çağalazade yusuf sinan paşa

Mesinalı kaptanlardan meşhur Viskond Çağala'nın oğlu olup Hıristiyan adı Don Sıpion'dır; validesi Osmanlıların Dalmaçya sahilindeki Nova hisarı dizdarının (kale muhafızı kumandanı) kızı iken Frenklere esir düşerek Çağala ile evlenmiştir. Kaptan Çağala 12 yaşında bulunan oğlu Don Sipion ile Mesina'dan ispanya'ya giderken 18 Mart 1561 de Türk leventleri tarafından yakalanarak Kanuni Sultan Süleyman'a takdim edilmiş ve Sipion saraya alınarak Yusuf Sinan adı verilip yetiştirilmiş ve babası olan Çağala da Hammer'in kaydına göre istanbul'da kendini zehirlemek suretiyle ölmüştür.

Yusuf Sinan sarayda yetiştikten sonra yeniçeri ağalığıyla enderundan çıkmış sonra Van ve 991 H. -1583M.de Ferhat Paşa'nın serdarlığında vezirlikle Revan ve 994 H. - 1586 M. de Bağdat beylerbeyliklerinde bulunmuştur. Van beylerbeyi iken Özdemiroğlu Osman Paşa ile iran seferinde hizmet ile Tebriz'i zabtetmiş ve 993 H. - 1585 M. de Osman Paşa'nın ölümünden sonra vasiyeti gereğince bir aralık vekâleten iran serdarı oldu ise de sonradan serdarlık ikinci defa Ferhat Paşa'ya verilmiştir.

Çağalazade bundan sonra Bağdat valiliğine gönderilmiş ve oradan Erzurum valiliğine tayin edilerek 999 Ramazan ve 1591 Temmuz tarihinde Uluç Hasan Paşa'nın ansızın vefatı üzerine kaptan paşa olmuştur. Yusuf Sinan Paşa 1003 Cemaziyelevvel 18 ve 1595 Mart tarihine kadar bu hizmette kaldıktan sonra kubbe vezirliğine getirilmiştir.

Çağalazade Sinan Paşa pâdişâhla beraber Eğri seferinde bulunup ordunun sağ kol kumandanı idi. Yaptığı taarruzlarla yarım saatte düşmanın 20000 kişilik kuvvetini imha edip hemen kaybolmuş olan Haçova savaşının kazanılmasına sebep olduğunu kendisi bizzat pâdişâha arzederek Hoca Sadeddin Efendi ile kapıağası Gazanfer Ağa'nın tavsiyeleriyle Damat ibrahim Paşa'nın yerine vezir-i âzam olmuştur. 1005 Rebiulevvel ve 1596 Kasım). Çağalazade Sinan Paşa meydan muharebesini müteakip askeri yoklatarak muharebe meydanından kaçmış olan tımar ve zeamet sahipleriyle kapıkulu ocaklarından 30000 kişinin dirliklerini kesip ele geçenleri ve bu arada bazı günahsızları da katlettirmesi aleyhinde dedikoduya sebep olduğundan sadarete gelişinden 45 gün sonra bazı hususlar dolayısıyla hakkında Pâdişâhın itimadı kalmadığından başka valide sultanın da oğlu üzerinde etkili olmasının da yardımıyla azlolunarak ibrahim Paşa ikinci defa vezir-i âzam olmuştur.

Yusuf Sinan Paşa azlinden sonra bir müddet Akşehir'de oturtulup sonra Şam valiliğine tayin olunarak 1598 Haziran (1006 Şevval 9)'da ikinci defa kaptan-ı deryalığa tayin edilerek 1012 senesi sonlarına (1609 M.) kadar bu vazifede kalmıştır. Çağalazâde Sinan Paşa bu defaki kaptanlığında validesini Mesina'dan istanbul'a getirmiştir.

Çağalazâde 1013 Muharrem ve 1604 Haziran'da kaptan paşalıkta kalmak üzere iran tarafına serdar olarak gönderildi ise de muvaffak olamayarak bozguna uğradı kaptanpaşalığı Derviş Paşa'ya verildi; kendiside 1014 H. 1606 M.'da kederinden Diyarbakır'da vefat etti.

Son iran seferindeki mağlubiyeti hariç olarak kendisine bırakılan işlerde muvaffak olmuştur; iki defada 10 sene süren kaptan paşalığında tecrübeli denizcilerle görüşerek iş görmüş ve başarılı olmuştur. Kadırgalara iyi kürekçi yetiştirip her küreğe üçer forsa (esir Hıristiyan gemici) ile üçer Türk kürekçisi koymak suretiyle forsaların isyan çıkarmalarını önlemeye muvaffak olmuştur; fakat sadareti zamanında Kırım Hanı Gazi Giray'ı azledip yerine Fetih Giray'ın tayini ile bu zavallının ölümüne sebep olması ve Haçova meydan muharebesinden sonra bir çok tımarlı sipahi ile diğer bir kısım askeri yoklamada bulunmadılar cepheden kaçtılar diyerek dirliklerini kesmesi gibi haller Anadolu'daki eşkiyalıkta birinci derecede etkili olmuştur.
Çağalazade Sinan Paşa gayretli cesur fakat müdara bilmez haşin ve asabi ve aynı zamanda mutaazzım ve mağrur imiş istanbul'da iki ve Beşiktaş'ta bir mescit ile bir medrese ve bir mektebi vardı; istanbul'daki Cağaloğlu semti bunun adınadır.
*