materyalizm evreni açıklayamaz tezi bir yanılgıdır

Idealistler ve spiritüalistler materyalizme karşı genellikle kalıplaşmış bir tez ortaya atarlar. Bu teze göre materyalizm, evreni ve insanı açıklayamazmış. Bu tez bir yönüyle doğru bir yönüyle de gereksiz bir tezdir. Doğruluğu şuradan kaynaklanmaktadır; bizler kartezyen felsefenin veyahut bir başka idealist ve antropomorfik felsefenin mantığı dahilinde düşünürsek materyalizm evreni açıklayamaz. Çünkü bu mantık doğayı ve evreni salt insani bir bakış açısından irdeler. insan mantığıysa salt durumuyla her zaman bilinçli bir faili gerekli görür. Materyalizm ise tamda failin olmadığının ilanıdır. Bu sebeple bizler kartezyen, idealist ve antropomorfik mantıklarla düşündükçe materyalizm anlamsız bir kuram olarak kalır.
Gelelim "materyalizm evreni açıklayamaz." tezinin neden gereksiz ve anlamsız bir tez olması gerektiğine. Demin belirttiğimiz gibi bizler antropomorfik felsefelerin mantığıyla düşündükçe materyalizm anlamsız bir kuram olur. Fakat bu antropomorfik bakış açılarından sıyrılırsak bu sefer materyalizmin anlamsız bir kuram olmadığı görülür. Yani evrenin insan mantığıyla işlemediğini, insan zihninin şeylerin özgül içeriğine derinden nüfus edemeyeceğini, insanın türler arasında bir tür olduğunu kabul ettiğimizde materyalizmin eksik veya anlamsız bir kuram olmadığı görülür. Materyalizm'i bize anlamsız gösteren antropomorfik felsefeler tarafından manipüle edilmiş zihnimizdir. Bu manipülasyon ve belirlenimden sıyrıldığımız anda işler tam tersine döner.

Antropomorfik bir yanılgıdır.

(bkz: ruh okuzu)
Açıklanan şey tanrısal değildir düşüncesi niye yanılgı olsun ki? Sonuçta tanrı tamamen spekülatif bir varsayım. Olgularla tanrıya ulaşmak neden mümkün olsun ki?

insan mantığı önce doğanın ve sonra en genelinde evrenin mantığının bir yan ürünüdür ve fabrikasıyla tam tutarlıdır. Evren insanı açıklayabilir ancak insan mantığı salt mantık çabası olan formel bilimler olmadan evreni açıklayamaz, tanrı var olsaydı onu da anlayamazdı. Benim anladığım kadarı bu kadar. (ya da düşünebildiğm);

ihtivasında katıldığım önerme.

Sadece tanrı değil, evrenin nedenine ve doğasına ilişkin açıklamalar spekulatiftir.

En azından günümüz bilgi ve teknolojik imkan dahilinde.