bugün

islamın toplumsal olduğu açıktır. Kuran adeta bir anayasadır.
bireyseldir, din toplumsal bir mesele oldu mu ortalık karışıyor. sonra ayıkla pirincin taşını.
kuralları, ödülleri ve cezaları baz alındığında bireyseldir.

idareciler ise bireysel kuralları toplumsallaştırarak cemiyete yön verme hevesine yönelirler ki bu durum bile dinin bireyselliğine etki edemez.
Toplumu düzene sokan bireysel kurallardır.
Her birey üstüne düşen görevi yaparsa daha yaşanılabilir olabilir dünya.
Din bireyseldir çünkü bireyler aynı dine mensup olsa bile bazıları dindar yada dini kuralları yaşamında pek uygulamaz yer vermeyebilir toplumsal olursa baskı olur ve nefret denilen duygu kendini gösterir açıkcası toplumun güzel bir toplum olması için bireysel olmalıdır.
Ayrıca din kanıtlanmaz inanmak bir tercihtir doğru olup olmadığı bilinmez.
Arkadaşlar şöyle açıklıyorum;
Din toplumsaldır, bireysel olan sizin inancınızdır.
Doğduğunuzda nüfus cüzdanınızda neden budist ya da herhangi başka bir din yerine islam yazar? Çünkü din toplumsaldır.
Belli bir yaşa geldiğinizde ya da aklınızı kullanabilme yeteneğine sahip her birey sorgulamaya başlar, bu inançla ilgilidir, ister inanır ister inanmazsınız kimse sizi yargılamaz ama değişmeyen tek şey yaşadığınız toplumun dini inancıdır.
(bkz: yuval noah harari)
(bkz: sapiens)

Harari dinleri ve sistemleri incelerken şu kavramları kullanır.
Öznel
Nesnel
Öznelerarası

Yani, dinler öznel ve kişiye ait değildir. Ama bununla beraber nesnel ve herkese ait yanılmaz doğrular da değildir. insanların toplu halde inanmalarının sonucu hayatta kalabilirler.
Toplumsal diyen dindar arkadaşlar yaşadığı toplumun geneli inançsız olduğunda onlarla beraber cehenneme gideceklerine inanıyorlar mı acaba?

Tabi ki hayır. O zaman neden toplumsal diyorsunuz oğlum. Mal mısınız?
eğer din sadece bireysel olsaydı, içerisinde toplumun genelini etkileyecek kurallar barındırmazdı. en basitinden fitre, zekat ya da komşuluk hakkı kavramları toplumun tamamının refah seviyesini arttırmak için konulmuş kurallardır.

din sosyolojik bir olgudur. önce bireylerin, sonra da toplumların hayatını düzene sokmayı amaçlar.

edit: ha eğer din toplumu yönetenler ya da belli zümreler tekelinde kullanılıyorsa ticaridir.
belli coğrafyaları yönetme kolaylığı adına ortaya attıkları kavram olan dinler ne bireysel nede toplumsal ola bilir efenim.

zira tek amaçları milyonları tek zihniyet altında toplamak. tek zihniyetli milyonları yönetmek aynı zihniyetli bir kişiyi yönetmekle eşit kolaylıktadır.
Mısır ve suriye'nin kemalist olduğunu öğrendik çok şükür..
Pakistan, afganistan Türkçü, iran, Irak,Suudi arabistan turancı, Yemen marksisttir bu arada.
Kıyıdan köşeden duyduklarınla ortadoğu uzmanı gibi sentez kasarsan Arap baharının suriye'den başladığını düşünür, libya'nın yemen'in, ırak'ın durumundan,iki çağ geriye gittiklerinden söz edemezsin.
iran'ın 10 yıldır reformist kıpırdanmalar yaşadığını, Arap baharında önce yeşil devrim heyecanı yaşadığını da bilmezsin.
Sosyolojik refah düzeyi insanlar içindir ve doğal olarak kurallar toplum doğruları ekseninde insanlar tarafından tartışılır, insanlar tarafından kurallanır.
Şerri hükümlerle yönetilen norveç'in en huzurlu yer olması bundandır belki..
Tarikat inanışı baştaki adamın hayal dünyasını, toplum bilimi tüm insanların mutluluğunu düşünür.
Dini bireyselleştirerek, asıl fayda sağlaması gereken konuda yani toplumsal olmaktan çıkartırsanız ortada din diye bir şey kalmaz. Sekülerizmin de amacı bu zaten. Alabildiğince özgür olan insanlar nasıl olup da bir araya gelip toplumu oluşturacaklar ki ? Maddi manevi değerleri olmadan hemde. Mümkün değil.

