halo etkisi

halo etkisi; bir kisi hakkindaki genel gorusumuzun*, o kisinin diger ozellikleri hakkindaki beklentilerimizi ve yarginizi yonlendirmesi hadisesidir. kisi hakkindaki olusmus yargimizin onun hakkinda objektif olmamizi neredeyse imkansizlastirdigini gosterir sistem.
mesela yapilan testler gosteriyor ki, eli yuzu duzgun(!) bir insanin, karakterinin de cirkin gorunuslu bir insana gore daha duzgun olacagi yargisina cogumuz sahibiz *. yada sevdigimiz bir insanin, hoslanmadigimiz bir davranis icinde olabilecegine ihtimal vermeyiz, inanmayiz.

bireyleri oldugu gibi toplumlari da yonlendiren esasli mekanizmalardan biridir.

(bkz: halo effect)

kurtlar vadisindeki eroin kaçakçısı, katil halo nun, şirin siması ve esprileriden dolayı gözümüze masum görünmesi ile günlük hayatta örneğini çok güzel bulan etkidir.

Kişinin belirli bir alanda sahip olduğu olumlu bir özelliğinin, diğer alanlarda da onunla ilgili yorum yapılırken göz önünde bulundurularak genel bir yargının oluşmasını sağlamasıdır. Örnek verecek olursak; zeki birinin bu iyi özelliğinden dolayı aynı zamanda çalışkan ve sorumluluk sahibi bir insan olduğunun düşünülmesi.

gerçeği görmemizi engelleyen hatalı psikoloji. hepimizde vardır. bu karşı araftaki insanlara da aslında büyük yükler bindirir.

de jong: bana göre horn etkisi ile birlikte yüzyılın tespitidir efendiler.

Çekici ve sevimli insanları zeki algılama durumu.

bizim toplumumuzda abartılı bir şekilde görülen etki. adı Edward Thorndike tarafından konulmuş ve dağarcığımıza kazandırılmıştır.

bireyin gösterdigi olumlu bir özelliğin onunla ilgili genel bir düşünceyi ortaya çıkarmasıdır.

karşıdakinin bir özelliğini baz azalarak bunun genelde var olduğu varsayımını edinme durumu.
genellikle güzel insanların iyi insanlar olduğu, çirkin insanlar kötü insanlar olduğu üzerine bir yanılsamadır.

akla gelen ilk resim için görsel
somut örnek olarak şu video izlenebilir http://www.youtube.com/watch?v=UEho_4ejkNw

güçlü bir manipülatif etkidir. zihnimizde bilinçli bir şekilde düşünme yetimizi neredeyse tamamen durdurur. bir şeye ait herhangi bir özellik, aynı şey hakkındaki genel yargımızı belirler. yani karşıdaki kişinin tek bir özelliği onun hakkında genel bir düşünceye varmamıza sebep olur. aslında bir nevi ön yargıdır ancak bizim elimizde değildir.

Matrixte matrix benzeri simulasyon eğitiminde morpheus neo ya kırmızılı kadın ile ilgili bir ders verir. Woman in red neo ya gülümserken morpheus sorar beni mi dinliyorsun yoksa kırmızılı kadını mı izliyorsun der. Neo dönüp baktığında agent smith desert eagle namlusunu yüzüne dogrultulmus olarak görür. Bu da bir Halo etkisidir.

daniel kahneman`ın "thinking fast and slow" kitabında çeşitli örneklerle anlatılmış, kısaca ilk izlenim olarak tanımlanabilecek kavramdır.

bir kişiyi ilk gördüğümüz andan itibaren ona olumlu veya olumsuz özellikler atfederek onu belirli kalıp yargılar içine sokmamız anlamına gelen etkidir. örnek çirkin bir insanı hep çirkin olarak düşünmemiz.

düşük zekalı yahut eğitimsiz insanlarda aşırı derecede görülen etkidir.

ye kürküm ye. tipte kürke dahildir.

şu dürtüyü okullarda adam akıllı öğretseler önyargının büyük bir çoğunluğu engellenebilirdi.

lehine çevrildiği takdirde ekmeği çok güzel yenilen etkidir.

Tam zitti icin (bkz: horn etkisi)