il ile şehirin eş anlamlı olmaması

il ile şehir kesinlikle eş anlamlı değildir!
il yani eski deyimle vilayet ; ülkenin köy , şehir gibi yerleşim alanları ile orman, otlak , bataklık, dağ ,ova gibi yerleşim dışı coğrafi alanlarını da içeren geniş bir parçasıdır.
Şehir yani bir başka deyimle kent; ilin içinde nüfusu 10 bini aşkın ya da 10 bini aşmasa bile en azından ilçe merkezi konumunda olan yerleşimlerdir.
Sözlük yazarlarını geçtim, nice gazete yazarı vali ve bakanların bu iki kavramı karıştırdıklarına sürekli şahit oluyorum.
Konu iyi anlaşılsın isteyenler aşağıya yazdıklarım üstüne düşünmeliler.
ilin alanı çok geniştir.Şehir alanı genellikle ilin yüzde onunu bile bulmaz.
ilin içinde biri il merkezi şehir olmak üzere çok sayıda şehir bulunur.
ili vali yönetir. Şehir -sadece beledi hizmetler yönünden- belediye başkanı tarafından yönetilir.
Konya en geniş ilimizdir.Ve istanbul ilinden yaklaşık 8 kat daha geniştir.
istanbul en büyük şehrimizdir.Ve Konya şehrinin alanından yaklaşık 10 kat daha geniştir.
izmir ili istanbul ilinden daha büyüktür.Ama istanbul şehri izmir şehrinden daha büyüktür.
Türkiye'de 81 il vardır.Ama yüzlerce şehir vardır.Çünkü aynı il içinde onlarca şehir olabilir.
Hatay bir il(=vilayet) adıdır.Antakya ise Hatay ilinin merkezi konumunda olan şehrin(=kentin) adıdır.
Büyükşehir belediyelerinin hizmet verdiği alan o ilin merkez şehridir.Diğer alanlar şehrin değil ilin parçasıdır.
izmir'in Ödemiş ilçesinin Üzümlü köyündeki kişi izmir ilindendir ama izmir şehrinden değildir. Buradaki karışıklık ile merkez olan şehrin adının ilin bütününe verilmiş olmasıdır. Garip ama gerçek olan şudur ki ilin adının farklı, o ile merkez olan şehrin adının farklı olması daha doğrudur. Örneğin ilin adının içel, ile merkez olan şehrin adının Mersin olması daha doğrudur.Ancak içel adı bakanlar kurulu kararı ile kaldırılmıştır. Muhtemelen bu karara imza atan bakanlar bir yanlışlığı düzelttiklerini zannediyorlardı.
Sakarya ilin Adapazarı şehrin adı idi.Kocaeli ilin izmit şehrin adı idi.Ancak şimdi bu şehirlerin adının ilin adı ile aynı olduğunu görüyoruz.Tıpkı Kalan adının unutulup il adı olan Tunceli adının ilin yanı sıra şehrin de adını taşımaya başlaması gibi.Hakkari-Çölemerik ve Ağrı-Karaköse de eskimiş örneklerdir.