safranbolu evleri

safranbolunun dünyaca meşhur tarihi evleridir.

safranbolu evleri, kentsel konumlarıyla, işlevselliği ve estetiği bir çizgide birleştiren mükemmel mimarileri ile geleneksel türk evleri içinde özel bir yer tutmaktadır. ilçe merkezinde son üç yüz yıl içinde yapılmış iki bin kadar geleneksel türk evi bulunmaktadır. bu evlerden sekiz yüz kadarı yasal koruma altındadır.

safranbolu da yerleşimin mükemmelliği kadar tek tek evler de mükemmeldir. çelik gülersoy un dile getirdiği gibi, safranbolu da derme çatma kulübe tarzında evler yoktur. eski evlerin çoğu, büyük bir kültür birikiminin, maddi zenginliğin ve ustalığın ürünü olan genelde üç katlı, konak tarzı yapılardır.

evdeki odaların her biri bağımsız bir yaşama birimidir. oturma, yeme-içme, temizlenme ve yatma aynı mekandadır. bu doğrultuda odaların çoğunda, ahşap dolapların içinde, günümüz duş kabinleri ile benzeşen ve yunmalık denen bölümler bulunmaktadır. isınma, mekanın ısıtılması prensibiyle değil, şömine ve mangal aracılığı ile kişinin ısıtılması prensibiyle sağlanmaktadır. bir yandan ısının diğer yandan mahremiyetin korunması amacıyla her oda kapısında doğrudan girişi önleyen paravana yer almaktadır.

safranbolu evlerinde önemli bir özellik, pencerelerin dar, uzunca ve fazla sayıda oluşlarıdır. kimi evlerde bir odanın her bir cephesinde dört pencere bulunabilmektedir. pencerelerde ahşap kanadın dışında ayrıca eve büyük bir estetik kazandıran muşabak denen ahşap kafesler vardır.

helaların ev içinde yapılması uygulamasının yaygın olmadığı bir dönemde safranbolu da helalar evin içinde, diğer iç bölümlerin olumsuz etkilenmeyeceği havalandırmaya uygun bölümlerde ve dışarıdan etkilenmeyecek kör cephelerde inşa edilmiştir. sağlık gereklerine uygunluk bakımından fosseptik çukurları ve algun denen kanalizasyon sistemi kullanılmış, diğer atık suların buna karıştırılmamasına özen gösterilmiştir.

safranbolu da evlerin saçaklarına uğur getirmesi için geyik boynuzu asılmakta, birçok evde kuş yuvaları bulunmaktadır.

şehre oldukça uzak mesafeden ve kemerler üzerinden geçirilerek içme suyu getirilmiş, şehirde dönemine göre çok ileri bir içme suyu dağıtım şebekesi oluşturulmuştur.

safranbolu evlerinin en önemli özelliklerinden biri de saygıyı yansıtmalarıdır. hiçbir ev bir diğerinin güneşini kesmeyecek şekilde yapılmıştır. bazı konaklarda ikinci katta havuz bulunur.

dış görünümünde beyaz badana, köşelerde siyah veya kahverengi ahşap dikmeler ve aynı renk pencere kapakları karakteristiktir.

yüzlerce yıllık bir süreçte oluşan türk kent kültürünün günümüzde yaşamaya devam eden en önemli yapı taşlarındandır.

safranbolu evlerinin bir kaç temel özellikleri vardir. bazıları:
1- evlerin tamamı, öyle bir mimari zekayla yapılmıştır ki, hiç bir ev diğer evin güneşini engellemez,
2-hiçbir evin camı, diğer evin camına bakmaz
3-iki veya üç katlıdır.
4-giriş kat temmuzun ortasındaki kavurucu sıcaklarda bile buz gibi soğuktur. sebebi yiyeceklerin muhafazasıdır.
5-mahremiyete dayalı bir iç mimar söz konusudur.
6-sofa denilen ortak kullanım alanında ortada büyük bir havuz vardır. devirdaim ile su sürekli akmaktadır. amaç konuşulan meselelerin diğer odadakiler tarafından duyulmasını önlemek, bunun da ötesinde (ortamda ya kadınlar vardır ya erkekler) eğer sofada kadınlar toplanmışsa, konuştuklarının diğer odalardaki erkekler tarafından duyulmasını engellemektir.
7-tavanlarda ahşap oymacılığı hakimdir ve çok sağlamdır.
8-mutfak ile erkek misafilerin ağırlandığı oda yanyanadır. arada bir tarafı açık diğer tarafı kapalı, raflı ve dönen bir mekanizma vardır. amacı, kadınlar mutfakta pişirip, tabaklara koyduktan sonra, raflara yerleştirir. erkekler ise mekanizmayı döndürerek kendilerine verilen yemeği alır. böylece erkek ev sahibi, mutfağa sürekli gelmek veya kadın sürekli misafirin yanına gitmekten kurtulur.
9-her odada mutlaka tuvalet&banyo vardır.
10-evin giriş kapısında biri ince, diğeri kalın iki adet tokmak vardır. ince tokmağı, kapıya gelen kadın misafir çalar, böylece kadın ev sahibi misafirini karşılar, kalın tokmağı ise erkek misafir çalar, erkek ev sahibi misafiri karşılar.

Safranbolu Evleri, yüzlerce yıllık bir süreçte oluşan Türk kent kültürünün günümüzde yaşamaya devam eden en önemli yapı taşlarıdır. ilçe merkezinde 18. ve 19.yy. ile 20.yy. başlarında yapılmış yaklaşık 2000 geleneksel Türk evi bulunmaktadır. Bu eserlerin 800 kadarı yasal koruma altındadır. Evler Safranbolu´nun iki ayrı kesiminde gruplanmış durumdadır. Birincisi "Şehir" diye bilinen ve kışlık olarak kullanılan kesim, ikincisi "Bağlar" diye bilinen ve yazlık olarak kullanılan kesim.


Şehir, yönetim merkezinin bulunduğu Kale, alışveriş merkezinin bulunduğu Çarşı, evlerin bulunduğu Akçasu, Gümüş, Musalla, Kale altı ve Tabakhane semtlerinden oluşmaktadır. Bu kesim iklimin olumsuz etkilerine karşı korunmuş, alçak rakımlı iki vadinin içindedir. Burada evler birbirine yakın, sokaklar dardır. Bağlar birkaç yüz metre daha yüksekte, hava akımlarına açık ve daha geniş araziler üzerindedir. Hemen hemen herkesin bir kışlık bir de yazlık evi vardır. Yöre halkı kışın şehirdeki evinde yaşar ve yazın havaların ısınmasıyla Bağlardaki yazlık evine göçer. Ancak "Çarşı" üretim ve ticaret hayatı yazın da aynen sürer.

harikadirlar. buram buram tarih kokarlar ve unesco korumaya almıştır.

http://www.safranboluevleri.net/icerik.asp?i_id=228