gürcü mehmet paşa

Kanuni'nin son sadrazamlarından Semiz Ali Paşa'nın kölelerinden iken saraya verilmiş akağalardan olup enderunda hasodabaşı iken 1012 Cemaziyelevvel 1603 Ekim'de üçüncü vezirlikle divan-ı hümayuna çıkıp pek az sonra Mısır valiliğine gönderilmiştir. Gürcü Mehmet Paşa, Mısır'da isyan ederek selefi Hacı ibrahim Paşa'yı öldürmüş olan askerî sınıfını terbiye etmek suretiyle sükûneti iade eylemiştir.

Gürcü Mehmet Paşa yedi ay sonra azlolunarak 1605 yılında Belgrat'ta Tuna muhafızlığıyla Bosna valisi ve 1609'da kubbe veziri olup seferler münasebetiyle üç defa sadaret kaymakamlığı yapmış ve 1622 Eylül'de Lefkeli Mustafa Paşa yerine vezir-i azam olmuştur. Beş ay süren sadareti esnasında Sultan Osman'ın katillerini tepelemiş ve 1623 Mart'da Mere Hüseyin Paşa'nın tahrikiyle sipahilerin ayaklanması ve "sen bizim daha evvel bazı ihvanımızı katletmiştin; biz seni istemeziz. Tuvaşî taifesinin vezarette alakası olduğuna razı değiliz yok dersen hançer üşürüp paralarız" demeleri üzerine sadaret mührünü kapucular kethüdasına teslim etmesi üzerine azlolunarak yerine ikinci defa Mere Hüseyin Paşa gelmiş ve Gürcü Mehmet Paşa Bursa'ya gönderilmiştir.

dördüncü Murat'ın cülusı üzerine Gürcü Mehmet Paşa 1624 Nisan'da sadaret kaymakamlığına tayin olunup 1626 Temmuz başlarına kadar iyi iş gördü ise de sadaret kaymakamı olmak isteyen kaptan-ı derya Topal Recep Paşa'nın Gürcü Paşa, "akçe rayicini değiştirdi ve Bağdad'a imdat etmedi katlini isteriz" sözleriyle istanbul' da bulunan yeniçeri ve sipahiyi tahrik etmesi üzerine zavvallı sadık ve afif vezir kendi sarayında boğulmuş ve yerine Recep Paşa kaymakam olmuştur. birinci Mustafa zamanındaki sadareti beş aydır; kabri Eyüp camii ikinci avlusunda olup türbesinin divan XVII. asrın ilk yarısına ait kıymetli çinilerle süslenmiştir. Türbesi kitabesinde de sikkeyi ıslahettiği zikrediliyor.

Sadaret kaymakamlığında, ayarı bozulmuş olan sikkeyi ıslah ederek hem iktisadî durumun ve hem de devlet itibarının düzelmesine muvaffak olmuştur. Çağdaşı olan Atayi, Gürcü Mehmet Paşa'yı dindar, hayırsever ve işinde sebatlı olarak gösterir; diğer tarihler de bu zatın lehinde yazarlar. Halıcılarda Sultan Selim medresesi ile Orta camii arasında Öksüzce Hatip camii bitişiğinde 1628 tarihli bir çeşmesi vardır. Bundan başka Hırka-i Şerif yakınında, Şehzadebaşı civarında aynı tarihli iki çeşmesi daha görülür.
*