mali müziği

mali müziği çöl blues müziğinden flamenko soslu pop müziğine, enstrümantal kora şarkılarından, danslar eşliğinde icra edilen griotlara son derece geniş bir yelpazede müzikal deneyimlere kapı aralayan bir ülkenin müziğidir.

mali denince akla ilk gelen müzisyen çoğunlukla ali farka toure olur. sadece mali için değil tüm afrika kıtası için önemli bir sanatçıdır. öyle ki dünyanın en ünlü rock dergisi rolling stone onu dünyanın en iyi 100 gitaristi arasında göstermiştir. martin scorcese ali farka toure için 'blues'un dna'sında o vardır' demiştir. 4 yıl önce bu büyük sanatçının kaybını yaşayan dünya müziği, ondan sonra ali farka toure'nin bayrağını başarıyla taşıyan vieux toure ile teselli bulmuştur. vieux ali farka'nın oğludur. henüz yirmidokuz yaşındaki müzisyen bir popüler müzik icracısı olmamasına rağmen 2010 dünya kupası öncesi konser vermek üzere güney afrika'ya davet edilmiştir.

diabate mali'de çok yaygın kullanılan bir soyaddır. bu kelime dünya müziği için de özeldir. toumani diabate, Kasse Mady Diabate, Keletigui Diabate, Abdoulaye Diabate, Mamadou Diabate, Zani Diabate, Djibril Diabate ve diabatelerin atası sidiki... toumani'nin babası olan sidiki kora müziğinin kralı diye anılırdı. toumani'nin ünü ve başarıları onu geride bıraktı. toumani'yle ve kora enstrümanıyla tanışmak isterseniz sanatçı ispanya'da sahne aldığında çekilen aşağıdaki video oldukça yol gösterici olacaktır.

http://www.youtube.com/watch?v=0DEKQjj6Ga0

tinariwen'i bilmeyeneniz pek azdır. 1979'da sahra çölü'nün kuzey mali'ye düşen tarafında bir çöl çiçeği olarak filizlenen bu grup son on yılda dünya müzik listelerini alt-üst etti. onlara benzeyen birçok grubun doğmasına yol açtı. bu yeni gruplar ilham perilerini paylaştıkları tinariwen'e ihanet etmediler. açılan bu 'doğru müzik kulvarı'ndan ilerlediler. nijer'den, fas'tan ya da mali'den doğan bu yeni gruplar tinariwen'e ve ömer muhtar'ın Group Bombino'suna sadık kaldılar.

mali afrika pop müziği'ne de katkı verdi. salif keita, amadou ve mariam, Oumou Sangare, Habib Koite afrika'nın yerel renklerini daha çok dinleyiciye ulaşmak için kullandılar. afrika pop müziği'nin en bilinen isimleri haline geldiler. amadou ve mariam'in gözleri görmeyen bir çift olması, salif keita'nın ise bir albino olması yeterince ilgi çekiciydi. dünyada onların hikayelerini merak eden binlerce dinleyici mali seyahatlerine çıkmaya başladı.

yukarıda yazdıklarımın haricinde mali 'de dinlemeye değer daha birçok sanatçı vardır. bunların en önemlileri şunlardır.

(bkz: Rokia Traore)
(bkz: Kandia Kouyate)
(bkz: Lobi Traore)
(bkz: Sorry Bamba)
(bkz: Super Rail Band)
(bkz: Mama Sissoko)
(bkz: Ballake Sissoko)
(bkz: Moussa Doumbia)
(bkz: Bassekou Kouyate & Ngoni ba)
(bkz: Idrissa Soumaoro)
(bkz: Amy Koita)
(bkz: Oxmo Puccino)
(bkz: Abdoulaye Diabate)
(bkz: Lanaya)
(bkz: Mah Damba)
(bkz: Adama Yalomba)
(bkz: Mamady Keita)
(bkz: Fanta Damba)
(bkz: Orchestre Regional de Mopti)
(bkz: Sali Sidibe)