hissi18
- anın görüntüsü15
- ülkeleri hükümetler değil kişiler kalkındırır8
- avrupanın yarrağı yemesi yakındır19
- evlilik17
- patiswiss15
- akp seçmeni15
- ali erbaş19
- manyak olmaya karar verdim silik olsun kampanyası13
- escort fiyatlarının güncellenmesi12
- diyanet işleri başkanına audi 6 tahsis edilmesi11
- modern kadinin ucuz ve kolay ulasilabilir olmasi17
- icardi1905 silik olsun kampanyası27
- türkiyede çok abartılan arabalar9
- nervio'ya aşık olmak10
- balayını italyada yapmak isteyen nişanlı14
- futbolcu ismiyle nick almak14
- chp'li o tekin'in öcalan'ın fotosu ile pozu37
- demet akalın'ın zeka seviyesi12
- gina carano9
- icardi19059
- türkiye işçi partisi10
- çin halk cumhuriyeti8
- ellerim bos gonlum hos9
- bir kadında ilk baktığınız yer neresi17
- 31 mart 2024 cumhuriyet halk partisinin zaferi8
- sözlük kızlarının don renkleri14
- aynı dizileri tekrar tekrar izlemek8
- karımın çok mutlu olacağı gerçeği13
- kadınların boşanmış erkeğe bakışı9
- merfulu8
- sözlük kızlarının ayakkabıları18
- 23 nisan ulusal egemenlik ve çocuk bayramı8
- yakışıklı erkeği çirkin gösterecek şeyler15
- türk kızlarının beğenmediği erkek tipi8
- eloande'ye koca buluyoruz kampanyası8
- her yaptığı yemeği paylaşan kızın amacı10
- murat kurum kurudu gitti8
- haçta iken sevgili ile sevişmek günah mıdır11
- yunanistan bizden çalsa rahatsız olmayacağınız şey11
yalnızca abil, adur, aver, agör kalıplarını çağrıştırmaması gerekir. "yardım etmek", "reddetmek", "mahvolmak" vb. kelimeler de birleşik fiildir.
1- /bil/ Birleşik Fiili
I) Anlamı
/bil/ birleşik fiilinin getirildiği ana fiile kattığı iki anlam vardır: yeterlilik ve olasılık.
1: Şu ağaca tırmanabilirim.
/bil/ birleşik fiili bu cümlede baskın şekilde bir yeterliliğe, muktedirliğe işaret etmektedir.
2: Dikkat! Başına bir şey düşebilir.
Bu cümlede ise /bil/ birleşik fiili cümleye açıkça bir olasılık anlamı katmıştır. Ancak bu anlam fiilin geniş zamanla çekilmesi halinde söz konusudur.
II) Olumsuzu
/bil/ birleşik fiilinin olumsuz yapısını görmek için gidebilir örneğini inceleyelim. Bu kelimede ana fiil gitmek fiilidir. /bil/ ise birleşik fiildir. Birleşik fiilin olumsuz hali ile ana fiilin olumsuz hali birbirinden farklıdır.
a. gidebilir b. gitmeyebilir c. gidemez
b' de ana fiil gitme- şeklinde kabul edilmelidir. /bil/ birleşik fiilinin kattığı yeterlilik veya olasılık anlamı gitme- ana fiilini etkiler. c ise a' nın olumsuzudur. Fakat bu olumsuz yapı, gidebilmez biçiminde değil, /bil/ birleşik fiilinin düşmesiyle oluşan gidemez biçiminde kullanılır. Bu olumsuzluk, muktedir olamama veya imkânsızlık bildirir. gidemez yerine gitmesi mümkün değil ya da gitmeye gücü yetmez de denilebilirdi.
/bil/ birleşik fiilinin kullanıldığı bir kelimede hem ana fiil, hem de birleşik fiil olumsuzluk eki alabilir mi?
d. gitmeyemez
d' deki gibi bir kelimenin Türkçenin kurallarına uyduğunu söyleyemeyiz. Ancak böyle kuraldışı bir örnekle neyi anlatmak istediğimizi belirtebiliriz. Bu kelime bize, gitmemek ana fiiline bir yetersizlik veya imkânsızlık anlamı katılmaya çalışıldığını gösterir. Bu anlamda düşünüldüğünde kelime başka birleşik kelimelerle birlikte şöyle düzeltilebilir: gitmemesi mümkün değil ya da gitmemeye gücü yetmez.