Hükümleriyle (hukuku) amel edilmeyen bir dinin ne hükmü kalır ? Hiç. O halde dini ortadan kaldırmak yerine hukukunu iptal ederek onu toplumsal olmaktan çıkararak müeyyidesiz yaptırımsız etkisiz kılarak bertaraf edersiniz olur biter. Aslında Bütün mesele de budur.

içi boş karpuz gibi. Kanunlar olmadan devlet olur mu ? Olmaz. işte aynı şey.
Cevabı bireysel olan sorunsaldır. Bir toplumdaki bütün herkes aynı dine mensup olma durumunda değildir. Dinde zorlama yoktur. Artık doğrulukla eğrilik birbirinden ayrılmıştır. O halde kim tâğutu reddedip Allah'a inanırsa, kopmayan sağlam kulpa yapışmıştır. Allah işitir ve bilir. Bakara suresi 256. Ayet
ŞAHSi iNANÇ VARDIR.

TOPLUM iNANCI OLMAZ, TOPLUM KÜLTÜRÜ OLUR, GELENEĞi OLUR.
toplumsaldır.

10 kişilik toplu bir grupta, 9 tane yobaz 1 tanede ateist. sonrada olanları izleyelim. 9 kişinin tepkileri ortak olacağı için toplumsaldır diyorum ben.

aynı deney 9 papazda olsa budist de olsa değişmez. yobaz her dinde yobaz.
ikisi de değil evrenseldir.
din toplumların afyonu olduğuna göre, toplumsaldır.
bireyseldir toplumsal olması için kişilerin hepsinin yanlış olduğu bir toplumun cezası olabilir Lut kavmi gibi yani herkes kendi hesabını verecek sonuçta ama toplumsal olabilir çünkü bu bir zincirleme ben sen o gibi kişiler bir toplum oluşturur bundan dolayı iki tarafa hak veriyorum.
sadece şunu söyleyebilirim:din bireysel olursa toplum toplum olur.
her yerde, nesnel alanlarda toplumsal olgu olarak geçer. fakat bence din bireysel bir olgudur. bu konuda denemeler yazmıştım. dini görüş ve inanç inanılan ile inanan arasındaki iletişim ve ruhsal etkileşimden ibaret olmalıdır.
Senin dinin sana benim dinim banadır.
Herkesin hayatına kimse karışamaz.
Toplumu bahanelerle düzene sokan bireysel bir ütopik deneme.
islam içinse şayet hem bireyseldir, hem toplumsaldır.

ibadet şekli çok önemli bir kıstastır dinlerin nasıl olduğunu anlamak için. namaz kılmak, oruç tutmak, dua etmek, zikir çekmek bunlar bireysel bir ibadettir. ancak haccı ifa etmek, zekat vermek ve cuma namazı, bayram namazı gibi ibadetler de toplumsal bir ihtiva içermektedir.

ancak hangisi hangisini tetikler dersek tikelden tümele bir etki söz konusudur zannımca. yani bireyin inancı, bireysel ibadetler ve yaşam şekli önce aileye sonra topluma yansır.
bireysel de olabilir toplumsalda. hangi toplumda yetiştigine bağlı. Mesela putlar bireyseldir görünüm olarak ama aslında put terimi büyük topluluklarda ve eski kültürlerde görülmüştür.putlar ilk insanlıgın ilk tanrıları ilk insanlar hani taş devrinde ormanda şekilli sukullu insana benzeyen nesneleri putlaştırdı ve putluk çıktı şimdi diyceksiniz ki ne putu birader konu o mu diye ama burdaki put....metafor....endüs...neyse ya anlayan anladı. dinden dine toplumdan topluma değişir işte. iman et!
Din bireyseldir. Bireyler ise toplumu oluşturur.