bugün
- ümmetçilerin azerbaycan düşmanlığı9
- erkekler ne işe yarar14
- seçme şansınız olsa hangi ülkede yaşardınız9
- fethullah gülen öldü mü sorunsalı18
- icardi190521
- içine şeytan girse ne yaparsın10
- türkiye cidden almanyadan daha iyi8
- 2 haziran 2024 küçükçekmece de çöken bina10
- iremga10
- anın görüntüsü11
- insanı zengin hissettiren şeyler11
- jose mourinho nun fenerbahçe ye transferi21
- magicovento17
- carlo ancelotti8
- albay kemal13
- artık yazmayacağım8
- kılıçdaroğlu'nun kuracağı partiye isim önerileri16
- albay kemal'in yazdıklarıni okumamak9
- jose mourinho62
- iq seviyesi yükseldikçe tanrı inancının azalması9
- siyasal islamcıların aslında kötü olmaması18
- ateistlerin zeka seviyesi düşüktür18
- en çok sevişmek istediğin kimse11
- 1 haziran 2024 borussia dortmund real madrid maçı25
- arda güler10
- nihavend longa20
- true nickli yazar8
- bir erkeğe nasıl aşık oldunuz10
- en objektif siyasi parti9
- sokak kedilerine örgütlü saldırı başlayacağı gün9
- türkiye akp lidir akp'li kalacaktır13
- kadir mısıroğlu'na bir söz bırak14
- kizil kara14
- kadir mısırlıoğlu seven mhp'li sorunsalı15
- 1 metre 55 santim balonu ağzına alan kız12
- eskorta 220 bin lira gönderen adam9
- barbara palvin'in aldatılması15
- tecavüz ettiği kızlarını müge anlı da arayan baba18
- magicovento cesurluğu17
- erdoğan'ın mülteci sevdası19
- enes kanter'in cemaate 110 milyon dolar vermesi27
- beli açıp kot şort giymek10
- ahmet uğurlu8
- sözlüğün en güzel kızından aldığım iltifat11
- ağızdan çiş kokusu gelmesi15
- sağlık bakanının suriyeli rakamları12
- fenerbahçe seneye sistemi yenebilecek mi13
- galatasaray'ın en son kırmızı kart gördüğü derbi10
- dinci zekası8
- ben 76 yaşındayım beni tahrik ediyorsun15
Bilgi kuramı, bilgi öğretisi. Yunanca gnosis, episteme ile eşanlamlı; bilgi, bilim demek. Gnoseoloji ve epistemoloji terimlerinin somut anlamlarının aynı oluşu ve çeşitli dillerde bu terimlerin ayrı anlamlarda kullanılışı, bulanıklığa yol açmıştır,
Gnoseoloji ve epistemoloji genellikle kendi koşulları ve sonuçları içinde bilgi olayını (fenomenini) inceleyen felsefenin bu bölümüne verilen adlar.
Bilgiyi inceleme: iki bölüme ayrılabilir.
1. Yöntem öğretisi, yöntem bilimi (metodoloji) ya da bilim öğretisi (bunu Fransızlar épistemologie ile karşılar). Bilimsel ilkeleri, temel kavramları, yasaları, konut ve varsayımları eleştiririp inceler.
2. Bilgi kuramı.
Fransa'da gnoséologie bilgi kuramı (=théorie de la connaissance) anlamına kullanılır.
ingilizce'de bilgi kuramının tam karşılığı "epistemology" olmakla birlikte "gnoseology" terimi de, bilginin kökeni, yapısı, sınırları ve geçerliliğini araştırması bakımından bilgi kuramını karşılar, ama özel bilimlerin temel kavramlarını, konutlarını, ve varsayımlarını inceleyen yöntem öğretisinden ayrılır.
Almanca'da Gnoseologie, bilgi öğretisi ile karşılanır; N. Hartmann, Gnoseologie terimine daha özel bir anlam vermiş, bunu bilgi kuramının temel parçası olarak görmüştür.
Bu görüşünü özellikle özne ile nesne arasındaki bilinci aşan bilgi bağlantısı öğretisine uygulamıştır.
*
Gnoseoloji ve epistemoloji genellikle kendi koşulları ve sonuçları içinde bilgi olayını (fenomenini) inceleyen felsefenin bu bölümüne verilen adlar.
Bilgiyi inceleme: iki bölüme ayrılabilir.
1. Yöntem öğretisi, yöntem bilimi (metodoloji) ya da bilim öğretisi (bunu Fransızlar épistemologie ile karşılar). Bilimsel ilkeleri, temel kavramları, yasaları, konut ve varsayımları eleştiririp inceler.
2. Bilgi kuramı.
Fransa'da gnoséologie bilgi kuramı (=théorie de la connaissance) anlamına kullanılır.
ingilizce'de bilgi kuramının tam karşılığı "epistemology" olmakla birlikte "gnoseology" terimi de, bilginin kökeni, yapısı, sınırları ve geçerliliğini araştırması bakımından bilgi kuramını karşılar, ama özel bilimlerin temel kavramlarını, konutlarını, ve varsayımlarını inceleyen yöntem öğretisinden ayrılır.