e. gidemeyebilir
b' deki gitmeyebilir örneğinde gitme- ana fiili için bir yeterlilik veya olasılık anlamı söz konusuyken, e' de gideme- ana fiili için bir yeterlilik veya olasılık anlamı verilmiştir. gideme ana fiilini incelediğimizde, bu fiilin de kendi içinde bir ana fiil ve bir birleşik fiile ayrılabildiğini görürüz: git- ana fiiline /bil/ birleşik fiili getirilmiş ve bu birleşik fiilin de olumsuzu yapılmıştır. Peki, gideme ana fiilindeki /bil/ birleşik fiili olumsuz değil de olumlu yapıda olsaydı, bir kez daha /bil/ birleşik fiilini alabilir miydi? Yani, gidebilebilir gibi bir sonuç Türkçeye uygun olur muydu? Buna benzer şekilde diğer birleşik fiiller de art arda gelebilirler mi? Ya da kaç birleşik fiil art arda gelebilir? Aşağıda sıralanan örnekler Türkçeye uygun mudur?
# sayıverebilse
# yapadurabildi
# gideduramaz
# bitebilemeyecek
1- /bil/ Birleşik Fiili
I) Anlamı
/bil/ birleşik fiilinin getirildiği ana fiile kattığı iki anlam vardır: yeterlilik ve olasılık.
1: Şu ağaca tırmanabilirim.
/bil/ birleşik fiili bu cümlede baskın şekilde bir yeterliliğe, muktedirliğe işaret etmektedir.
2: Dikkat! Başına bir şey düşebilir.
Bu cümlede ise /bil/ birleşik fiili cümleye açıkça bir olasılık anlamı katmıştır. Ancak bu anlam fiilin geniş zamanla çekilmesi halinde söz konusudur.
II) Olumsuzu
/bil/ birleşik fiilinin olumsuz yapısını görmek için gidebilir örneğini inceleyelim. Bu kelimede ana fiil gitmek fiilidir. /bil/ ise birleşik fiildir. Birleşik fiilin olumsuz hali ile ana fiilin olumsuz hali birbirinden farklıdır.
a. gidebilir b. gitmeyebilir c. gidemez
b' de ana fiil gitme- şeklinde kabul edilmelidir. /bil/ birleşik fiilinin kattığı yeterlilik veya olasılık anlamı gitme- ana fiilini etkiler. c ise a' nın olumsuzudur. Fakat bu olumsuz yapı, gidebilmez biçiminde değil, /bil/ birleşik fiilinin düşmesiyle oluşan gidemez biçiminde kullanılır. Bu olumsuzluk, muktedir olamama veya imkânsızlık bildirir. gidemez yerine gitmesi mümkün değil ya da gitmeye gücü yetmez de denilebilirdi.
/bil/ birleşik fiilinin kullanıldığı bir kelimede hem ana fiil, hem de birleşik fiil olumsuzluk eki alabilir mi?
d. gitmeyemez
d' deki gibi bir kelimenin Türkçenin kurallarına uyduğunu söyleyemeyiz. Ancak böyle kuraldışı bir örnekle neyi anlatmak istediğimizi belirtebiliriz. Bu kelime bize, gitmemek ana fiiline bir yetersizlik veya imkânsızlık anlamı katılmaya çalışıldığını gösterir. Bu anlamda düşünüldüğünde kelime başka birleşik kelimelerle birlikte şöyle düzeltilebilir: gitmemesi mümkün değil ya da gitmemeye gücü yetmez.
e. gidemeyebilir
b' deki gitmeyebilir örneğinde gitme- ana fiili için bir yeterlilik veya olasılık anlamı söz konusuyken, e' de gideme- ana fiili için bir yeterlilik veya olasılık anlamı verilmiştir. gideme ana fiilini incelediğimizde, bu fiilin de kendi içinde bir ana fiil ve bir birleşik fiile ayrılabildiğini görürüz: git- ana fiiline /bil/ birleşik fiili getirilmiş ve bu birleşik fiilin de olumsuzu yapılmıştır. Peki, gideme ana fiilindeki /bil/ birleşik fiili olumsuz değil de olumlu yapıda olsaydı, bir kez daha /bil/ birleşik fiilini alabilir miydi? Yani, gidebilebilir gibi bir sonuç Türkçeye uygun olur muydu? Buna benzer şekilde diğer birleşik fiiller de art arda gelebilirler mi? Ya da kaç birleşik fiil art arda gelebilir? Aşağıda sıralanan örnekler Türkçeye uygun mudur?
# sayıverebilse
# yapadurabildi
# gideduramaz
# bitebilemeyecek
güncel Önemli Başlıklar