kanaviçe

çarpı işi de denilen kanaviçe, kare desenli, genellikle keten kumaş üzerine çapraz işlemelerle, bir modele göre yapılan elişidir. Normal kumaşlar üzerine de etamin kullanılarak yapılabilen bişe işte

behçet aysan şiiri.

el değmemiş ormanlarında gezinen
kan işleyen kanaviçesi ömrümün
sarı sarmaşıkların ışıklı gölgesi
ve sensin hüznün yüzgörümlüğü
rüzgarların beyazdan yelesi sen.

(bkz: etamin)

el işleri için kullanılan seyrek dokunmuş keten bezi ve onun üzerine yapılmış olan işlemelere verilen addır.
Etamin işine benzer. Aynen onun gibi renkli küçük çarpılardan desen oluşturma şeklindedir. Etaminden farkı kanaviçenin düz kumaş üzerine işlenmesidir. Kumaş üzerine öncelikle kaneve adı verilen özel dokunmuş bir kumaş tutturulur. Sonra renkli ipliklerle kaneve referans olarak alınarak desen işlenir. Desenin işlenmesi bittikten sonra kaneve asıl kumaş üzerinden ip ip çekilerek işlenmiş desenle kumaş arsından temizlenerek kanaviçe elde edilir.

annelerce her genç kızın* çeyizinde bulunması gerektiği düşünülen kumaş işlemesi.

el emeği ,göz nuru , kumaş işlemesi. * *

cemil meriç'in 'bu ülke'sinin son kısmında dipnot yerine konan, her biri diğerinden lezzetli bkz bölümü.

Annemin yüzü suyu hürmetine,
söyle bana kanaviçe:
Gergefin hüküm geçer çeper asiliğini mi severdin,
yoksa renklerin asiliğindeki çocuk özgürlüğünü mü?
Bana hiç bakma,
Ben annemin sana tel tel işlediği gençlik yıllarını,
Boncuk boncuk akıttığı terlerini biledim çocuk gözlerimde,
oyun hislerimde.
Sen de vuruldun bir gergefle,
Üç beş renk cümbüşüne...

turgut özakman'ın düşündürürken güldüren ama güldürmediği için pek de düşündürmeyen oyunu. oyunun içinden biri olarak fikrim pek te mükemmel değil...

annemin annesinin gurbetten gelmiş elleriyle işlenmiş kanaviçe!
kimi zaman kolonyalı kimi zaman tuzlu kokuyor.
düşünüyorum neden diye?
-işte öyle- diyor bir ses ve bir ses daha - anlamazsın çocuk, istesen de yaşamadan anlayamazsın- diye de ekliyor.

güzel umutların büyülenmiş renkleriyle işlenmiş kanaviçeden ses geliyor. -gel otur yanıma, dinle beni, bak neler anlatacağım, hiç bir zaman yaşayamayacaklarını bir bir söyleyeceğim her iğne deliğimle-. oturuyorum.
başlıyor gurbetten ve aşkla işlenmesinden. anlatıyor da anlatıyor annemin annanesinin sesinden dinliyorum sanki, bir sırra vakıf oluyormuşcasına dinliyorum.
sonra sesler karışıyor birbirine,
uyanıyorum,
kanaviçe tuzlu.

tekrar uyumak için zorluyorum kendimi.
kanaviçeden gelen sesle büyümek istiyorum,
tıpkı işlenen motifler gibi.
dallanıp budaklandıktan sonra bir sedire serilmeyi düşler gibi.
dalıyorum uykuya, bir kaç saçmalıktan sonra kanaviçe geliyor rüyama.
-biliyordum geleceğini, diyor.
-çünkü anlamadın beni.
hevesli gözlerle bakıyorum işlemelerin boşluğuna.
-evet bilmek istiyorum diyorum.
-ama uyandığında unutmuş olacaksın- diyor
olsun diyorum, bu da bana yeter.
sen diyor, zamanla benim anlattıklarım olacaksın, annanen olacaksın, annen olacaksın, yaşadığın yer olacaksın diyor. sonra başlıyor öğüt vermeye:
bunlardan kurtulmak için kendine bir yol çiz.
çiz ki kendin olasın,
çiz ki aynı kalmayasın.
bırak seni güzelleştirecek kanaviçe olsun,
sen kanaviçe olma.
her yaşadığını bir bir kendine işle.
bitmeden önce son bir kez daha batır patiskaya.
batır ki son ana kadar sen ol. kanaviçe olma.
sonra kanaviçeden bir koku daha, elma kokuyor kanaviçe. en yeşilinden en kırmızısına.
-evet diyor ses, ne elmalar yenildi tek birinin elinden, ne türküler dinlendi çeşme başında.
ve bir çığlık, gelen ses, elmadan. hem hüzünlü hem de mutlu bir çığlık daha.

görsel

turgut özakman'a ait çok keyifli bir tiyatro oyunu. eminim ki seyretmesi kadar oynaması da keyiflidir. sürekli birbirinin cümlelerini tamamlayan teyzeleri oynayanların eğlenmemesi imkansız olsa gerek.

işlemekten zevk alınan aynı zamanda kör olma tehlikesi taşıyan bir el işidir.

Terapi yöntemi sayılabilecek, el sanatı.
Sayarak yapılan küçük çarpılarla, kendinizi bile unutursunuz. iyi gelir.
Anne kişisinin çeyizinin demirbaşı, zamane gelinleri için demode.

contemporary art. duymuşsunuzdur. çağdaş sanat geç 20.yy veya erken 21 lerin bize armağanı. günümüz sanatıyla ilgili bi şeyler araştırırsanız eğer çok sık duyacağınız iki kelime.

kanaviçe. şahsen ben ya bu neydi deyip arattığımda tam olarak aklımda belirenin olduğunu görmemle bilinçaltımı takdir ettim tekrar. işte beni kanaviçe ile tekrar karşılaştıran kişi chris ofili.

ingiliz sanatçının geçtiğimiz yaz londra ulusal galerisinde sergilediği muhteşem eseri kanaviçe

''caged bird's song''

görsel

görsel

eserin içinde mario balotelli'nin tasvirini de görebiliyorsunuz. çağdaş sanat demiştik.

görsel

bu muhteşem çalışma yaklaşık 4 ay galeride sergilenmesinin ardından şu an kalıcı olarak the clothworkers' company 'de yerini aldı.

sanatçıya gelince chris ofili'nin new york'taki night and day sergisine de mutlaka bi göz atmalısınız.

görsel