türkçülük akımının kurucusu olan ziya gökalp bazı kesimlerin sevmemesine rağmen turani milletler üzerine en başarılı araştırmaları gerçekleştirmiş ve bu uğura ömrünü adamış diyarbakır'da zazaların çoğunlukta bulunduğu çemrik ilçesinde doğmuş araştırmacıdır. direnişçi kişiliğiyle bazı dönemlerde diyarbakır halkını örgütlemiş hırsıza talana karşı mücadele etmelerini sağlamış, kişilik olarak örnek alınacak bir insandır. kurtuluş savaşında diyarbakır telgraf işlerini diyarbakırlı hemşehrileriyle işgl ederek batılı kuvvetlerin eline geçmesini engellemiş ve doğu ile batının iliteşim ağının kopmamasını sağlamıştır. ittihat ve terakkinin diyarbakır şubesini kurararak diyarbakırlıları düşman işgaline karşı bilinçlendirmiştir. diyarbakır mebusuda seçilmiştir. ne acıdır ki osmanlı devletinin birinci dünya savaşında yenilgisinden sonra ingilizler tarafından esir alınmış ve malta adasına sürülmüştür. malta'da esir hayatı yaşarkende boş durmayacak kadar değerli bir şahsiyetti o dönemde yazdığı mektuplardaki siyasi fikirleri dudak uçuklatacak kadar değerlidir ve bu mektuplar kitap halinde yayımlatılmıştır. 2 yıllık sürgün hayatından sonra tekrar diyarbakıra döndü. yeni kurulan cümhuriyette diyarbakır halkının desteğiyle diyarbakır milletvekili oldu. diyarbakırın çağdaş medeniyetler seviyesine ulaşması için ömrünü adayan tek isimdir.

dehşet fikirlere sahiptir örneğin ne liberalizmi desteklemiş, nede marksizmi onun yerine sınıfsal ayrımları değil mesleki ayrımları gören, mesleki örgütleri temel toplum birimi olarak kabul eden, meslek örgütlerinin dayanışmasıyla toplumsal huzurun kurulabileceğini savunan solidarizmi benimsedi. bu fikri kuramı bu günlerde göz ardı edilsede diğer ekonomik sistemlere dudak uçuklatacak kadar eşitlikçi ve adildir.

zazaları ve kürtleride turani milletler listesine almıştır. bu konuda da dehşet araştırmaları vardır. türkçülük ve turanicilik akımlarının temelini atarken safsata dayanaklar sunmamıştır. diller, kültürler üzerine çalışmalar yapmıştır.

şimdi size sorarım bu yukardaki başarılara imza atmış bir şahsiyetin hangi milletten olduğu ne kadar önemli? türkmen olmuş, yörük olmuş, zaza olmuş, kürt olmuş, çingen olmuş ne fark eder. bu şahsıyet olsa olsa cennet milletindendir. ruhu şaad olsun.