maurice yameogo

burkina faso (eski adıyla yukarı volta ) devletinin bağımsız olduktan sonraki ilk devlet başkanıdır. 1921-1993 yılları arasında yaşamıştır.

önce papazlık öğrenimi almaya başladıysa da sonra böyle bir kariyer yapmaktan vazgeçmiştir. sömürge yönetiminde alt kademe memuriyet görevlerine başladı. bu esnada kötü uygulama örneklerini de gözleme imkanı buldu, tecrübe edindi. fildişi sahili ve yukarı volta bölgelerinde görev yaptı. hıristiyan işçiler sendikasında yönetim görevlerinde de bulundu. politikaya atıldı ve giderek yükselmeye başladı. nitekim yönetim kademelerinde ilerleyerek sömürge yönetiminin genel danışmanlığına geldi; sonra bazı bakanlık görevleri de üstlendi. en sonunda fiilen sömürge başbakanının halefi konumunda olan içişleri bakanlığını üstlendi. kendinden önceki başbakanın sağlık sorunları nedeniyle tedaviye girmesi, önünü tamamen açtı.

1959 sonlarında sömürge yönetiminin devlet başkanı konumuna geldi ve ağustos 1960'ta ülkenin bağımsızlığını ilan etti. bu konuda bir müzakere ve referandum süreci uygulamadı; yetkilerin transferi yoluyla geldiği konum böyle bir gelişmenin yolunu açtı. önce mali, senegal , benin ve yukarı volta 'nın bir federasyon olarak tek devlet halinde bağımsız bir yapı olmasını istiyordu. ancak giderek, yakın arkadaşı olan ve fikirlerine çok değer verdiği fildişi sahili devlet başkanı Félix Houphouet-Boigny'nin de telkinleriyle federasyondan vazgeçti. bununla birlikte houphouet ile birlikte batı afrika ülkeleri arasında barış ve dayanışmayı sağlayacak bir kurumu oluşturma çabası içinde oldular. ayrıca fildişi sahili ile yukarı volta arasında çifte vatandaşlığı sağlayacak bir yapılanma oluşturmaya da çalıştılar, ama yameogo'nun devlet başkanlığının aşağıda açıklanacağı şekilde son bulmasından sonra bu proje rafa kalktı.

yameogo 1965 aralığı sonlarında çifte vatandaşlık projesi ile ilgili olarak fildişi sahili'nde iken, yukarı volta'da maaşlar ve bütçedeki bazı ciddi kısıntılar nedeniyle sendikalar büyük bir protesto hareketi ve genel grev başlattılar. bu gergin ortamda ordu yönetime el koydu ve yameogo ocak 1966 başlarında görevinden feragat etmek zorunda kaldı. daha sonra da tutuklandı, takiben onu serbest bıraktırmaya çalışan oğlu da tutuklandı. mayıs 1969'da 5 yıl kürek ve ömür boyu sürgün cezalarına mahkum edildi, ancak 1970'te tahliye edildi. bu esnada ülkede askeri yönetim bir süre daha sürdü, daha sonra yeniden anayasal düzene geçme ve yeni bir anayasa yapma çabaları olmakla birlikte askeri rejimin başı yönetimde kalmayı sürdürdü. 1983'te bir devrim olunca, yameogo bazı politikacılarla birlikte yine bir gözaltı sürecine maruz kaldı. 1985'te ülkeyi terketti ve hep iyi ilişkiler içinde olduğu fildişi sahili'ne yerleşti; 1990'a kadar orada yaşadı. 1991'de kendisine iade-i itibar yapıldı ve yurttaşlık hakları geri verildi. bu süreçte ülkesi ile fildişi sahili arasında gidiş gelişler yaptı. 1993'te ülkesinin başkentinde öldü. 3 kez evlenmiş ve çok sayıda çocuk sahibi olmuştur.