çeşitli kaynaklarda kendine yer edinen, bursa ve civarındaki kaleleri gösteren listedir.

bursa kalesi;
ya da hisar...
bitinya döneminden kalma olup, Hisar Kapı, Yer Kapı, Zindan Kapı, Pınarbaşı Kapı, Kaplıcalar Kapı girişleri vardır.
görsel
görsel

iznik kalesi;
roma imparatorluğu döneminde yapılmış, bizans döneminde büyütülüp genişletilmiştir. istanbul, Yenişehir, Lefke ve Göl kapıları ve bunlardan başka da 12 tane de tali kapısı bulunur.
görsel
görsel
görsel

kestel kalesi;
kestel ilçesine ismini veren kaledir.
görsel

kite kalesi(kirte);
bizans döneminde "kite tekfurluğu" yönetim biriminin merkezinde olan kale.
bizans döneminde çok önemli bir tekfurluk merkezi iken(karacabey-mudanya ve gemlik kite tekfurluğuna bağlı), osmanlı'nın bursa'yı fethedip başkent yapması ile önemini yitirmiş, ilerleyen yüzyıllarda ise kullanılmayarak kaderine terkedilmiştir.
bugün ürünlü köyünde yaşayanlarca dahi ismi bilinmeyen bu kalenin sadece 2 duvarı ayaktadır.
görsel

osman gazi han, bursa'yı muhasara edebilmek amaçlı şehrin doğusuna ve batısına iki kale-hisar inşaa ettirir. bunlardan batıdakine aktimur bey'i, doğudakine ise balabancık alp'i kumandan tayin etti.
bu iki hisar sayesinde bursa kuşatma altına alınmış oldu ve bizans'ın şehre yardım etmesi engellendi. işte bu iki kaleden batıdaki aktimur hisarı malesef günümüze ulaşmamıştır.

aktimur hisarı'nın günümüzde çelik palas oteli'nin üzerindeki tepede olduğu rivayet edilmektedir.

lakin osman gazi han'ın yaptırmış olduğu balabancık hisarı bugün ayaktadır ve güzel bir şekilde restore edilmiştir.

balabanbey hisarı(balabancık);
görsel

gölyazı kale ve surları;
roma döneminden kalma surlardır. antik surların uzunluğu yaklaşık 800 metredir.
görsel
görsel
görsel

tophisar kalesi;
karacabey-bandırma arasında yolun güvenliğini sağlamak üzere, ufak bir tepe üzerinde kurulmuş güçlü bir kaledir.
http://wowturkey.com/tr11...se_erkmen_se_DSC06215.jpg

örencik kalesi;
iznik gölü civarındaki kalelerdendir.
http://wowturkey.com/tr11...se_erkmen_se_DSC06233.jpg

hisar kale:
iznik gölüne yakın müşküle köyünde bulunan bizans kalesidir.
görsel

karadin kalesi(karatekin);
iznik'in 17 km doğusunda karatekin köyünde yer alan ve 1301 yılında osman gazi tarafından yaptırılan kale. köy ve kalenin ismi osman gazi'nin komutanlarından olan kara tekin alp'ten gelmektedir.

dırazali kalesi:
iznik'in hemen güneyindeki dırazali köyünde osman gazi tarafından yaptırılan kale.

(beyce)orhaneli kalesi:
osman gazi han tarafından fetholunan bizans kalesi. günümüzde kalıntıları bulunmamaktadır.

yondhisar kalesi;
1300 yılında osman gazi han tarafından fethedilen bizans kalesi.

yenişehir kalesi;
yondhisar kalesi ile birlikte fethedilmiş ve yenişehir bu fetihten sonra osmanlı'nın başkenti olmuştur.

yarhisar kalesi:
osman gazi tarafından fethedilen yenişehir yakınlarındaki kale.

köprühisar kalesi;
yenişehir ovasındaki köprühisar köyünde bulunan kale.
kale bursa'nın fethinde akıncıların üssü olarak kullanılmıştır.
görsel

gemlik kalesi;
bugün Lise ile Askerlik Şubesi'nin bulunduğu tepede yer alan kaledir, lakin günümüze ulaşmamıştır. ms 9. yy'dan kalma kalenin sadece birkaç duvarı günümüze ulaşmış olup, bugün yıkılma tehlikesi ile karşı karşıyadır.
http://wowturkey.com/tr11...agemlik_kalesi_duvari.jpg

mindos kalesi:
inegöl yakınlarında kayalık kale.
görsel
görsel

bunların dışında bursa civarında kulaca kalesi, kestelek kalesi, koyulhisar kalesi, gilyos kalesi, arıkayası kalesi gibi kaleler de mevcuttur. lakin bunların bir çoğunun kalıntıları ne yazık ki günümüze ulaşmamış ya da fevkalade tahrip edilmişlerdir.

benzer çalışma için;
(bkz: istanbul boğazı ve civar kaleleri/#22568909)
kars ve erzurum kaleleridir.
4 kırmızı tuborgtan sonra havan toplarıyla saldırıcam, yanımda kenan komutan.