maslow un ihtiyaçlar hiyerarşisi teorisi

maslow un bu teorisi, iki temel varsayima dayanir.
1. insan davranislari onun belirli gereksinmelerini gidermeye yoneliktir.
2. insan gereksinimleri oncelik sirasina konabilir. buna gore, alt duzeydeki bir gereksinim belli olcude karsilanmadikca birey, bir ust duzeye gereksinmeyi karsilamaya yonelmez.

Bu yaklasima gore de birey gereksinimleri 5 grupta toplanir.
1. temel fizyolojik gereksinimler
2. güvenlik gereksinimi
3. sosyal gereksinimler
4. saygınlık gereksinimi
5. kendini gerçekleştirme gereksinimi.

Ülkece en fazla 2. Basamakta takılı kaldığımız hiyerarşidir. Zira sevişemiyor ve rahat yürüyemiyoruz.

2020 güncellemesi gelmiştir.
görsel

1. Fizyolojik ihtiyaçlar : Yeme, içme, barınma, hayatı devam ettirme.
2. Güvenlik ihtiyaçları : Hastalık, yaşlılık vb. gibi hallerde geleceği garantiye almak
3. Ait Olma ve Sevgi ihtiyaçları: Kendi kendini anlama, şefkat...vb.
4. Değer ihtiyaçları: Prestij, başarı, saygı görme...vb.
5. Kendini Gerçekleştirme ihtiyaçları: Yapma tamamlama arzusu, kişisel tatmin, kişisel başarı, bilimsel buluşlar.

olağanüstü durumlara karşı boynu bükük olan teoridir. ör: kurtuluş savaşı.

1. Basamağı bir türlü aşamadığımız için asla kendimizi gerçekleştiremeyeceğiz.

görsel

at çöpe gitsin teorisi.

bu kadar toptancı, modernist, kategorik, tarih dışı, esansiyalist, pozitivist olacak ne vardı?

"bana lükslerimi verin, gereksinimlerim olmadan da yaşarım"

diye bir söz de var.

maslow'a göre bu 5 maddeyi sırasıyla gerçekleştiren birey ve bu bireylerin oluşturduğu toplum sağlıklı bir toplumdur.

özeti: açken sen, sen değilsin.

abraham maslow tarafında 1943 yılında ortaya atılmış insan psikolojisi teorisidir. bilinmelidir. yaşadığımız şeyleri değerlendirmek için gereklidir.
1. insan ilk olarak karnını doyurmalıdır. bu ihtiyacını gördükten sonra sıra..
2. barınma ihtiyacına gelir. karnını doyuran ve yaşayacak evine (mağarasına, dairesine vs.) sahip olan kişinin sıradaki ihtiyacı
3. bu şartları devam ettirmek üzere iş sahibi olması gerekliliğidir. karnını doyurup, evine sahip olan kişi iş sahibi olarak bu ihtiyaçlarının sürekli karşılanmasını sağlar.
4. sevme sevilme ihtiyacı artık gündeme gelecektir. amiyane tabiri ile karnı tok-sırtı pek olan kişi sevgi ihtiyacını karşılamaya çalışacaktır.
ve son sırada
5. bilim, sanat kısaca entellektüel ihtiyaçlar gelir.
gelelim ülkemize ve değerlendirmeye.
neden ülkemiz bu durumda diye düşündüğüm ilk gençlik yıllarında bu piramidi öğrenmiş ve neyin ne olduğunu daha iyi anlamaya başlamıştım. ülkemizde, yakın çevremizde yaşananlar tam da bu piramide uygun gözüküyor. henüz 1. 2. ve 3. kalemlerdeki sorunlarını çözememiş toplulumuzda maalesef hergün gördüğümüz cinayet haberleri, ölümler, terörizm bitmemektedir. bu kadar sevgisiz bir toplum olmamızın sebebi ilk 3 ihtiyacını karşılayamamış halkımızın çok miktarda olmasından dolayıdır.
4 de aksamaları hergün görmekteyiz ki zaten 5'e maalesef bir türlü gelemiyoruz.
ülkemizde neden bilim sanat gelişmemiştir diye düşünenler varsa cevap çok açık. daha temel ihtiyaçlarını karşılayamamış olan vatandaşın 5. kalemi düşünecek hali kalmamıştır.

büyük oranda doğru kurulmuş bir hiyerarşidir. bunu ilk gördüğümde çok hayret etmiştim. mağara duvarına resim çizen, bunu süsleyen, sanat yapan ilkel insan geldi gözümün önüne. yaaa...

