benazir butto nun oldurulme nedeni

adam gibi bir analiz okumak istiyorsanız okuyun;

Pakistan'da bugüne kadar gerçekleştirilen suikastlar hep "12'den" olmuştur. Bunların en önde gelenlerinden biri de Ziya ül Hak'a karşı gerçekleştirileni idi. Ülkesini daha bağımsız bir çizgiye çekmek ve bölgesel bir güç olmak isteyen Ziya ül Hak, bir misyon ve vizyon adamı olmanın bedelini böylesine bir suikastla 1988'de ödemişti. Benzer şekilde ABD ekseninden çıkma sürecinde olan Pakistan, yaklaşık 20 yıl sonra benzer bir bedeli Benazir Butto suikastı ile tekrar ödüyor. Pervez Müşerref, Butto üzerinden vurulmak suretiyle eksen kaymasının, "Büyük Güç"e kafa tutmanın "gözdağı" ile karşı karşıya... Evet, Benazir Butto'ya dönük suikast girişimi hedefin kendisi kadar, gerek zamanlama ve gerekse de tekniği açısından planlayanlar için tam anlamıyla "mükemmel" bir eylem. Suikast, bu yönüyle orta ve uzun vadede Pakistan iç ve dış politikasını etkileme potansiyeline sahip. Nitekim Suikastı iç ve dış politika bağlamında değerlendirdiğimizde karşımıza şu hususlar çıkıyor:

A. Dış Politika:

1. Soğuk Savaş sonrası dönemde Pakistan-Batı (özellikle de ABD bağlamında) ilişkilerinde yaşanan kopma süreci ve bu bağlamda Pakistan Silahlı Kuvvetleri'ndeki Batı karşıtı eğilimlerdeki artış;

2. Pakistan-ABD ilişkilerindeki inişli-çıkışlı süreçte Pakistan'ın kullanılması (Prezervatif örneği oldukça meşhurdur. Pakistan halkı içinde ve silahlı kuvvetlerinde, ABD bizi pis işlerinde prezervatif gibi kullanır, sonra da işi bitince bir tarafa atar kanaati çok yaygındır.) ve bunun başta Pakistan Silahlı Kuvvetleri olmak üzere, Pakistan milli gururunda açtığı derin tahribat;

3. 11 Eylül sonrası süreçte ABD'nin Afganistan'a müdahalesi ve bir Pakistan istihbarat Teşkilatı (ISI) girişimi olan Taliban ve Taliban üzerinden Orta Asya, Orta Asya-Hazar enerji güzergâhları projesinin darbe alması ve ISI'nın(pakistan gizli servisi) halen bunu hazmedememiş olması değerlendirmesinin yapılması;

4. Aynı şekilde Pakistan'ın Afganistan içindeki etkinliğinin zayıflatılıp, bunun yerine gerek Afganistan ve gerekse bölge (özellikle de Tacikistan ağırlıklı) politikalarda Hindistan'ın güç kazanmaya başlaması;

5. Bu gelişmelere bir tepki olarak Pakistan dış politikasında Batı ekseninden Doğu eksenine doğru somut kayış ve bu yönde Şanghay işbirliği Örgütü (ŞiÖ)'ne gözlemci üye olan islamabad yönetiminin Şubat 2006'dan itibaren ŞiÖ'ye tam üye olma girişimi, bu hususta Çin'den aldığı tam destek ve bunun özellikle ABD yönetiminde oluşturduğu rahatsızlık ve kaygı;

6. Afganistan'daki başarısızlıktan Pakistan yönetiminin ve bu noktada Pervez Müşerref'in sorumlu tutulması;

7. Pakistan'ın dış politikada bölgesel inisiyatif, özellikle de islam Dünyası ile ilişkiler bağlamında yeni bir sürece yönelmesi. Bu noktada özellikle de Türkiye, iran ve Pakistan arasındaki ilişkiler ve Pakistan-iran ilişkilerinde nükleer hususun ve teknoloji transferinin ön plana çıkması;

