kurtuluş savaşı sırasında sovyet desteği

türkiye cumhuriyeti'nin kurulmasına büyük katkısı olan destektir.

ha, bunu bizim kara kaşımız için yapmadılar. emperyalizme savaş ayağına düşmanımın düşmanı bendendir anlayışıyla yaptılar.

sovyetler'in aracı olduğuna dair birşey duymadım. aracı olsalar dahi sonuçta karar mekanizması sovyet politbürosuydu, lenin, mustafa kemal'in burjuva milliyetçi bir lider olduğunu biliyordu. ama sovyetler birliği kapitalist ülkelerin planlarını akamete uğratacak bir milliyetçi devrime destek olmakta sakınca görmediği gibi fayda da görüyordu. eğer mustafa kemal, batı yanlısı olmasaydı, muhtemelen castro gibi sonradan kendine de bağlayabilirdi.

inkar etmeye gerek yok. adamlar mertçe yardım ettiler. kimse çıkıpta babasının hayrına mı yardım ettiler demesin sonuçta biz tüm dünya emperyalistlerine karşı savaşırken yardım eden tek devlet sovyetler oldu ve 1946 yılına kadar uluslar arası arenada en büyük destekçimiz oldular. türkiyeyi ilgilendirmeyen meselelerde bile sovyetler dostluğu ilerletmek için türk hükümetinin toplantılara çağırılmasını hep şart koştu.

--spoiler--
26 nisan 1920'de ankara hükümeti adına mustafa kemal'in yazdığı yardım teklifine sovyetler birliği'nin olumlu cevap vermesiyle başlayan yardımlardır. bugün tarih kitaplarında pek yer verilmiyor. verildiği yerlerde yardımlar küçümseniyor ya da sscb'nin "babasının hayrına değil, politik çıkarları uğruna yardım yaptığı" söyleniyor. bütün bu şamata ve sansür ise kurtuluş savaşı yıllarında anadolu'yu işgal edenlere karşı türkiye halklarına yardım uzatan ilk ülkenin sovyet sosyalist cumhuriyetler birliği olduğu gerçeğini değiştirmiyor.

2 haziran 1920'de sscb dışişleri halk komiseri çiçerin'in olumlu cevabı ile başlayan yardımların toplam tutarının 45 bin tüfek, 300 milyon mermi, 11 milyon altın ruble, 100 bin lira değerinde altın olduğu söyleniyor. bu yardımın yanı sıra sovyet askeri uzmanlarının da kurtuluş savaşı'na taktiksel destekleri bulundu. bu nedenledir ki, taksim atatürk anıtı'nda mustafa kemal arkasındaki sovyet askeri uzmanlarıyla kazındı.

sscb'nin tek yardımı para ve silah olmadı. genç hükümet, imzalanan dostluk anlaşmasıyla doğu cephesi'ni boşalttı. ayrıca kars ve ardahan'ı da türkiye'ye iade etti. doğu cephesinin boşalması ile türkiye birliklerini batıya kaydırma fırsatı da bulmuş oldu. lenin döneminde ingiltere ve fransa destekli iç savaşın bastırılmasının ardından "türkiye'ye yardım edilmeyecek" anlaşmasına rağmen yardımlar gizli olarak devam etti. öte yandan lenin'in ardından en yüksek makamda olan stalin de yardımların yollanmasında önemli rol oynamıştır. ilk rusya temaslarını gerçekleştiren ali fuat cebesoy, silah yardımının bir ara aksadığını konuyu stalin'e ilettiğinde yardımların tekrar başladığını belirtir, ki o dönemde milletler komiseri olan stalin'in bu konuda çabası olmadığını düşünmek namümkün.

ha bu arada o yıllarda ingiliz gemilerini izlemekle yetinen vahdettin için ağlaşanlar şimdilerde stalin'i karalıyor. onlara göre hem vahdettin mustafa kemal'i anadolu'ya bilinçli yollamış, hem bolşvekiler türkiye'ye pek de yardım etmemiş. hadi onların derdini anlıyorum da bizim özgürlükçü solcu da bu koroya katılıyor.
--spoiler--

sscb'nin hem "düşmanımın düşmanı dostumdur" anlayışı ile hem de lenin ile tamamen aynı olmasa bile atatürk'ün de anti-emperyalist bir savaş sergilediğinden ötürü yapılan destektir.

buyurun devam ediyoruz:

--spoiler--
anadolu'da kurutluş savaşı veren tbmm hükümetine sovyetler tarafından yapılan yardımın dökümüdür...