3. Dünya ülkelerinde iflas eden teori.

Karnını doyuran adamın sıradaki ihtiyacı barınmadır. Yurdum insanı köpek bağlasan durmaz eve kiraya çıkıp bu ihtiyacını es geçerken, 2 bin liralık telefonları teneşir vadeli alarak teoriyi yerle bir etmiştir.

ihtiyaçlar ertelenebilir ama kesinlikle es geçilemez der maslow.

ihtiyaç hiyerarşisi olarak da bilinen amerikalı psikolog abraham maslow tarafından ortaya atılmış teori.
maslova göre insan 5 kademeli bir hiyerarşik yapıya sahiptir. birey en alttan başlayarak zirveye tırmanırken bir aşamayı geçmeden diğerine atlayamaz.
bu kademe ya da kategoriler hem bireyin bireysel gelişimini tamamlaması için (bkz: üstün insan) hem de toplumsal olarak bu kategorilerde yerini almış sınıfların seviyelerinde sosyal olarak hareket ederek yükselmesi için zaruri durumdadır.
maslow hiyerarşisini anlamak için illaki maslow'dan haberdar olmak ya da alim olmak da gerekmez.
insan psikolojisine göre en zaruriden başlayarak ihtiyaçlar karşılanmazsa insan olduğu yerde belli ihtiyaçlar çevresinde bağlı bulunduğu noktada sayar ve bu karşılanmamış ihtiyaç bir şekilde saplantı olarak ortaya çıkar.
birey ihtiyaçlarını giderebildikçe zaruriyetten, gereksinim dışı, lüks olarak değerlendirilebilecek aslında hayatta kalma ve başarıyı yakalamanın bir göstergesi olan zirveye doğru tırmanmaya başlar. diğer bir deyişle hayat standartını yükselir.
hepsini bir tarafa bırakarak somut bir gerçekten bahsedilmesi gerekirse insanın, kültürel, sanatsal, barışçıl, fiziki ve psikolojik olarak sağlıklı, saygın ve saygılı bir birey olmasının ve bu tarz bireylerden oluşan bir toplum olmasının tek şartı ekonomik açıdan refah olmaktan geçmektedir.
yani her yönüyle zirveye tırmanmanın ana unsuru ekonomik özgürlük, maddi imkanlardır.
üçüncü dünya ülkelerindeki insanları beğenmememizin, hor görmemizin, barbarca bulmamızın, insacıl bulmamamızın, vahşi olarak değerlendirmemizin, cahil olarak gördmemizin, ilkel karşılamamızın, sebebi olan tüm eylem ve uygulamalarının tek suçlusu budur.
daha açık şekilde örneklendirerek izah etmek gerekirse ülkemizi, yakın çevremizi belki de karşı komşumuzu, belki de kendimizi göstermemiz yeterli olacaktır.
sürekli medyada, sokakta dem vurulan, halkımız kitap okumuyor, sanata ilgisiz, yanı başında gerçekleşen hayati meselelere duyarsız, dünyada neler oluyor bakmıyor, kendine yeni ufuklar açıp gelişmiyor gibi ifadeleri dile getirirken en azından asgari ücretle çalışan bir proleterya sınıfından insanın yaşamına bakmamız da gerekir. bunların hepsi doğru tespitler olmasına rağmen asgari ücrette maaş alan bir aile babasının kendisine ve ailesine sanatsal kültürel ne gibi faydaları olabilir tartışılır.
böyle bir baba akşam eve ekmek götürme, kışın ısınma, çocuklarına giyecek alma, ev kirası ödeme, geleceklerden korkmaksızın güven içinde hayatını idame ettirme gibi onlarca zaruri ihtiyacını temin etme çabasında iken nasıl olur da okumak için bir kitapçıdan kitap alabilir ? belki alacağı kitap o günkü evinin nafakası olacaktır. ailesini nasıl tiyatroya ya da sinemaya götürebilir, kendi kafası rahat olmadığı için nasıl olurda dünyanın gidişatı hususunda yorumlar ve bakış açıları getirebilir ?
belli bir refah düzeyine erişmiş insan ister istemez çevresindeki ekonomik olarak yaşam standardı yüksek diğer insanlara da bakarak sinerji ve toplum psikoloji ile okumak için kitap alabilir, tiyatroya gidebilir, dünyaya ve insanlara karşı daha duyarlı ve barışçıl bir yaklaşım sergileyebilir, tatile çıkıp yeni yerler görüp ufkunu genişletebilir vs.
biraz sert bir ifade olabilir ama su götürmez olarak parası olmayanın sanata karşı duyarlılığı olması da mümkün değildir.
sanat insanın yücelmesinin ve sınırlarını genişletmesinin temel unsurudur.
goethe'nin bir kitabında söylediği gibi "estetiğin, muhayyilenin, ahengin, saygı ve sevginin olmadığı yerde sanat olmaz" sanatın olmadığı yerde insanın ne işi vardır?
geçmiş dünya medeniyetlerine bakılacak olursa, roma, sümer, maya, babil, yunan medeniyetlerin tamamının refah içerisinde olduğu hayat kaygısı taşımadığı sanata önem veren, bilgili, kültürlü, döneme göre teknoloji devi toplumlar olduğu gözlemlenebilir.

