sümerbank

1933 yılında atatürk tarafından kurulmuş banka. bankacılığından çok tekstil ürünleriyle hatırlanır. kapandı şimdi.

tekstil sektöründe faliyet gösterdiği sırada kaliteden ödün vermemiştir.

ataturk tarafindan kurulan uclu sistemin * dunyada ilk ornegi. uclu sistem dedigimiz sey; uretim yapilmasi icin gereken tesisler-makinalar, fabrikalar, uretilen bu mallarin satilmak icin sergilenecegi magazalar ve uretimi saglayacak ve gelen nakdi degerlendirecek bir banka sistemi. iste bu sistem -duzgun calismasi durumunda- bir ulkenin kalkinmasi icin bas unsurlardandir. ancak artik faal degildir.

kaliteli üretim yapan, çok fazla olmasada bir standart fiyata satış yapan, bankacılık hizmetleri konusunda bilgimin bulunmadığı kurum.

Sümerbank, 1933 yılında kurulmuş ticari nitelikte mal üreten bir kuruluştur. Hem bir tekstil sanayisi firması ile hem de bankadır. 11 Temmuz 1933 yılında Atatürk tarafından Sümerbank ismi verildi. ilk büyük kompleksi 1935'te Kayseri'de kuruldu. inşası için Sovyetler Birliğinden 8,5 milyon liralık kredi alındı. Kayseri Bez Fabrikası ve Lojmanları, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kamu yatırımıdır. Sümerbank, Atatürk'ün ekonomik devriminde bir dönüm noktasıydı. Bu fabrika yapıldığı dönem ve konumu itibariyle, büyük bir devrimin eseridir ve Türkiye'nin uluslaşması, bir ulus devleti olmasıyla doğrudan ilgilidir.

Sümerbank halk tasarrufuyla oluşturulmuştur. Türkiye'de ilk modern tekstil kuruluşu olarak büyük bir üne kavuşmuştu. Demir-çelik tesisleri, çimento fabrikaları, kâğıt ve selüloz tesisleri Sümerbank bünyesinde kuruldu ve bunların daha sonra kendi bünyesinden ayrılarak ayrı birer kuruluş olmasını sağladı. 1987 yılında Sümerbank'ın özelleştirilmesi kararı alındı ve 1988'de Sümerbank Holding kuruldu. Holdingin bankacılık birimi 1993'de Yüksek Planlama Kurulu kararıyla Sümerbank adı altında yeniden yapılandırıldı. Ekim 1995'te Garipoğlu şirketler grubuna 103.4 milyon dolara satılarak özelleştirildi. Hayyam Garipoğlu'nun Malki cinayeti ve Türkbank skandalına adının karışması, Sümerbank'ın elinden alınmasına neden oldu. Sümerbank 21 Aralık 1999'da Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devredildi. Daha sonra 2001 yılında Oyak Grubuna satıldı Sümerbank. Oyak Bank'ı ise 2007 yılının sonlarına doğru Hollanda ing Group, 2.6 Milyar dolarlık bedeli ödeyerek satın aldı. (ayrıca istanbul'daki metrobüslerin satın alındığı firma da hollanda'lıydı, bir bit yeniği var ama.. hayırlısı..)

Temmuz 2005'te Kemal Unakıtan'ın katıldığı istanbul Sanayi Odası meclis toplantısında Sümerbank ile ilgili şunları söylemiş:

"Yakında Sümerbank tarihten siliniyor artık, bitirdik. Elinde bir şey kalmadığı gibi ismini de kaldırıyoruz. isim hakkını satarız o başka. Sümerbank, Karadeniz Bakır, SEKA gibi işletmeler bir ad altında bitirilecek. Kar edeni de satacağız, zarar edeni de satacağız. Neden? Devlet sanayici olmaz... Bu bir prensip meselesidir, ilke meselesidir, politika meselesidir. Bizim hükümetimizin politikası bu. Sevenlere de söylüyorum, sevmeyenlere de söylüyorum. Herkes hesabını buna göre yapsın."

