zorunlu karşılık oranı

Türk lirasında zorunlu karşılık oranı yüzde 5iken yabancı para da bu oran yüzde 9 dur.

para politikası araçlarından biri.

bugün itibarıyla cari açık ın yükselmesini ve enflasyonist baskıları azaltmak amacı ile merkez bankası tarafından yükseltilen oranlardır. vadesiz olmasına veya vade sürelerine göre çeşitlilik gösterir.

zorunlu karşılık oranlarının yükselmesiyle bankaların karlarını korumaları yada artırmaları için vade sürelerini uzatması gerekecektir.

ekonomideki para arzı miktarını kontrol etmek amacıyla, merkez bankası tarafından belirlenen ve bankaların mevduat şeklindeki yükümlülükleri karşılığında hangi miktarda 'zorunlu rezerv' kullanacaklarını gösteren orandır.

merkez bankası zorunlu karşılık oranını yükselttiğinde bankalar daha büyük miktarı rezerv olarak tutmak zorunda kalmakta, yaratacakları kaydî para azalmaktadır.

tersi durumda ise zorunlu karşılık oranı düşürülmekte, daha az rezerv tutma nedeniyle bankaların yaratacağı kaydî para miktarı artmaktadır.

böylece zorunlu karşılık oranının yükseltilmesi ekonomideki para arzının daralmasına neden olurken; zorunlu karşılık oranının düşürülmesi de ekonomideki para arzı miktarını arttırmaktadır.

etkili bir para politikası aracı olarak; bir yandan para arzında büyük değişiklikler yaratmakta, bir yandan da bankaları likidite sıkışıklığına sokabilme nedeniyle keskin sonuçlar yaratabilmektedir.

kaynak: prof. dr. gülden ülgen.

bankaların topladıkları mevduat karşılığında, merkez bankasında zorunlu bulundurması gereken orandır. merkez bankasının önemli bir likidite kontrol mekanizmasıdır. çünkü bu oran ile oynayarak piyasaya verilebilecek kredi hacmini artırabilir ya da düşürebilirsiniz. zorunlu karşılık oranını yükseltmek kredi hacmini azaltacağından, para arzı azalır. azaltılması durumunda ise tam tersi sonuç verir.