8. Nükleer Pakistan'ın hazmedilememiş olması ve bu bağlamda 11 Eylül'den itibaren Pakistan'ın nükleer inisiyatifinin Batı tarafından "radikal dincilerin", "teröristlerin" eline geçme olasılığına karşı sınırlandırılmaya çalışılması ve iran örneğinde de görüldüğü üzere bu bilgi ve teknolojinin başka islam ülkelerine kayma ihtimalinin gerekçe gösterilerek, islamabad'ın bu hususta pasifize edilmek istenmesi;

9. Küresel güç mücadelesinin Ortadoğu'dan tekrar Avrasya bölgesine kaydığı bir dönemde Washington yönetiminin artık kontrol edemediği islamabad'ta kendine yakın bir yönetim oluşturma isteği;

10. Türkiye-Pakistan ilişkilerinin ve tarihten günümüze devam ede gelen işbirliği süreci ve ortak duruşunun yarattığı sıkıntı. Bu noktada Pervez Müşerref'in Ankara ve islamabad'ı 21. yüzyılın ortak vizyona sahip iki önemli başkenti olarak ilan etmesi (Bu yönüyle suikast, bir anlamda bölgesel ortak duruşu dinamitleme ve bunun önüne geçme planının ilk ciddi adımlarından birini oluşturmaktadır);

11. Saldırıların "Yeni Taliban" hareketinin ilan edildiği bir döneme denk gelmesi de dış politika açısından pek tesadüf olmasa gerektir. Taliban ve ISI arasındaki ilişkilerin varlığının devam ettiğini öngören Batı açısından Butto suikasti ile içeride zayıflatılan Pakistan yönetiminin Afganistan üzerine odaklanmasının önüne geçilmek istenilmiş olabilir;

Bu kapsamda Pakistan'a dönük BM üzerinden yürütülecek herhangi bir operasyon, cezalandırma girişimi ise, öncelikle Çin, yeri geldiğinde Rusya yada her ikisi tarafından tarafından da engellenebilir. islamabad yönetimi bu desteği göz önünde bulundurmaktadır.

B. iç Politika:

1. Her şeyden önce Pakistan iç siyaset bağlamında istikrarsızlaştırılmak ve bu istikrarsız ortam ile dış politikada zayıflatılmak istenilmektedir;

2. Burada esas hedefin Butto üzerinden Pervez Müşerref yönetimi olduğunu söylemek hiç de zor değildir. Pervez Müşerref iktidardan uzaklaştırılmak istenilmektedir;

3. Pakistan iç dinamikleri ve bu noktada gerek mezhepsel gerekse de etnik yapı buna oldukça uygun bir zemin hazırlamaktadır;

4. Suikast öncesi oluşturulan alt yapı çalışmaları ve psikolojik harekât Butto suikastının çok rahat bir şekilde Pervez Müşerref'e fatura kesilmesini kolaylaştırmıştır. Dolayısıyla bir ön hazırlık her aşamada kendisini göstermektedir;

5. Pakistan siyasi hayatında Pakistan silahlı Kuvvetleri'nin ağırlığını bitirmek ve yerine daha sivil ve yönlendirilebilir yönetimleri, isimleri getirmek istenilmektedir;

6. Pervez Müşerref'in kendisine bir tehdit olarak gösterilen dini cemaatler ile işbirliği sürecine gitmesi ve bunun Batı'da yarattığı rahatsızlık;

7. Müşeeref'in seçim sonrası süreç ile ilgili olarak Butto ile anlaştığına ve oyunu bozduğuna dönük ciddiye alınması gereken iddialar;

Tüm bu olumsuzlara rağmen Pakistan'daki mevcut devlet geleneği ve derin yapılanma, tüm bu istikrarsızlaştırma girişimlerine karşı ülke bütünlüğü yönünde gereken adımları atacağa benzemektedir. Bu kapsamda olağanüstü hal/sıkıyönetim uygulaması kaçınılmaz görülmektedir.

Suikastı bir de bu açıdan bakmak gerekmektedir. Bölge bu vb. suikastlara hazır olmalıdır. Yeni dalgalar gelebilir...

Yard. Doç. Dr. Mehmet Seyfettin Erol

Gazi Üniversitesi Uluslararası ilişkiler Bölümü Öğretim Üyesi

http://www.stratejikboyut...m/news_detail.php?id=2894