Almanca'da Gnoseologie, bilgi öğretisi ile karşılanır; N. Hartmann, Gnoseologie terimine daha özel bir anlam vermiş, bunu bilgi kuramının temel parçası olarak görmüştür.
Bu görüşünü özellikle özne ile nesne arasındaki bilinci aşan bilgi bağlantısı öğretisine uygulamıştır.
*
eski yunanca γνοσις/gnosis ve λογια/loji kelimelerinden oluşturulmuştur. buradaki gnosis, asıl anlamı itibariyle bilgi demek olsa da antik yunancanın seçiciliği içinde değerlendirilmelidir. internette ve yukarıdaki entryde (başlığın diğer girisinde) gnosis ve epistemenin eşanlamlı olduğu söylenmiş, bu yanlış değildir ama oldukça yüzeyseldir. episteme de gnosis de bilgi demektir. lakin episteme anlamında bilgi, bilince içkindir. gnosis ise aşkın.
çoğunlukla birbirleri yerine kullanılan epistemoloji ve gnoseoloji özleri ve kökleri itaberiyle birbirlerinden farklıdır. ikisinin de anlamı bilgi-bilim, bilgi felsefesi olarak belirlenmiştir lakin buradaki bilgi tanımları farklıdır. epistemolojide bilgi bilinçten bağımsız ve bilincin dışında düşünülemez, buradaki bilgi bilince içkindir.
gnoseolojiye geldiğimizde buradaki bilgi ise bilinçten aşkındır. zaten gnosis kelime anlamı olarak spiritüel bilgi demektir. buradaki spiritüel/ruhani kelimesi çok-anlamlıdır, direkt ruhu kastetmez, kastedilen bilinçten aşkınlıktır.
gnoseoloji ve epistemoloji arasındaki fark metafizik ve ontoloji arasındaki farka benzer. metafizik varolanların kaynağı, özü-tözü, gerçekliği vb... bilinci aşan konularla ilgilenirken, ontoloji varlığın yapısı, varolanların nelikleri, incelenmesi gibi alanlarda etkindir.
gnoseolojide bilginin kaynağı, yapısı, türü ile ilgilenir. epistemolojiyle ortak alanları olmasına karşın ondan ayrdır.
genellikle gnoseoloji, bilginin özdeşleyim, sezgisel formu ile özdeşleşen bir bilgi-bilimken; epistemoloji bunu bilinç temelinde ele alır.
ufak bir etimolojik inceleme ile bunu ortaya koyabiliriz:
gnoseoloji (gnosis-logia)
gnosis: ruhani (bilinci aşan manasında) bilgi demektir.
epistemoloji (episteme logia)
episteme: bilince içkin, bilinçte bilgidir.
edit: (bkz: gnoseolojik ontoloji)
-----
Not: eskiden yazdığım ve en beğendiğim entrylerden birisi.
çoğunlukla birbirleri yerine kullanılan epistemoloji ve gnoseoloji özleri ve kökleri itaberiyle birbirlerinden farklıdır. ikisinin de anlamı bilgi-bilim, bilgi felsefesi olarak belirlenmiştir lakin buradaki bilgi tanımları farklıdır. epistemolojide bilgi bilinçten bağımsız ve bilincin dışında düşünülemez, buradaki bilgi bilince içkindir.
gnoseolojiye geldiğimizde buradaki bilgi ise bilinçten aşkındır. zaten gnosis kelime anlamı olarak spiritüel bilgi demektir. buradaki spiritüel/ruhani kelimesi çok-anlamlıdır, direkt ruhu kastetmez, kastedilen bilinçten aşkınlıktır.
gnoseoloji ve epistemoloji arasındaki fark metafizik ve ontoloji arasındaki farka benzer. metafizik varolanların kaynağı, özü-tözü, gerçekliği vb... bilinci aşan konularla ilgilenirken, ontoloji varlığın yapısı, varolanların nelikleri, incelenmesi gibi alanlarda etkindir.
gnoseolojide bilginin kaynağı, yapısı, türü ile ilgilenir. epistemolojiyle ortak alanları olmasına karşın ondan ayrdır.
genellikle gnoseoloji, bilginin özdeşleyim, sezgisel formu ile özdeşleşen bir bilgi-bilimken; epistemoloji bunu bilinç temelinde ele alır.
ufak bir etimolojik inceleme ile bunu ortaya koyabiliriz:
gnoseoloji (gnosis-logia)
gnosis: ruhani (bilinci aşan manasında) bilgi demektir.
epistemoloji (episteme logia)
episteme: bilince içkin, bilinçte bilgidir.
edit: (bkz: gnoseolojik ontoloji)
-----
Not: eskiden yazdığım ve en beğendiğim entrylerden birisi.
güncel Önemli Başlıklar