kıymet

paha, eder, değer, bedel.

kıymet, bir şeyin hangi fonksiyonuna göre değerlendiriliğini gösteren tek kriterdir yada bu duruma göre, başka nitelik sahibi olanlardan ayırdedici bir hüviyet kazanır. elmadan beklenti neyse o ölçüde kıymet verilir. yani bir şeyin neye yaradığı analitik bir kıymet ölçüsüdür.

insanda neye yatırım yapacak bir vaadi sunuyorsa alabileceği kıymet odur. cenneti öenmeseyenin hesabı ebedi bir hayatı kıymetli görmesindendir. bu sebepledir ki cennetin asli kıymetini insanın ölmeyi istememesi belirler. evin en kıymetli eşyası o eve ne kattığıyla, insanın en kıymetli hasleti o insanı ne olarak görmeye yaradığıyla belirlenir. kişi kıymetli gördüğü şeyi en kıymetli olana emanet eder. ondan anlayana, kıymetini bilene.. ondan anlamayana, ehli olmayana verilip heba etmeyi göze alamama telaşı masum bir tereddüttür ve bu öyle bir bariz hesap içerir 100 yıllık bir eşyayı eskiciye götürdüğünde eski muamelesi görür ama antikacıya götürülürse antika kıymeti alır. maddi olan her şeydeki paha, manaya tekabül edecek bir kıymetin bünyesinde sayıldığı içindir ki kıyafet alırken onu giydiğinde yaşayacağı mutluluk hesaba katılarak ödemenin miktarı bazen göze gelmez. birilerinin pahalı olarak değerlendirmesi, o pahalı şeyden alınan hazza engel olmaz.

leonardo da vinci'nin monalisa'sına değer katan şey tual çerçevesi, kumaşı ya da kullanılan boyanın gramajı değildir elbette. leonardoya kıymet yükleyen şeydir. kıymet atfedilen şeyin denk geldiği anlam büyük olduğu için onu temsil eden şeyin cismani hüviyeti küçük de olsa bu durum hiç değerindedir. kalp bir bedenin kaç da kaçını kaplar ki? geminin dümeni, kıyıya yanaşınca attığı demir geminin cismiyle ölçülür mü? küçük bir söz, onu telafuz eden gönlün yaşadıklarıyla mukayese edilebilir mi? yeterli olsaydı yunus'a binlerce şiir yazdırabilir miydi?

kişi kıymet verdiği şeyin kıymetini bilene de kıymet verir. çünkü bilir ki o kıymet verdiği şey kıymet verdiği kişiyle değer kazanır ve onunla muhafaza etmiş olur. en kadim ve en eski hissi olan sevgisini ona eskici muamelesi yapacak birinin tezgahına sermez. yıllanmış hassasiyetine antika değeri biçecek bir kıymet sahibi arar elbette. düşeceği en büyük hata ise, bulduğum dediği kişinin o olmadığı yada bu değil dediği şeyi ıskalaması olur.

Iktisat acisindan kıymet bir malin bize sagladigi faydadir. Duygusal baglamda ele alirsak genellikle hicbir insanoglunun bilemedigi uygulayamadigi bir seydir.