dadaizm

savaşa ve toplumsal düzensizliğe karşı bir başkaldırıdır.

dadaizm başlangıçta teknolojiye ve savaşa muhalefet bir düşünce ile yola çıkmıştır. Dada savaşa sebep verenin insan olması ve insanın güzel sanatlarla yüzünü örtmesi ve vicdan temizliği sağlaması düşüncesinden yola çıkarak sanatı suçlu bulur, dadaya göre sanat kirlidir, var olanı yansıtmak haricinde yapılan sanatlarda, sanatçı duygu yoğunluğu içinde eserini diğer insanlara sunar, bu diğer insanlar için değildir, sanatçı kendi hisleriyle oynamaktan zevk alır, aynı zevk diğer insanlara yansıdığında, histeri yayılır bu insani histeriye ortak olmaktan suçluluk duyarak kendini diğer insanlardan soyutlar ve kendini olmayan, bilinmeyen bir alana taşır.. bu yaşanılan dünyadan bir sürgündür.. onun kabul ettiği yerde mantık sınırları yoktur. insan mantık sınırları içine sıkışmış, zaman ve yer kavramları ile ampirik bir düşüncede yol alırken dada tam tersine insani olanı kabül etmez, insanda olan ampirik düşünceye (merak, algılama, çözümleme) asla sapmaz. varolmayan yer dadaizim kabüllenme ve mantığın bitiş noktasından başlar. bu kabüllenme mantığın sınırlarını aşan bir kabüllenmedir. yokluk ve sınırsızlık mümkündür.. bu dada düşüncesine sınırsız bir güç verir. dada bu gücü kullanmaz onunla yaşar. sanatın ve dolayısı ile insanın suçlarına ortak olmaz ve sanatın verdiği haz ile yüzünü saklamaz.. meraktan ve çözümlemeden uzak bir düşünce olarak ilerlemesi olanaksız görünen dadaizm tam tersine bir çok akım ve meslek gurubuna öncülük etmiş, bu fikirden esinlenen bir çok fikre temel olmuştur. reklamcılık, grafik tasarım gibi meslekler ve sürrealizm, karikatür gibi sanatlar örnek olarak gösterilebilir. örneğin reklamcılık üzerine düşünecek olursak, büyük bir ilaç kutusu ile yapılmış giyim mağazası vitrini, insanın çözümleme doğası gereği dikkat çekecek ve bilinç altında olan ve farkında olmadığımız öğrenme hissi ile mağazadan içeri girmeye meyil vermemizi sağlayacaktır. reklamcı bu fikir ile işini başarı ile tamamlamış olur.. fakat düşünce dada ile ortak paydayı paylaşsa bile bir amaç içerdiği için dadaizmden ayrılır, sürrealizm sanat akımında ise dadaizmin etkisi ile doğmuş olsa bile sanatsal histeri ile çalışması özelliği bu akımı dadaist düşünceden ayırır..
dada fikrini en iyi kelimenin kendi anlamı anlatabilir. dada, henüz düşünme çağına gelmemiş bebeklerin çıkardığı sesten esinlenerek bu adı almıştır, herhangi bir anlam içermeyen bu kelime dadanın temel düşüncesini ortaya koymaktadır. yazılı sanatlarda ise gerçeklik ve anlam yotur, görsel sanatlarda aynı şekilde hiç bir anlam içermemektedir, fakat bu eserler yaratılırken insan mantık sınırlarından çıktığı için bilinçaltı kendisini tam olarak ifade eder.
dadaizmin teknikleri ise çoğunlukla hür fikirlerdir. dadaist şiir yazmak için herhangi bir yerden alınan kelimeler (örn:gazeteler) veya o anda hiç bir anlam ifade etmeden akla gelen kelimeler herhangi bir sıralama yapılmadan şans eseri denilebilecek yöntemlerle sıralanır..ortaya çıkan yazı içinde ki birbirinden bağımsız kelimeler birbirleri ile çağrıştıracakları düşünceleri ortaya koyacaktır.. bu her insanda farklı angılanabilir

Edebiyat 1916'da dil ve estetik kurallarını tanımayan,kelimelerin anlamlarına değer vermeyen,anlatımda başıboş ve alabildiğine çağrışımlara dayanan bir yol izleyen,bile bile kapalılığa sapan bir çığır.

teknolojik dadaizme örnek olarak:
asfşfqdaghweşgreıpgoıergbmnsdlkguew5poyvlkhgwqeruşoıgyrweyjreıg4uht93gy8ws8gyu4gl4ıhg94

ismini fransızca tahta oyuncak at' tan alan, savaşın şiddetine ve sanat alanındaki entellektüel katılığa bir tepki olarak 1916 yılında zürih'te doğmuş ve insanın mantıklı anlamsızlıklarını, mantıksız saçmalıklarla değiştirmeyi, böylece düşünce gücüne konulan tüm sınırları ortadan kaldırmayı amaçlamış kültürel ve sanatsal bir akımımızdır.

(bkz: dada dadaizm veya dadacılık) 1. dünya savaşı yıllarında başlamış kültürel ve sanatsal bir akımdır. dada dünya savaşının barbarlığına, sanat alanındaki ve gündelik hayattaki entelektüel katılığa bir protesto olmuştur. mantıksızlık ve varolan sanatsal düzenlerin reddedilmesi dada'nın ana karakteridir.
bu akım, dünyanın, insanların yıkılışından umutsuzluğa düşmüş, Hiçbir şeyin sağlam ve sürekli olduğuna inanmayan bir felsefi yapıdan etkilenir. birinci dünya savaşı'nın ardından gelen boğuntu ve dengesizliğin akımıdır. dada'cı yazarlar, kamuoyunu şaşkınlığa düşürmek ve sarsmak istiyorlardı. yapıtlarında alışılmış estetikçiliğe karşı çıkıyor, burjuva değerlerinin tiksinçliğini vurguluyorlardı

ajdar gunumuz orneklerinden biridir.

sanatın anarşistleridir.

