ismaililer

Haklarında başlık açılmamasına şaşırdım doğrusu. ismaililer hasan sabbah ve onun takipçilerine verilen addır. gizli ilimlerin efendisi olarak bilinirler.

on iki imamcı'larla papazdırlar. hatta bu iki grubunun kapışması fatimiler devletinin çöküşünü sağlamıştır.

''''''''çeşitli kaynaklardan tarafımdan derlenmiştir.herbir kelimesi kopyala yapıştır yapmadan tarafımdan yazıldığı için okuyanlardan yazım hataları nedeniyle baştan af dilerim''''''''''

eşitlikçi bir dünyanın davetçileridirler.Bir hak davasının ,adalet arayışının ,peygamber soyuna duyulan sadakatin müritleridirler.Şia nın bir parçasıdırlar.Bir hak davası olarak başlayan hareket ,dine ilişkin yorum farkları ve taleplerle hızla büyümüş bir mezhebe evrilmiştir.Halifeliğe altarnatif olarak kerbeladan sağ kurtulan hz. Hüseyin'in oğlu Zeynel Abidin ve soyundan gelenlerle imamet oluşturulmuştur.Şia içindeki ilk ayrılıklarda kendini göstermekte geçikmedi güç dengesini gözeten muteddiller(ılımlılar)ile ne pahasına olursa olsun hilafet davası için savaşmak isteyen müfritler (aşırılar)arasındaki kesin ayrılık 765'te imam Cafer Sadık'ın ölümüyle ortaya çıktı.imamlık büyük oğul ismail'in hakkıyken ,cemaat küçük kardeş Musa'yı imam olarak tanıdı.Şia'nın ana kolu olarak Musa'nın ve varislerinin imameti bugüne kadar taşındı.

ismaililer fikir olgunluğu bakımından çağına göre çok yüksek bir seviyede dinsel ve felsefi sistem ve edebiyat oluşturdular.Kadim Babil ekolünden pisagorculuğa ,manicilikten plotoncu öğretilere eski dünyanın felsefesini keşfettiler ve batinicilik diye anılacak kendi sistemlerini kurdular.

Onlara göre Kuran'ın ve dini hükümlerin iki manası vardır;biri harfi ve zahiri diğeri mecazi ve batini mana bu manayı sadece müritler bilebilirdi.ismaili merkezlerinde toplanan şairler ,filozoflar ,alimler yüksek bir kültür oluşturdular.

ismaililik toplumun alt sınıflarını,yoksulları ,ezilenleri etkiledi.Onların hak ve adalete adanan mesihçi idealizminin yanı sıra ortak mülkiyet talebi ,kötü yönetime ve yolsuzluklara karşı tepkili halk kesimlerini cezbetti. 874'te BAhreyn'de tarihin ilk laik ve eşitlikçi cumhuriyetini kurdular.Karmatiler olarak bilinen ve 150 yıl yaşayan bu ismaili devleti eşitlikçi ütopyanın vücut bulmuş haliydi.Devlet 12 kişi tarafından yönetiliyor ve tüm kararlar ortaklaşa alınıyordu , dinsel vergiler yasaklanmıştı,her erkek ve kadının gücü oranında katkı sağladığı ortak bir hazine oluşturulmuştu,silah ve at dışında özel mülkiyet yoktu,zengini ve fakiri olmayan bir toplum oluştu.Mutlak bir laiklik hüküm sürüyordu önemli olan zengin yoksl ayrımının kaldırılması ,adalet,eşitlik ,hakça paylaşımdı.Namaz oruç,hac gibi ibadetlerbireysel olup kişinin inançına bırakılmıştı. Karmeti hareketi Yemen ve Kuzey Afrika'yada yayıldı bu bölgeler ismaililerin kontrolüne geçti.Gizli imam 909 da ortaya çıkarak 'mehdi' ünvanıyla kendini halife ilan etti böylece Fatimi halifeliği başladı973'te Kahire'yi merkez alarakMısır Kuzey Afrika Sicilya Suriye Hicaz ve Yemen'e yayılan bir imparatorluğa dönüştü.Bugün aynı adla faliyet gösteren EL Ezher Medresesi'ni onlar kurdu.Bu sırada Kahire ve Karmati ülkesini ziyaret eden iranlı alim Nasır Hüsrev iran'a bir dai olarak döndü ve ismailiğin iran'daki kurucusu oldu.Ancak iran'da takibata uğrayınca Pamirler'e sığındı ve ismaililiği Badahşan'a yaydı.

Bu büyük başarının ardından çöküş geldi.Fatimi Halifeliği yerleşik bir düzen haline geldikçe ismaili telakkisinden uzaklaştı,müritler arasında çözülmeler başladı.Karmatiler ve Fatimiler anlaşmazlığa düştü.Selçukluların islam dünyasına girişiyle Karmatiler tarih sahnesinden çekildi.Fatimi halifeliği ise askeri teşkilatın elinde bir Mısır hanedanlığına dönüştüve ismaili kimliğini kaybetti. Hasan Sabbah önderliğindeki iran ismailileri El Mustanşir'den sonraki halifeleri tanımadılar ve Nizar'a biat ettiler .Selahaddin Eyyubi Selçuklu komutanı olarak Mısır'a girdiğinde Fatimi halifeliği de son buldu.Fatimilerin çözülüş sürecinde ismaililiği Hasan Sabbah hareketi temsil etti.inanışa göre Mısır da öldürülen Nizar'ın küçük oğlu iran'a getirilmiş ve Hasan Sabbah tarafından yetiştirilmiştive sabbah onun vekiliydi.

Sabbah'tan sonra 4.Alamut şeyhi 2.Hasan kendisinin vekil değil Mısır'dan getirilen çocuğun oğlu olduğunu öne sürerek imamlığını ilan etti.1164'te Kıyamet Manifestosu diye bilinen bir bildiri yayınlayarak şeriatı ilga ettiğini açıkladı.Dünyanın adaletsizlik,açlık ve sefalet içinde bir kıyamet ortamına dönüştüğünüve kıyamette tüm dini emirlerin hükümsüz olduğunu belirtip oruç namaz hac gibi ibadetleri kaldırdı.
iran Haşşaşileri 1256 moğol istilasıyla Alamut Kalesi'ni kaybetti o zamandan beri ismaili hareketi siyaset sahnesinden çekildi ama özellikle iran ,Tacikistan ,Afganistan ,Pakistan ve Hindistan'da önemli bir ismaili nufusu varlığını sürdürüyor.Son Alamut hakimi Rükneddin'in soyundan imametin devam ettiğine inanılır.