sovyet silah, cephane ve malzeme yardımı (1920-1922)

kaynaklar:

1) "türk istiklal harbi, cilt vii, idari faaliyetler" (15 mayıs 1919 - 2 kasım 1923), ankara 1971
2) "kurtuluş savaşı'nda türk- sovyet ilişkileri (1917-1923)" - stefanos yerasimos, istanbul 2000

cephane ve malzemelerin ayrıntısını yazmiim artık, toplam rakamlar veriyorum:

tüfenk:

45181 (sakarya'daki tüfenk gücünün yarısından fazlası)

***

mermi:

300 milyon civarı (kurtuluş savaşında orduya sağlanan mermilerin yarısından fazlası / yane ortodoks yunan'a salladığımız iki mermiden biri ortodoks rus'tan gelmiş alooo!)

***

süngü:

9520

***

piyade cephanesi:

52599 (sandık)

***

makineli tüfenk:

310 (99'u ağır taramalı tüfenk) (türk ordusunun tüm makineli tüfenklerinin 4'te biri)

***

ağır taramalı tüfenk cephanesi:

1123 (sandık)

***

top:

96 (türk ordusunun tüm toplarının 3'te biri)

***

top mermisi:

166910

***

105'lik obüs hartucu:

1143

***

top mermisi hartucu:

55

***

top kaması:

11

***

top nişahgahı:

22

***

top hartucu:

14500 küsür

***

top kaması:

161

***

bomba:

313 sandık

***

mayın:

350

***

dikenli tel:

500 kangal

***

cephane arabası:

2

***

uçak motoru:

3

***

süvari kılıcı:

60

***

deniz motorganbotu:

1

***

gaz maskesi:

19359

***

piyade mermi fabrikası aletleri:

18 (sandık)

***

dumansız barut:

10 (sandık)

***

ham pamuk:

20 çuval

***

telsiz telgraf istasyonu:

2

(balkan savaşında osmanlı ordusunun başkumandanı abdullah paşa'da bir tane bile olmadığı için lüleburgaz savaşından haberi bile olmamıştı zavallının. hatta o kadar kayıptı ki, açlıktan ölmek üzereyken bi ingiliz gasteci şans eseri ordan geçerken paşa'yı bisküvi ile beslemişti de acından ölmemişti başkumandan. böyle bilince belik daha anlamlı gebir iki tane telsiz istasyonunun ne anlama geldiği...)

***

dürbün:

4

***

aydınlatma tabancası:

22

***

aydınlatma mermisi:

351

***

çeşitli ilaç:

10 sandık

***

yatak çarşafı.

3692

***

yastık kılıfı:

3761

***

don: (oha!)

3440

***

gömlek:

3496

***

toplam para yardımı:

80 milyon tl

(o yıl -1920- tbmm'nin toplam bütçesi: 63 milyon küsür tl / bunun 27 milyonu savunma bütçesine ayrılmış)

--spoiler--

80 milyon tl az gelmesin zira 1920li yıllara kadar türk lirası en değerli 5 para biriminden biriydi. bu yardımların yapıldığı tarihler göz önüne alındığında 80 milyon tl yani osmanlının balkanları ırağı arabistanı suriyeyi bir çok adayı ve mali olarak mısırı yönettiği dönemin bütçesinden fazla, yani 1 milyar mark yada 250 milyon dolar demek. 250 milyon dolar ne demek?25 tane goben ve breslau savaş gemisi demek. diğer gemiler en fazla 500 mürettebata sahipken goeben ve breslau'nun 1200er mürettebatla dünyanın en büyük savaş gemilerinden olduklarınıda unutmayalım.

Küçümsenmeyecek bir destektir. Rusların altının bir kısmını cebe attığı, en büyük yardımın Buhara'dan geldiği doğrudur, fakat Sovyetler birliğine bağlı bir çok uydu ülke(Azerbaycan gibi) maddi manevi destek vermiştir, en ufak bir desteğe bile ihtiyacımız vardı o yıllarda, en azından adamlar çadırlarda uyuyan askerlerimizi yakmadılar lan, iyiliği unutmayın, nankör olmayın.

yüzde ondur gerisi öz kaynaklardır. abartılacak bir destek değildir.

Atatürk ün zekasının ve ileri görüşlülüğünün sonucu olan destektir.

Bugün işimize gelince putine sığınmamızı sağlayan ilişkilerin başlangıcıydı. Emperyalist güçlere karşı önemli bir ticaret yolunu kendi çıkarına kullanabilmek için yapılan destektir.