mikroalasimli celikler

Adını, mikron düzeyinde içerdikleri alaşım elementlerinden alan mikroalaşımlı çelikler, geliştirildikleri yapı çeliklerine oranla çok daha yüksek dayanım ve tokluk gösterirler. Temel özelliği; özgül dayanımın yüksek olmasıdır. Üstün özellik göstermelerinin sebepleri;

1- Düşük karbon içeriği,
2- Mikron düzeyinde alaşım elementi ilavesi,
3- Termomekanik işlemle elde edilmesidir.

Mikroalaşımlandırma; çeliğe Nb, V, Ti gibi elementlerin max. %0,25 oranına kadar ilave edilmesi olayıdır. Bu elementler tek, ikili ve üçlü kompozisyonlar halinde mikroyapı içerisinde oluşturdukları karbonitrür çökeltileri ile ;

- Çökelti sertleştirmesi oluştururlar.
(NbC, VC gibi karbürler oluşturmak suretiyle mukavemeti, çekme dayanımını yükseltirler.)
- Tane küçültücü görev görürler.
(Taneler ne kadar küçük olursa, çatlak ilerlemesi o kadar kolay durdurulur, dayanım ve tokluk artar.)

Mikroalaşımlı çeliklerin üretim aşamasındaki ana basamaklar; döküm, östenitleştirme(yeniden ısıtma), haddeleme ve soğutmadır.
Östenitleştirme; 1100-1200 oC'de, sadece çeliğin yumuşatılması için değil, çelik içindeki karbür ve nitrürlerin çözünmesi için yapılmaktadır. Mikroalaşım elementlerinin, östenit tanesinin büyümesine imkân tanımadan çözünmesi gerekir.
Haddelemedeki ana amaç, eş eksenli ve küçük taneler elde etmektir.(Yani uniform ferrit yapısı) Böylece bu küçük ferritik yapı sayesinde dayanım ve tokluk özellikleri artar.

Uygulama alanlarına; başta büyük çaplı borular* ve otomotiv endüstrisi olmak üzere, çelik konstrüksiyon, basınçlı kaplar, depo tankları, makine elemanları, off-shore konstrüksiyonları örnek gösterilebilir.