düello kültürü vs pusu kültürü

zerre kadar sevmediğim bir tip olan çetin altan'ın arada bir yaptığı karşılaştırmadır. evet, kendisini zerre kadar sevmem fakat bu konudaki görüşlerini kısmen haklı bulduğum için aktarayım:

çetin altan "türkler çok kahramandır" iddiasına karşılık, türk ve avrupa kültürlerini, kişiler arası anlaşmazlıkları çözme yöntemleri açısından karşılaştırır ve der ki (mealen) "avrupa tarihine baktığımızda, mahkemeyle filan çözülmesi tercih edilmeyen anlaşmazlıkların düello yoluyla çözüldüğünü görüyoruz. iki kişi şahitler huzurunda, belirli kurallara bağlı olarak, kılıç veya tabanca ile düello yaparlar. oysa bizim tarihimize baktığımızda anlaşmazlığa düşen kişilerin sorunu birbirlerini pusuya düşürerek çözmeye çalıştığını görüyoruz. ya arkadan vururlar, ya pusu kurarlar, ya silahsız insana silahla saldırırlar ya da bir kişiye büyük bir kalabalıkla dalarlar... tabi sonuçta sorunları şiddet yoluyla çözmeye çalışmak, şiddet uygulama metodu ne olursa olsun yanlıştır ama kültürü böyle olan insanların diğerlerinden kahraman olduğu nasıl iddia edilebilir?"

tabi bunları yazarken kürtleri neden atladığı merak konusudur... malum, kürtler eleştirdiği açıdan bizlere taş çıkartırlar...

dediklerine ancak kısmen katılmamın bir nedeni de kahramanlığın ırka değil şahsa özgü bir haslet olduğunu bilmemdir. her ırk içinde kahramanlar da çıkar, korkaklar da, kalleşler de... peki bizim tarihimizde düello kültürü neden hiç peyda olmadı? izahatı uzun sürecek bir sorudur. ana nedeni avrupalı anlamda bir feodal sisteme hiç sahip olmamamızdır. avrupa feodal sisteminde ailelerin itibarlarını koruması büyük önem taşır. kalleşlik yapan itibarını kaybeder, itibarını kaybeden her şeyini kaybeder... diğer feodal aileler oyunun kuralını bozanı hoş karşılamazlar kendi selametleri açısından...

fakat bu mazaretleri ileri sürmeme rağmen, avrupa'da ve abd'de bulunmuş ve de gerçeğe sadakati şiar edinmiş bir kişi olarak, oralarda artık feodal kültür kalmadığı halde, izlerinin sürdüğüne şahit oldum. şöyle ki sıradan insanlar bile silahsız adama silahla saldırmak, bir kişiye toplu halde dalmak gibi tutumlardan bize göre çok daha uzaklar...

bunları aksaray itlerini döven irlandalı turist olayı vesilesiyle yazmak istedim. bir ulusun kültürünün başına "milli" ifadesinin konulması o kültürün bütün yönleriyle iyi ve hoş olduğunu göstermez. her kültürün iyi yönleri olduğu gibi, kötü yönleri de vardır. maalesef milli kültürümüzün kötü yönlerinden biri bu tür kalleşliklere tenezzül etmekten çekinmememizdir. düzeltmeye çalışmamız lazım...