yumurta şekilli cüce gezegen haumea

güneş sisteminin neptün dışındaki kuiper kuşağında keşfedilen elipsoid şekle sahip gezegendir. ilk keşfedidiği 2003 yılında "2003 el61" kod adı verilen ve 2006 yılında uluslararası astronomi birliği tarafından haumea olarak adlandırılmıştır. Bölgede bilinen Eris, Plüton ve Makemake'den sonraki dördüncü cüce gezegendir.

adını hawaii inanışındaki doğum ve bereket tanrıçası haumea'dan almıştır. tanrıçanın kızlarından adlarını alan uyduları namaka ve hiiaka'dır. mitolojiye göre, tanrıçanın çok sayıda çocuğu, ondan kopan parçalardan oluşmuştur. bu adlandırmalar, haumea sisteminin karakteristiğini çok iyi tanımlamaktadır.

gezegenin en dikkat çeken yanı elipsoid şeklinde olmasıdır. bu şekli verenin, kendisine teğet çarpan ve küresl yapısını bozan bir gökcismi olduğu ve çarpışmadan dolayı uzaya saçılan maddenin birleşerek iki küçük uydusunu oluşturduğu sanılmaktadır. haumea üç eksenli bir elipsoid olarak 1000, 1600 ve 2000 kilometre ölçülere sahiptir. yapısı nedeniyle kendi etrafında yalpalayarak döner. haumea kendi etrafındaki bir dönüşünü 3,9 saatte tamamlar ve bu yanıyla en hızlı dönen gezegendir. güneş etrafındaki yörüngesi de eliptiktir. güneşten uzaklığı 35 ila 50 astronomik birim arasında değişir. güneşin etrafındaki bir dönüşünü 282 yılda tamamlar.

haumea'nın yoğunluğu suyun 2,5 katıdır. cüce gezegenin yüzeyinde saptanan koyu alanların mineral ve organik kökenli olduğu sanılmaktadır.

kaynaklar: http://solarsystem.nasa.g...ile.cfm?Object=Dwa_Haumea
tübitak bilim ve teknik dergisi, kasım 2012 sayısı)