Maslow'un ihtiyaç piramidi olarak da bilinen teoride piramidin en alt ve geniş katında(öncelikli kat) yemek, içmek, su gibi öncelikli fiziksel ihtiyaçlar bulunmaktadır, pramidin üst katlarına doğru çıktıkça ihtiyaç önceliği de azalmaktadır. Maslow'un teorisine göre piramidin en alt katında bulunan öncelikli ihtiyaçlar tamamlanmadan, piramitte bir üst kata çıkmak mümkün değildir örneğin önce piramidin en alt katındaki ihtiyacımızı tamamlamalıyız ki, 2. basamağa geçebilelim ve 2. basamaktaki ihtiyaçlar tatmin edildiğinde piramitte 3. basamağa çıkılabilir. Piramit 7 basaamaktan olşur, en alltaki en öncelikli ihtiyaçtan başlamak üzere;

1- fiziklsel ihtiyaçlar (yemek, içmek, soğuktan korunmak vs)
2- güvenlik ihtiyacı (sağlık, aile güvenliği, iş vs)
3- sosyal ihtiyaçlar (arkadaş, aile)
4- saygı göme ihtiyacı (kişsel özgüven, başkaları tarafından sagı görme vs)
5- kavramsal ihtiyaçlar (malzemeleri,eşyaları vs. anlama ve bilme ihtiyacı)
6- estetik ihtiyacı (yaratıcılık vs)
7) Kendini gerçekleştirme ihtiyacı ( boş zaman aktiviteleri, kişinin kendi kişiliğini, keni farkındalığını,kişisel gelişimini gerçekleştirebilmesi için olan tüm aktiviteler).

daha fazla bilgi için kaynak: (bkz: http://www.businessballs.com/maslow.htm)

Maslow'un terorilerine karşı olan bir çok teori de vardır; bunlardan bir kaçı şunları idda etmektedir;

her insan farklır ve ihtiyaçlarıda farklıdır, herkes piramitteki değişik basamaklara değişik ölçüde öncelik tanıyabilir. Örnegin kişinin birşeyler öğrenebilmesi için öncelikle saygı görmesine gerek yoktur. (bkz: piramitte 4 nolu ve 5 nolu basamaklar)