En muhteşem örneklerinden birisi. Orhan Veli Kanıktan geliyor.

Tereyağı

Hitler amca!
Bir gün bize de buyur.
Kakülünle bıyıklarını
Anneme göstereyim.
Karşılık olarak ben de sana
Mutfaktaki dolaptan aşırıp
Tereyağı veririm.
Askerlerine yedirirsin.

Yiaaa demesene öle. Haha

Zürichtir merkezi. tristan tzaranın bu felsefesinin popülarite kazanmasında, savaşlarla geçilen dönemlerin insana verilen pahayı azaltmasının rolü kesindir. Dadacılar bir kahvehanede manifestolarını okuyacaklarını önceden bildirmişlerdi. insanlar şaşırmış halde onları beklerlerken, dada gelip rastgele bir gazetenin rastgele bir bölümünü okumaya başlamıştı. Arkadaşları da o sırada çalpara çalmaya koyulmuşlardı.
enteresandı. olması gereken bu değildi. daha marjinal şeyler ortaya dökülesi beklenirken, insan kendingenliği bir anda açık edilmişti. bunlardan sebep açığa çıkan düşünce gerçeküstücülüktü.
Andre breton, "güzel bir yere oturun. Önünüzde kağıt kalem bulunsun. Yazılarınızı sonradan redakte etmeyerek, ne yazıyorum ben hissine kapılmaksızın, önceden düşünmediğiniz, aklınıza esen bir konuyu kağıda yazın.
işte bunlardan sonra elde edeceğiniz yapıt, gerçeküstücü bir yapıt olacaktır." demekteydi. Gerçekten üstün olan varlığın özünü yakalamak için, otomatlıktan, otomatik olmaktan sıyrılmayı gerekli görür. Gitgitde, gerçeğin kalıp ve engellerinden kurtulan gerçeküstü, ileride kendince bir gerçek ve özgerçek evreni yaratacaktır. Onların istediği de tam olarak budur.
Kimi gerçeküstücülere göre, gerçeküstüne düşler yordamıyla d varılabilir. Salvador dali, tüm gününü, geceleri rüyalarında yitirdiği ensnele gerçeklikleri arayarak geçirirmiş. onlara göre Düşler, gerek tuvalet kağıdı, gerek ajanda veya not defteri bir şekilde bir yerlerde geçirilmeli, yazıya dökülmelidir.
sürrealizme oyun ile ulaşılabileceğini düşünenleri de vardır. Mesela, 2 kişi karşılıklı olarak oturup, birbirlerine gizlice kağıtlara yazdıkları soruları sorup, yanıtlar da vererek bir oyun oynayabilirler. Alakasız sorulara verilen alakasız yanıtlar, gerçeküstünü oluşturacaklardır. Bunların amacı, insanı olduğu gibi sonradan edilenlerden sıyırarak, kendiliğine varabilmektir. Gerçek dünya dayatılanlar, öğrenilenlerse; gerçeküstü bunlardan münezzeh uzak olandır.
Camus’a göre usaykırı davranan bu görüşün amacı, saçmanın zevkine varabilmektir. Onlara göre, bu bir iklimdir çevremizde bilimsellikten uzaklaşıp saçmaya sokulanların yarattığı bir saçmalık iklimi vardır. camusa göre, gerçeküstünden alınan haz, saçmadan alınan haz olduğundan, zamanla yitip gider. Gerçeküstücü düşünce yerini gerçeğe bırakır.

Gelenekleşmiş sanat yasalarından bağımsız olarak, mantık dışı ve saçma olanı öne çıkaran sanat akımıdır. Dada akımı alaycı ve aşşağılayıdır. Sonra Dadaistler, sürrealizm hareketini başlatarak dadaizmi kendileri öldürmüşlerdir.
Dadaizm öldü, yaşasın dadaizm!

dada wanitestos

dadaist bir şiir yazmak için
bir gazete alın
birde makas alın
bu gazeteden şliirinizin ne uzunlukta olmasını istiyorsanız o uzunlukta bir makale seçin
makaleyi kesin
daha sonra özenle bu makaleyi oluşlturan bütün sözcükleri kesin ve bir torbaya koyun
yavaşça karıştırın
sonra kestiğiniz her parçayı tek tek çıkarın
torbadan çıkardığnız sırayla
özenle kağıda yazın
şiir size benzeyecektir
işte şimdi ayak takımı anlamasa da, hoş bir duyarlılığa sahip son derece özgün bir yazar oldunuz.

(bkz: tristan tzara)

burada, bir kelime platformunda onları kelimelerle mi anlatacağım? a a hayır!

türkiyedeki temsilcisi serdar ortaç'tır.
neden mi?işte cevabı:

"acılarım heveste, güneş açar aheste, bir kapalı kafesteyim
topu topu bir deste ara sıra bir besle, iki nota bir besteyim."

sanat akımı değil, anti sanat akımıdır. özellikle resimde inanılmaz eserler vardır bu akım altında. "kuralsızlığı kural edinmişler ekiekieki" deyip de koca akımı çürüttüğünü sanan yurdum insanı yüzünden türkiye'de temsilcisi, amatör şairler haricinde olmamıştır. "yıkalım, her şeyi yıkalım ve geriye ne kaldığına bakalım," der dada. samimiyetsiz, yapmacık ve uyduruk dünyanızın gözüne tükürür, sorumluluk sahibi, efendi çocukları rahatsız eder.