Ve şu anda ortada Sümerbank adı yok. Devletçilik dediğimiz ilke artık geçen bir jeton değil galiba bu memlekette. Her hükümet, halkın tüm tepkisine karşın özelleştirmelere devam ediyor. Birilerinin cebine çıkan yolları kesmeye halkın gücü yetmiyor galiba bu ülkede. Sesinin ne kadar çıktığı değil, kimden çıktığı geçiyor artık diyeceğim fakat askerin bankası olarak bilinen bir banka dahi özelleştirilebiliyorken, bu dediğim ne denli gerçek olabilir? Hem kalanlar ne yapabilir ki özelleştirmenin karşısında? Örneğin Ulus'taki Sümerbank'ın yerinde "Kiler" var. Ne kadar taban tabana şirketler birbirleriyle. Acımasız bu kapitalizm denen öcü. Bazıları Sümerbank'ın sadece eski bir banka olduğunu sanır. Memur veya memur çocuğu olan iyi bilir Sümer'in tekstil ürünlerini. Şimdilerde herkes özleyerek ucuzluğundan ve kalitesinden bahsediyor o ürünlerin.

Ekim 2006'da ing Grup, Sümerbank'ı almadan hemen önce elinde kalan tüm malları hayır kurumlarına bağışlayarak kapanmıştır, kuruluş amacına uygun bu davranışının ardından.. Türkiye ekonomisinin geliştirilmesine, halkın refahının yükseltilmesine, Türkiye'nin siyasal bağımsızlığının yanı sıra ekonomik altyapısının oluşturulmasına, halk ile devlet arasındaki bağların güçlendirilmesine ve farklı kökenlerden ve inançlardan insanların ulus ve sınıf bilinçlerinin geliştirilmesine çok önemli katkılarda bulunmuş bir banka/şirket. Sümerbank'ın işletmeleri, bulundukları bölgelerde sosyal devletin çekirdekleriydi. Bu nedenle de, ilk hedeflerden olmuşlar. Sümerbank çalışanına daima eğitim veren, hatta yurtdışına öğrenci bile gönderen bir kurumdu. Türkiye'nin bağımsızlığı için yapılan millileştirme ve devletleştirmelerde de önemli görevler üstlendi. Bu ülke ise acımasızca sırtını döndü ona. Halk değil, hükümet.

Ayrıca Anadolu'nun değişik bölgelerinde, başka hiçbir sanayi tesisinin olmadığı yerlerde fabrikalar kurdu; istihdam olanağı sağladı. Birçok bölgede ilk önemli fabrika, Sümerbank'ın işletmesiydi. Devlet, "sosyal devlet" rolünü, bu fabrikalarla yerine getirdi. Sonra bazılarının "devlet tekstil üretir mi?" lafıyla satışa çıkartıldı. Diğer yandan da "insanları tek tipleştiriyor" dendi Sümerbank için. Kimine göre Sümerbank, aynen Sovyet Rusyasında olduğu gibi insanları bir kalıpta giyinmeye zorluyordu; dolayısı ile insanların "özgürce seçme hakkının" önündeki en büyük engeldi(!) Sonuçta allem edip kallem edip sattılar, kapattılar.

Asıl engel özelleştirme taraftarı beyinlerdi fakat öyle addedilmedi topluma, çünkü siyaset yapabilmek her türlü yalanı söyleyebilmek, gerçek gibi altın tabakta sunabilmek bunları ve hala da insanların karşısına dürüst politikacı sıfatıyla çıkabilmektir.

(dip not: fecii şekilde ve yüksek dozda vikipedi'den alıntı/yardım vardır.)

güneş dil teorsi hatrına bu topraklar 10bin yıldır, hep türk kalacaktır düsturuyla açtığı kuruluş.

