hattusili

Kendisini Büyük kral, Tabarna, Kuşşaralı adam olarak adlandıran Hattuşili (1565-1540) efsanevi atası Anitta'nın lanetlemesine rağmen Hattuşayı başkent yaptı. Suriye kalay ticaretinin kontrolünü ele geçirmek maksadıyla, Hitit çekirdek ülkesi olarak kabul edilen Kızılırmak yayını aşarak Fıratı geçen ilk Hitit hükümdarıdır. Bu olayı o kadar büyük görüyordu ki kendini yaklaşık bin yıl önce yaşamış ve Fıratı aşarak Kilikyaya kadar sefer düzenlemiş olan Akad imparatoru Büyük Sargon ile kıyaslıyordu. Bu karşılaştırma aslında Hititlerin Bereketli Hilal denilen ve Basra Körfezi'nden başlayıp Mezopotamyayı içine alarak Suriyeden Lübnan ve Filistine uzanan tarım, maden ve bunların doğal sonucu olan ticaret açısından son derece önemli Orta Doğu bölgesinde Hitit varlığının sürekli olacağının ilk izleriydi. Çok büyük bir hükümdar olan Hattuşilinin bir baba olarak bu kadar şanslı olmadığı belli oluyor. Nitekim oğulları ve damadını sürgüne gönderen kral nihayet torunu Murşiliyi ardılı olarak asiller meclisi Pankuşa kabul ettirir ve M.Ö.1540 yılında ölür.

Hattuşili, akıllı bir devlet adamıydı. Önceki enrty'de de belirtildiği gibi, Anitta tarafından lanetlenen Hattuşa'yı iskan etmiştir. Anitta, babası gibi büyük bir fatih (fetih yapan anlamında) olmak istiyordu. Fakat, Anadolu'nun o zamanki yerli hakkı olan Hattiler ile Anadolulu olmayan Hititler büyük ihtilafa düşmüşlerdi. Yapılan kazılara göre milattan önce 1700'lerde Hattuşa adı verilen bugünkü Çorum civarındaki kent, büyük bir yangınla tahrip olmuştur. Anitta'ya ait olduğu düşünülen bir tablete göre bu olay şöyle anlatılmaktadır : " Hattuşa'da büyük açlık olunca tanrılar onu büyük tanrıya teslim etti. Ben Hattuşa'yı gece yaptığım bir saldırıyla aldım. Üzerine yaban otları ektim ve kapattım. Benden sonra kim Hattuşayı iskan etmeye kalkarsa, Fırtına Tanrısı'nın laneti üzerine olsun.". işte bu yüzden tam bir yüzyıl boyunca öylece kalan Hattuşa'yı, Anitta soyundan geldiğini söyleyen ve Anadolu'da dağınık halde bulunan kavimleri bir araya getirerek Hitit imparatorluğunu kuran kişi iskan edecek ve kendisine Hattuşalı anlamına gelen Hattuşili ismini takacaktı.
Hattuşili, Anadolu'da kalıcı olacağını Hurri ve Arzawa devletlerine karşı aldığı başarılarla gösterecek ve tüm doğu anadolu ile kuzey suriye'yi topraklarına katacaktı. Hititler adlı filmde de belirtildiği gibi, Hattuşili zeki bir devlet adamının yapacağı gibi, askeri başarıları sonrasında kendini tanrılaştıracaktı. Kendisini şöyle tasvir ettiği belirtilir : " Onun bedeni genç, göğsü genç, penisi genç, başı kalaydan, gözleri bir kartalın gözleri, dişleri bir aslanın dişleri, başı ise kalaydan.".
Savaşçılığının yanı sıra, kültürel alanda da hititlerin varlığının temellerini atan hattuşilidir. Çivi yazısının gelişmesi, bazı sanatların ve elde yapılan vazo türü eşyaların hitit ustalarının ellerinde hayat bulması, hattuşili döneminde temelleri atılan olaylardır. Çivi yazısında en az mısırlılar kadar başarılı olan hititlilerin bu özelliği sayesinde, bizler bugün bu gizemli uygarlıktan haberdarız.

zamanımız çorumluların atası.

hititlerde devletin başına geçen kişiye takılan hitabet kelimesidir.
yani isim değildir.

örneğin:
1. padişah
2. padişah gibi....