kavalalı mehmed ali paşa isyanı

bir devletin sonunu başlatan isyandır. osmanlı devleti kendi eliyle mısıra vali yaptığı kavalalı mehmet ali paşa tarafından akka,şam,toroslar ve konyada mağlup edilmiş mısır ordusunu istanbula kadar durdurabilecek güç kalmamış. devlet kendin valisine karşı yaptığı savaşta bütün ordusunu kaybetmiş donanması yakılmıştı. sonunda ii.mahmut mısıra özgürlük,paşayada mısır hükümdarlığı vermiştir. çok geçmeden ingilizler mısıra çökmüş kavalıların iktidarı sona ermiştir.

kavalala'nın isyanının haklı olan yanlarını göz ardı etmemek gerekir. osmanlı vadettiği yerleri vermeyince ( vad edilen bazı yerler savaşta kaybedilmiş) kavalalı isyan etmiş, isyan bastırılmış fakat yönetim değişikliği sonucunda tahta gelen hidiv ismail paşa aşırı borca girerek varlığını ingiliz ve fransa devletlerine teslim ederek, ülke yok olmaya mahkum etmiştir.

(bkz: mısır/#14010989)

ömrünün sonuna gelmiş çürük bir osmanlı imparatorluğu ile bu imparatorluğun enkazını hakimiyeti altında bulunduğu yozlaşmış hanedandan alıp diriltmeyi amaç edinmiş bir generali arasında geçen olay. bu savaşa doğru ilerleyen olaylar zincirinin fitili yunanistan'in göz göre göre karadaki tüm başarılara rağmen kaybedilmesi ve mısır donanmasının edilmesiyle ateşlenmiştir.

disiplinli bir ordu ve bu orduyu besleyen bir sanayi kurup avrupa güçlerine karşı koyabilecek bir güç kurmayı amaçlayan kavalalı mehmet ali paşa, saçma sapan siyasi buhranlar ve sosyokültürel çöküşle boğuşan hanedan ordusunu rahatlıkla yenip istanbul'u rahatlıkla ele geçirecek bir konuma ulaşmıştır.

bu olayın sonu da mısırın kukla yönetimi olma riskiyle yüzleşen babıalinin, osmanlının ezeli düşmanı rusya başta olmak üzere avrupalı güçlerden yardım istemesiyle gelmiştir.

bu son osmanli hanedanının ülkesine en büyük ihaneti ve tarihimizin en kara olaylarındandır.

ortaokul kitabinda gecen denize dusen yılana sarilir: kavalali mehmet ali pasa isyani basligi oyle kafama kazinmis ki hala aklıma bu olayla ilgili ilk anda kitaptaki basliktan baska birsey gelmiyor.
bilgi editi: osmanli ingiltere'den yardim istemek zorunda kaldigi ve ingiltere'nin misira yerlesmesine vesile olan isyandir kendisi. hukuken olmasa da fillen osmanlinin misir'daki hakimiyetinin sona ermesine sebep olmuştur. sonrada gelsin imtiyazlar, kapitulasyonlar, dis borçlar. domino etkisi bir nevi. buradaki yilan ingiltere'dir yani.

resmen sabah sabah bilgi akıyor. hünkar iskelesi antlaşması da burada mıydı ?

Osmanlı'nın başaramadığını okuma yazma bilmez bir paşanın başarması açısından da ilginçtir.

Mehmet Ali paşa mısırın ekonomisini kalkındırdı, fabrikalar, matbaalar, tersaneler kurdu. Ordusunu, donanmasını avrupa usüllerine göre eğitti, donattı. Dolayısıyla hem Osmanlı'ya tabiyken, hem de Osmanlı'ya karşı birçok zafer kazandı.

Tüm bunlar alt tarafı bir eyaletin gelirleriyle yapıldı. Hep diyorum, Osmanlı'nın imkanı yok değildi, vardı, birçok savaşa (mesela 93 harbi) hasımlarınınkinden çok daha iyi donatılmış bir orduyla çıkacak kadar vardı. Fakat çürümüş, yıkılması mukadder bir yapıydı. Onca kaynağı doğru kullanmadılar, heder ettiler.

Mısırlılar Mohammed Ali basha derler ve çok severler kendisini.
Kütahya kadar gelip Osmanlıya diz çöktürme konumuna getirmiştir.

Osmanlı hanedanına son ver(e)memesinin sebebi rusların ve batının kavalalı'yı ortamlarda cihan devleti olduğu iddia edilen osmanlıdan daha kudretli görmesiydi.Derkenar düşelim kavalalı ingilizleri de tokatlamıştır. Osmanlının iii.selim ve sonrası tüm padişahlarından (evet hamid de dahil) daha kudretli olduğu kesin adamın.