stall

(bkz: perdövites)

akrobaside bazen pilotlar bu durumu kendi lehlerine kullanırlar.

kisaca ucagin onunu fazla kaldirip 90 derece aciya yaklasmasi durumudur.

ucagin süratsiz kalmasi ve kanat üzerindeki hava akımını bozulmasi sonucu ucagin kontrole tepki vermemesidir. hizli irtifa kaybina neden olur, sakattir, stall durumuna dusen pilot tasi taragi toplamali bu isi birakmalidir. tabi akrobasi pilotlari haric.

ing. (genellikle tekrar harekete geçmek üzere) durmak. işi kasıtlı olarak ertelemek, savsaklamak. bu anlamıyla memleketimizdeki çoğu aksaklıkta aklınıza getirerek unutmanızı önleyebileceğiniz bir kelime.

(bkz: gazlı stall)
(bkz: gazsız stall)
(bkz: approach stall)
(bkz: karakteristik stall)

uçağın havada ilerleme hızını kaybedip irtifa kaybetmesini sağlayan durum. çeşitli sebepleri vardır ancak temeldeki olay uçağın kanatlarında hava akımının bozulmasıdır. yani uçağı havada tutacak olan basıncının bozulmasıdır. en önemli etken uçağı fazlaca açılandırmaktır ki yolcu uçaklarında bu 19 derecedir ve uçağın modeline göre farklılık gösterir.

eğer yeterli irtifada uçak stall olmuşsa uçağın burnunu yere doğru döndürerek yeterli irtifa tekrardan kazanılabilir ancak yeterli yükseklik yoksa örneğin kalkıştan kısa bir süre sonra olduysa dua edin falan artık dönüşü yoktur.

uçağın hızının sıfır olması durumu. alçak irtifada olursa son duanızı edebilirsiniz. eğer tek kanat stall olursa uçak virile uğrar ki bu da sıçtığınızın resmidir.

747 testi için: http://www.youtube.com/watch?v=rS1yD9fQhBQ
747 kazası için: http://www.youtube.com/watch?v=hTbn2AkIzDU

alçak irtifada yakalanıldığında, kurtulmanın neredeyse imkansız olduğu, uçağın havanın kaldırma kuvvetinden yararlanamaması, hava akımının olağan dışı olması ve olması gereken hızdan daha aşağıda olması durumudur.

atak açısı ile ve uçağın hızı ile yakından ilişkili lift kuvvetinin azalması ve hatta ortadan kalkması sonucu hızlı irtifa kaybına sebep olacak durum.
belli bir kritik noktaya kadar, atak açısı arttıkça hem drag kuvveti hem de lift kuvveti artar. (önerilen atak açısı 15-20 derece civarıdır)ancak bir noktada atak açısı öyle büyür ki, kanat üzerindeki hava akımı ile kanat arasında düzensizlik ve ayrılmalar meydana gelir. bu da uçağın gereken lift kuvvetine ulaşamayıp aşağı doğru hareketine neden olur. daha önce 464523411 kere yazıldığı gibi, yüksek irtifada götü kurtarma şansınız vardır ancak alçaktaysan üzgünüz.
stall genelde düşük hızlarda görülmesine rağmen, teorikte her hızda stall meydana gelebilir.

ing. durdurmak.

Alçak irtifada olursa "Aha sıçtık" dedirtecek durum.

uçağı havada tutan hızın ortadan kalkıp düşmesidir.

kızlar stalk sanabilir.

perdövites de denir. Hava taşıtlarında perdövites kritik hücum açısının geçildiği her durumda "süratten bağımsız olarak" gerçekleşir. Yani perdövites bu açının aşıldığı tüm süratlerde gerçekleşir. Tutunma kaybına tüm kanat uğrayabileceği gibi, kontrol yüzeylerinin bulunduğu kanat kısımları da uğrayabilir. Her ikisi de kontrol kaybına, dolayısıyla tutunma kaybına sebep olacaktır. Örneğin, ok açısı verilmiş kanatlarda kanat ucunda bulunan kontrol yüzeyleri, uçaktan ve kanadın tamamından daha evvel tutunma kaybına uğrar. Bu sebeple, taşıma merkezi, ağırlık merkezinin önüne geçer ve bu da pozitif yunuslama momenti meydana getirir. Yani uçak, burnunu kaldırma eğilimine girer. Artık kontrol yüzeyleri üzerinde hakimiyet zayıfladığından, tutunma kaybı böyle bir durumda kazaya sebebiyet verebilir. Türbülanslı hava akımlarında meydana gelen kontrol kaybı, tutunma kaybıyla karıştırılmamalıdır. grafikle açıklamak gerekirse;

görsel
görsel

Yamaç paraşütünde kanadın şeklinin tamamen bozulup uçuştan kesilmesi.

Bir uçak yer merkezinden kaçmak için ağırlığı ile yer çekimi arasında olan bir hız ile gitmek zorundadır.

Eğer bu hızda gitmez ise yer, uçağı çekmeye başlayacak ve stall denen hadise ortaya çıkacaktır.

Yani yerçekimine karşı koyamayan uçak stall a düşer. Havacılıktaki tanımı budur.

(bkz: perdövites)

Cessna 172’de hız 140 knot’ın altına düşmeye başladığında bu durumu yaşıyorsunuz. Gerçekte hiç kullanmadım tabi ben microsoft flight simulator’ın yalancısıyım.

Uçağın kanatlarının üzerinden geçen hava molekülleri belirli bir hızın altında lineer, doğrusal şekilde akmaz ve lift dediğimiz kaldırma kuvvetini oluşturamaz. Onun için belirli bir sürat altına inemezsiniz.
Her hızda ve hatta düz uçuşta bile stall olabilirsiniz.
Yavaş uçuşla eşleştirilmesi çok doğru değildir.
Motorlara giren hava bile belirli açıyı aşarsa motorlar stall olup durabilir.
Uçuş eğitimde defalarca uçağı stalla sokup kurtarmaya çalışırsınız. Bir süre sonra rutin olur.
Stall recovery dediğimiz stalldan çıkma manevrasının en temel hareketi, hücum açısını düşürmektir. Lövye ileri gaz ileri şeklinde kısaltma ile yapılır ama her zaman işe yaramaz. Doğru yapmak önemlidir.
Cessna 172 için ise 140 knot çok yüksek bir sürat. 70 knot ile inişe gelirdik bununla. Stall sürati de 55 falan olması lazım. irtifaya göre değişmekle birlikte 90 knot civarı her şeyi yapabilirsiniz bu uçakla. Simülatörde joystick hassasiyetinizi değiştirmeniz lazım.
B737’de mesela ikaz eden sistemler vardır.
Uçak lövyeyi titretir sesli ikaz verir. Allah yaşatmasın diyeceğim de eğitimler de sürekli yapılır.