kaderimi allah çiziyor günahlardan ben sorumluyum

sebep sonuç ilişkisini sorgulayan bir cümle.

ama özgür iraden var buna ne demeli. yani insan doğruyla yanlışı ayıracak kapasitede. o kapasitede olmayan zaten günahlardan muaf.

kader denen şey, kıçını da yırtsan değiştiremeyeceğin gerçektir. yani bir insanın sakat doğması, ya da bindiğin otobüse bomba konulmuş olması vs. bunlar senin asla değiştiremeyeceğin demirbaş gerçeklerdir.

günahlara gelince, özgür iradeni kullanırken birilerine ya da bir yerlere, birşeylere zarar verme durumudur bu. hepimizin bir zincirin halkaları olmamız gerçeğine dayandırarak hepimiz birken, birine verdiğin zarardan kendinin etkilenmemen imkansızdır zincirin halkası olma gerçeğinden dolayı. o zaman birinin canını yaktığında, hasar verdiğinde vs. bunu aslında kendine de yapmış olursun.

görüldüğü gibi kader ve günah kavramları birbirinden ayrıdır. ama insan bu ya yaptığı kötü şeyin sorumluluğunu üstlenmek istemez ve kader der adına. ama hiç bir günahın sorumlusu kader plancısının işi değil "özgür irade" ile onurlandırılmış insandır. kaypak doğası gereği de insan hep suçlar ama egosundan soyunarak kendisini sorgulamaz. bunu yapabilenlere de bilge insan deyip kuyruğundan ayrılmaz. ta ki o bilge insan kendisinin ne olduğunu kendisine gösteren aynayı tutuncaya dek. egosunun hırpalandığı yerde durmaz hiç bir adem evladı.

doğmak kaderin evet. özgür irade de vermiş. tercihin günahtan yanaysa evet sen sorumlusun. aynen çalışmadığın dersin sınavından o sınıfın öğrencisi olduğun için sorumlu olman gibi. adil bir hocaya rağmen kırık not aldınsa hocayı suçlamak ne kadar doğrudur?

kader, olmuş ve olacak her şeyi, allah'ın ezelde takdir etmesi, olmuş ve olacakları tüm ayrıntısıyla bilmesidir. Kaza da bunların yeri ve zamanı geldikçe var olmasıdır. Ancak, insana özgür irade verilmiştir. Evet, hayatta pek çok şeyi, kendimiz belirlemeyiz, kendimiz için takdir edilmiş olan şartlarda buluruz kendimizi. Boyumuz, tipimiz, sağlığımız, yetiştiğimiz sosyal çevre, bizim hayatta var olma sürecinde içinde bulunacağımız şartlar, bizim dışımızdaki üstün iradenin takdirindedir. Ancak, iş bu şartlar dahilinde, elimizden gelen ölçülerde iyi bir insan olmak, iyilik yapmak mümkün iken, kötülük yapmak, özgür irade nedeniyle günahtır. Özgür irade olmasaydı, günah kavramı da olmazdı insan için. Allah, bizim hangi yolu seçeceğimizi bilir ama, bizi tercih ettiğimiz yoldan alıkoymaz.