ölüler adası

arnold böcklin'in en meşhur tablosunun adıdır. 1880 yılında tamamlanan ilk versiyondan sonra, üstüne dört versiyonda çeşitlemeler yapmış, genel renk paletini açmış, resmedilen adaya kimi ayrıntılar eklenmiştir. ama, orijinal basel versiyonunun en sevdiğim versiyonu olduğunu söylemem gerek, o da aralarındaki en koyu renkli ve mistik olandır.
isviçreli sembolist ressam böcklin'in bu tablosunda, kayıkta üç kişiyi görürüz: biri kürek çekmekte, diğeri ise ayakta adayı karşılamakta, üçüncü kişi ise beyaz örtüyle kaplı tabutunda son yolculuğuna çıkmıştır. belli ki adanın yeni misafiri o'dur... adada ise heybetli ve ürkütücü ağaçlar, nereye gittiği konusunda gören kişiye ucu açık yorum sunan oda girişleri görmekteyiz. gökyüzü, fırtına bulutları ile kaplıdır.

post-romantik dönemin büyük rus bestecisi sergei rachmaninov ise, bu tablodan esinlenerek, büyük kadrolu orkestra için yaklaşık 23 dakikalık bir senfonik şiir yazmıştır, ki kanımca, onun en başarılı orkestra eseridir. tablonun yarattığı koyu atmosfer, rachmaninov'un müziğindeki pesimist melodiler aracılığıyla, ustalıkla tasvir edilmiştir. kaldı ki eserin ana teması, katolik litürjisinde gazap - tanrı önünde hesap verme gününü anlatan, dies irae ilahisinden türetilmiştir.

arnold böcklin'in beş ayrı versiyonu olan ama dördüncü versiyonunun kaybolduğu eserinin adıdır. Bu esere dair beni en çok sarsan detaylardan biri eserin beş versiyonunun isminin de aynı olmasıdır. Bunda şaşılacak ne var diye sorulabilir. Cevaben "Beşinin de adının aynı olduğu eserde o isim hangisine aittir?" Evet, beş tablonun da isimleri aynı ve her birinde farklı detaylar verilir. Kayıkçı. mekâna dair detaylar, hava vs... Bu her birinde değişir ama hâlâ isim değişmez.

Her tabloda farklı bir yan bulunmasını her tabloda yeni birinin ölmesi olduğunu düşünüyordum. Yani her ölen, her ölüler adasına giden kendi yaşadığı hayata göre bir manzarayla karşılaşır. Eğer ki tablolardaki hikâye sabitse o zaman düşünülecek şey daha farklı; her tabloda ölen kişi aynı olduğundan her mesafede, her düşüncede görüntü de değişecektir.