alp er tunga

Hunlar ve mete handan çok daha önceki dönemlerde piyasaya çıkmış ünlü türk hükümdarıdır. M.Ö. 7 yy da yaşadığı tahmin edilmektedir. Firdevsinin yazdığı Şehname adlı eserde Efrasiyab adıyla geçer.Kendisini savaşta yenemeyen iran hükümdarı keyhüsrev çağırdığı bir davette Alp Er tungayı zehirleterek öldürmüştür.
Alp Er Tunga, Asur kaynaklarında Maduva, Heredot'ta Madyes, iran ve islâm kaynaklarında Efrasyab adlarıyla anılmaktadır. Orhun Yazıtlarında "Dokuz Oğuzlar" arasında "Er Tunga" adına yapılan "yuğ" merasiminden söz edilmektedir. Turfan şehrinin batısında bulunan "Bezegelik" mabedinin duvarında da Alp Er Tunga'nın kanlı resmi bulunmaktadır. "Divan ü Lügat-it Türk" ün yazarı Kaşgarlı Mahmud'a ve " Kutadgu Bilig" yazarı Yusuf Has Hacip'e göre "Alp Er Tunga" iran destanı "şehname" deki büyük ve efsanevî Turan hükümdarı "Efrasiyab"dır.
Kutadgu Bilig'de "Alp Er Tunga" hakkında şu bilgi verilmektedir: '' Eğer dikkat edersen görürsün ki dünya beyleri arasında en iyileri Türk beyleridir. Bu Türk beyleri arasında adı meşhur ikbali açık olanı Tonga Alp Er idi. O yüksek bilgiye ve çok faziletlere sahip idi. Ne seçkin, ne yüksek, ne yiğit adam idi ; zaten âlemde ferasetli insan bu dünyaya hâkim olur''.