johann wolfgang von goethe

“...en asili ancak dinden çıkabilecek olan ahlâkın her çeşidine o kadar arkasını çevirmişti ki, varlığının ehramını her gün mümkün olduğu kadar daha fazla yükseltmekte, içinde yaşadığı cemiyet halkının menfaatlerine, eşyanın umumî düzenine çalışmış olduğunu söylerdi. Şahsî olgunluğuna engel hiçbir ahlâk kâidesi tanımıyordu. Paul claudel’in, ‘goethe, bu muhteşem eşek!’ Diye ondan bahsetmesi bunun için tuhaf görünmemelidir. Zira hiçbir ruh şeytanla bu kadar barışmış değildir.
Bütün güzel kadın örneklerini kendisinde bulduğunu itiraf ettiği, hayatının 10 senesini dolduran madame de stein’ı, o asil kadını, bel kemiğinden vuracak bir kabalıkla terkettikten sonra, alıp evine kapattığı bir mahalle kızı ile, christiane vulpius ile evlenmeden 20 yıl birlikte yaşadı. Daha ilk yılında ana olan bu genç kadınla hemen evlenmesi namus borcu iken, bu muazzam fedakarlığı yapmak için tam 20 sene bekledi.
Ye’na muharebesinden sonra, evine sarhoş Fransız askerleri saldırınca, 20 yıllık kapatması onu muhakkak blr ölümden kurtardı. Ancak o zaman, ‘huzur ilâhı, ölmez goethe’ onunla evlenmeye karar verdi. Ne garibtir ki, evlenmelerine buldukları şahitlerden biri de çocukları oldu.”