Sümerbank, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kamu yatırımıdır. iktisadi Devlet Teşekkülü. Atatürk'ün ekonomik devriminin mihenk taşıydı. ismi Atatürk tarafından tarihi Sümerleden dolayı Sümerbank olarak konulmuştur. Sümerbank'ın ilk işletmesi Bakırköy'de Barutçubaşı Ohanez tarafından Basmahane adı ile 1850 Yılında Kurulan Tesisin 1933 Yılında Sümerbanka devredilmesi ile başladı. Özellikle, Atatürk tarafından ziyaret ederek 1933 yılında iplik ve dokuma fabrikası olarak Bakırköy'de açılışı yapıldı. Türkiye'nin ilk Tekstil fabrikası olmasından dolayı Bakırköy Fabrikası ayrı bir önem taşır. Arazisinin çok değerli olması sebebiyle özelleştirme ile satıldı. Alan şahıs tarafından acımadan yıkıldı. Kimsede burası Tarihi bir yapı yıkılamaz demedi. Bence Müze olsaydı daha güzel olurdu.

doğubayazıt'ta bir mağaza.**

küçükken bayramlıklarımızı aldığımız yer.

sitesi 900$ a satılmaktadır. http://www.sumerbank.com/

Eskiden Eskişehir'de fabrikası bulunan ve halk arasındaki bir söylentiye göre porsuk çayının rengine bakılarak, hangi renklerde kumaş üretildiğinin anlaşıldığı kuruluş.

bakırköyde'ki bez fabrikalarının açılışına ya da kuruluş aşamasında yardımda bulunmak üzere dönemin almanya iktidarının da katkı sağladığını düşündüğüm kuruluş.

http://instagram.com/p/i3kjcUNicV/

Fabrikası konya ereğliyi ihya etmiş evlere ekmek goturtmuştur. ilginç düzeyde kalitelidir.içindeki makinelerden daha ucuza albayrak a satılmıştır. Fabrika halen faaliyettedir fakat eskisinin 100de 1 i kalibresindedir.

(bkz: Nazilli)

babamın yıllarca çalıştığı yer. çok iyi bir yer olduğunu söyler hep. bakırköy'deki fabrikaya götürürdü beni, içinde kreşi olan genişçe bir alanı var. hemen fabrika çıkışının karşısında kahve gibi bir yer vardı, ağaçların arasında. orada tost yedirirdi bana, kendisi de kahvedekilerle kağıt oynardı. hey gidi hey. hala ara ara der, çok ucuza peşkeş çektiler o araziyi diye. çünkü ciddi anlamda güzel bir yerdeydi ve oldukça büyüktü. oradan aldığımız kıyafetlerimizi hala ailede giyenler var.

Bankasını bilemem zamanın en iyi devlet eliyle kurulmuş biçki dikiş kumaş fabrikası. Yaklaşık 15 sene önce kapandı.

kalecinin arkası sümerbankası. emlak mıydı la?

Önce gereksiz bir şekilde kapatılan şimdiyse peşkeş çekilen arazisine site/rezidans yapılan tekstil fabrikası.

bir acayip oluşum.
günümüzde bu sistem ne kadar uzak gözüküyor. ama aslında olması gereken sistem bu.

şimdi düşünün bir fabrika var, işçiler çalışıyor, ama çalışırlarken de beethoven dinliyorlar. hem de canlı olarak. zira o beethoven eserini de fabrikanın korosunda yer alan işçiler çalıyor. aynı anda, canlı.

canları sıkılıyor, işçiler gidip radyo piyesi yapıyorlar yine canlı olarak, diğer çalışan işçiler bunları dinliyor, motive oluyor.

işçiler canları istedikleri zaman balo yapıyorlar.
balo salonları var fabrikalarda.

böyle bir kuruluştu sümerbank.

