anadolu aleviliginde cem

anadolu aleviliginde cem

orta asyada göktanrı inancını (şamanizm) yaşayan islamiyetle tanışmaları (islamiyeti seçmeleri) anadoluya yerleşme süreçlerinde ahmet yesevi,mevlana, hacı bektaş-i veli,pir sultan abdal, yunus emre vb. insanların öğretileri ile harmanlayıp yaşamaya başladıkları islam inancıdır anadolu aleviliği. allah-muhammet-ali üçlemesinin kutsal bilindiği ehlibeyt(hz. muhemmet'in ailesi)sevgisi ve bu üçleme cevresinde dönen dualar, niyazlarla yapılan ibadettir cem (toplantı). tanrıdan korku düşünülmez çünkü tanrı sevilesi bir varlıktır korkulası değil insanlar sevdiklerini üzmekten korkar onun cehenneminde yanmaktan değil. hacı bektaş-i velinin "eline beline diline sahip ol" felsefesi günahsız bir şekilde yaşamaya, nefislerini korumaya çalışırlar. klasik bir türk yaşantı tarzı olan tek eşliliğe önem verilir (20 yıl öncelerine kadar bazı yörlerde çocuğu olmayan erkekler eşlerinin iznini alarak ikinci bir kadınla evlenebilme hakkına sahipti, diğer durumlarda ikinci kez evlenen hatta eşinden boşanıp başkasıyla evlenen erkekler (eşinin toplum ahlak kurallarına aykırı bir hal olmadıkça) cem'de bu toplumun en ağır cezasına çarptırılarak toplumdan ihraç edilirler). şah ismail ayaklanmasından sonra osmanlı padişahı ve ilk halife yavuz sultan selim anoduluda bir alevi kıyımı yapmış sağ kalan aleviler yaşadıkları yerlerde dağların tepelerine, kanyonlara kısacası osmanlı askerlerinin rahat bulamayacağı yerlere gizlenmiş oralarını yaşam alanı seçmiştir. bu süreçten sonra cem ibadeti gizli yapılmaya başlanmıştır. bu ibadet esnasında belirlenen bir cem evinde (bu köyden herhangi bir ev yada köyde sürekli cem yapılabilecek konumda yapılmış özel yapımlar şekilde olabilir) ibadetler dede yönetiminde o toplumun ileri gelenleri (dedenin sağında ce solunda diz üstü oturur vaziyette) karşılarında köyün orta ve genç yaşta erkekleri yine diz üstü oturur şekilde ve kadınlar arkada ayakta olacak şekilde dizilir. (tabii bu sıralamada yaşlılar, ayakta veya diz üstü duramayacak durumda olanlar göz önüne alınır) dede yönetiminde ki cem de 12 hizmet baz alınarak ibadet yapılır. yavuz sultan ve ondan sonra ki padişahlar tarafından baskı gören ve kendi kabuklarına çekilen alevi toplumuna ibadetleri esnasında kadın erkeğin bir arada olmasında kaynaklı iftiralar (bkz: mum söndü) yaptıkları iddia edilmiştir. tek başına mum söndü olmamakla birlikte ortaya atılan iftiralar son dönemde kendilerini yeniden yaşam tarzlarıyla, inançlarıyla ve düşünceleriyle ortaya çıkarmaya başlayan alevi toplumunun kendisi tarafından cevaplanmaktadır