marsın keşfedilme serüveni

MARS' IN KEŞFEDiLME SERÜVENi:

Biraz Bilim, biraz gerilim, biraz merak, biraz da şans!

insanoğlu için UZAY her zaman önemli bir merak konusu oldu. Özellikle gezegen sistemlerinin keşfedilmesinin ardından, kendi Samanyolu Galaksisinde Güneş Sistemi' nin detaylı incelemeye başlayan insan, huyu gereği bir dost- bir nefes var mı diye de çalışmalarını ilerletti. Artık iş öyle bir boyuta geldi ki, oralarda canlı varsa bile bizim için önemli değil. Çünkü kendi gezegenimizi el birliğiyle mahvediyoruz ve işgalci Barvarlar gibi yeni yaşam alanlarını da sömürme yoluna gidiyoruz. Neyse konumuza geri dönelim.

Amerika ile Eski Sovyetler, Şimdinin Rusyası arasında zaten hiç bir zaman iyileşmeyen ilişkilerin gerilmesinin bir nedeni de uzay idi. Uzaya ilk çıkma yarışını kazanan Rusya, artık daha geniş çalışmaları yürütebilmek için güven tazelemiş ve ABD' nin önüne geçme morali ile yeni çalışmalara yelken açıyordu.
Aslında gezegen keşfi yeni bir çalışma değildi. Hep yapılmak istenen bir çalışma idi.

1960'lı yılların başlarında "Korabl 4 ve Korabl 5" adıyla üretilen uzay araçlarının Sovyetler Birliği tarafından Mars' a gönderilmesi planlandı ancak havalanma esnasında problemler oldu ve arızalandılar. Bu olaydan iki yıl sonra Sovyetler Birliği, "Korabl 11" i Mars' a göndermeyi planladı. Kalkış gayet iyiydi ancak araç yörüngeye oturduktan kısa bir süre sonra parçalandı. Hatta o sırada devam eden Küba krizi dolayısıyla olağanüstü güvenlik önlemı politikası sürdüren ABD, Korabl 11'in parçalarını bir saldırı emaresi olarak algıladı ve Sovyetler Birliğini'nin kendisine bir nükleer operasyon başlattığını zannetti. Ancak kısa bir süre sonra gerçek anlaşıldı ve iki ülke arasındaki kısa süreli gerginlik de bitti.

Korabl 11'in yörüngede parçalanmasından kısa bir süre sonra gönderilen Mars-1 isimli araç görevinde nispeten de olsa başarılı olundu ve uzay ortamının işleyişi ile ilgili türlü bilgiler ve veriler edinildi. Ancak bundan bir yıl sonra dünyadan yaklaşık 100 milyon kilometre uzaklıktayken anteni bozuldu ve kendisiyle irtibat kesildi. irtibatın kesilmesinin ardından, aynı yılın haziran ayında Mars gezegeninin yaklaşık 150 Bin kilometre kadar yakınından geçip güneş yörüngesine oturdu. Daha sonra kendisinden bir daha haber alınamadı.

1964 yılında ABD, Mariner-3 adlı uzay aracını Mars'a yollamaya karar verdi. Ancak kalkıştan hemen sonra araç arızalandı. Olaydan takribi bir ay sonra Mariner-4 isimli uzay aracının Mars'a gönderilmesine karar verildi ve yaklaşık 8 ay süren bir yolculuğun ardından Mariner-4 isimli uzay aracı hedefe, yani Mars'a ulaştı. Mariner-4'ün yolladığı veriler ve fotoğraflar, Mars'taki atmosferin çok ince ve havanın insanın dayanamayacağı kadar soğuk olduğu, dolayısıyla hayal edilen bir hayat barındırma ihtimalinin olmadığı kanısına varıldı. Mariner-4 daha sonra sonra güneş yörüngesine girdi ve bir müddet daha çalışarak ömrünü tamamladı.

ABD' nin bu iştah kabartan başarısı Sovyetler Birliği'ni kıskandırdı ve en önemlisi hırslandırdı.

Halihazırda soğuk savaş içinde olan ve türlü bahanelerle birbirine savaş açma niyetinde olan iki devlet, savaşı bir başka platforma, uzayı keşfetme amacına dönüştürdüler. belki de bu, dünyaya yarar sağlayan en güzel sidik yarışıydı. 1964 ve 1969 yıllarında Sovyetler Birliği Mars'a iki araç gönderme girişiminde daha bulundu ancak ikisinde de problemler oldu ve araçlar yolculuklarına başlamadan önce arızalandılar.