bir gün bakmışlar ki millet fakir, giysi, kumaş alacak paraları yok, fakirlikten un ve şeker çuvallarından kendilerine elbise yapıp giyiyorlar. sümerbank nazilli fabrikasına bir talimat geliyor, bundan sonra üretilen bazı un ve şeker çuvalları desenli, çiçekli falan üretiliyor.
görsel

kendi başına bir devletti sümerbank adeta.
40 binden fazla çalışan, 500’e yakın mağaza, 41 fabrika ve 43 banka şubesiyle Türkiye’nin en büyük holding teşekküllerinden biri haline geldi. Eğer istenseydi bir ülkenin tüm üretimini yapacak bir yapıya ulaşabilirdi.

köylü kadın da sümerbank'tan giyinirdi, şehirli kadın da;
görsel
görsel

ben de bu sümerbank dönemine yetişenlerden biriyim.
bursa heykel-atatürk caddesinde sümerbank'ın büyük bir mağazası vardı.
annem babam memur olduklarından her sene sümerbank'tan alışveriş çeki gelirdi. bu alışveriş çeki ile de gider sümerbank'tan kumaş, okul önlüğü, pantolon, kırtasiye malzemeleri ve bir sürü şey alırdık.
bazen devletin verdiği çek yetmezdi, üste para öderdik. ama bir sürü şey alıp çok az para öderdik.
görsel

sonra özellikle 70'li yıllardan itibaren devlet sümerbank'a yatırım yapmayı bıraktı.
çünkü abd böyle istemişti.
yatırım yapılmayan sistem de yıllar içinde eski teknolojisi ile piyasayla rekabet edemez hale getirildi, zarar eden bir kuruluş haline geldi.
artık sümerbank'a devletin verdiği her kuruş para göze batar olmuştu.

sümerbank, özal tarafından halka şikayet edilen, devleti zarar ettiren bir kurum olarak lanse edilmeye başlamıştı.

Bu gelişmelerin hepsi aslında 1980 sonrası, 'Özelleştirme' adı altında kamuya ait arazi ve tesislerin yok pahasına satılması için gerekli altyapının hazırlanması ve kamusal değerlerin özel şahıslara satılması öncesinde, halkın olası tepkilerinin engellenebilmesi amacıyla yapılmış, uzun süreli hazırlıkların ürünüdür.

ve ne yazık ki takip eden yıllarda artık sümerbank yoktur.
o Tertemiz traşlı, kravatlı düzgün tezgahtarlar, her yer çiçeklerle süslü, aydınlık ortamlar artık yoktur ve bir daha da gelmeyecektir.

tıpkı diğer kamu kuruluşlarımız gibi, sümerbank'ta önce halkın gözünde itibarsızlaştırılmış, sonra da peşkeş çekilmiştir.

artık istesek de böyle bir değere sahip olamayız.

bu arada, bazı "uyanık" vatandaşlarımız hala sümerbank'ın ekmeğini yemeye devam ediyorlar.
görsel

özellikle telefonu ahır ağası gibi kullanan arkadaşlar için bulunmaz nimet. takıyorsun telefon tekrar çalışıyor.

Mustafa K. Atatürk'ün devletçilik ilkesi ile sovyetler birliğinden alınan krediyle kurulan kaliteli ve ucuz kıyafetler üreten eski bir kit.

Edit: o güzel günler tekrar gelecek. işcisi, köylüsü, beyaz yakalısı bu ülke ve yurttaşları için bu ülkenin ve yurttaşlarının fabrikalarında çalışacak. Koçları, sabancıları değil devletini ve halkıni zenginleştirecek.

şimdi çalışıyor olsaydı eminim, ürünleri organik olurdu.
mis gibi pamuklu gömlekler, sırf deri ve köseleden yapılmış ayakkabılar giyebilirdik.

mavi poşetleri vardı.
görsel

türkiyenin en önemli üretim merkezi olacakken tansu ciller tarafından kapatılıp iflas ettirilen firma.

Bir dönem çalışılan holding.