Mariner-8 ve Mariner-9 isimli iki araç hazırlandı. Mayıs ayında aynı anda ikisi birden Mars'a gönderilmek üzere fırlatıldı. Mariner-8 kalkışta parçalandı ancak Mariner-9 amacına ulaştı ve Mars gezegeninin yörüngesine oturan ilk uzay aracı oldu. Mariner-9 Mars'tan veriler almaya başladığında, Mars gezegeninde fırtına vardı ve fırtına 9 ay boyunca devam etti. Fırtınadan sonra elde edilen fotoğraflarda görülen, Mars'ın yüzeyinde devasa volkanlar, en büyüğü yaklaşık 5000 kilometre uzunluğunda bir vadiler olduğuydu. Sonuç olarak Mariner-9 adlı uzay aracı, faaliyette olduğu süre boyunca Mars'ın haritasının oluşturulmasındaki en efektif uzay aracıydı.

Sovyetler yılmak bilmiyordu. Mars-2 yi Mars yörüngesine oturttular fakat Mars-3 ü yüzeye indirmeyi başardılar. Fakat bilinmeyen koşullar maalesef irtibatın 30 saniye civarı sürmesine izin verdi. Bir daha haber alınamadı. Yörüngeye ilk oturma yarışını ABD kazansa da Sovyetler ilk iniş yarışını kazanıyordu. Mars, her aracın bilgi birikimini arttırması sebebiyle giderek daha cazip bir oyun olmaya başlıyordu...

Mars-4, Mars-5, Mars-6 ve Mars-7 isimli uzay araçlarından Mars-4 arıza yapıp görevini tamamlayamasa da, Mars'ın yanından geçerken gönderdiği resimler sayesinde mars'ta iyonosfer olduğu keşfedildi. Mars-5 yörüngeye oturduktan sonra arızalandı. Mars-6 da tıpkı Mars-3, gibi Mars yüzeyine indikten irtibat problemleri yaşadı. Mars-7 ise adaptasyon sorunları yüzünden Mars'ın yanından geçti gitti.

ABD Yarıştan kopmak istemiyordu. 1975 yılında beklenen hamleler geldi. Bu hamlelerin adı Viking-1 ve Viking-2 idi. iki araç da görevinde başarılı oldular ve Mars'ın farklı bölgelerine iniş yaparak dünyaya veriler göndermeye başladılar. Hatta bu araçlar, Mars yüzeyinde deneyler yapmaya yarayan mekanizmalar ile donatıldılar. Yani tabiri caizse ''Mars'ta hayat var mı ?'' sorusunun cevabını aradılar. Ancak aranan cevap bulunamadı ve Mars gezegeninin cansız olduğu kanısına varıldı.

1990- 2000 arası hem Rusya hem ABD için büyüyen hedefler maalesef hata oranını arttırdı. Bu dönem tam bir Duraklama Devri olarak nitelendirilebilir.

2000'li yıllardan itibaren Mars'a gönderilen uzay araçlarının birçoğu görevinde başarılı oldu. Hatta "2001 Mars Odyssey" isimli uzay aracı halen görevine kusursuz bir şekilde devam ediyor. Uzunca bir zamandır Mars'ın değişken iklimi, yer kabuğu, atomik yapısı ve benzeri konularda sürekli olarak bizi güncellemek ve bilgilendirmekle meşgul.

Tabi yakın zamanda Avrupa ülkeleri "Hop! Ne oluyor olum? Adamlar dünyayı bıraktı Mars' a başladı" diyerek "Bizde oyunun içine dahil olmalıyız" düşüncesi ile oyuna dahil oldular. Böylece ortaya "Curiosity" fenomeni çıktı. Mars'ta Gale kraterinde keşifte bulunan otomobil büyüklüğündeki kaşif robotu. Misyonun temel bilimsel hedefleri Mars'ta daha önce yaşam olup olmadığını araştırmak, suyun rolünü incelemek ve Mars'ın iklimi ile jeolojisini etüt etmektir. Bu misyon aynı zamanda Mars'ın gelecekte insanlar tarafından keşfine de hazırlık olacaktır. Enerji kaynağı abileri Viking 1 ve 2 gibi Radyoizotop Termoelektrik Üreteci...