aristo'nun dört neden öğretisi

maddi, formel, fail ve ereksel olmak üzere dört tanedir.

maddi neden: bir şeyin kendisinden yapıldığı ve ya kendisinden meydana geldiği maddedir, yani hammadde.

formel neden: biçimsel nedendir, bir şeyi belli bir kalıba sokmaktır.

fail neden: hareket ettirici nedendir, olayın öznesi işi yapandır.

ereksel neden: amaçtır, yaptık da niye yaptık gibi.

bir örnekle izah edelim efenim. biraz klişe olacak ama söz konusu bir vazo olsun.
vazonun maddi nedeni alçıdır, alçının vazo şeklini alması formel nedendir, alçıdan vazo yapan kişi fail nedendir, vazonun içine bir demet çiçek koymak da asıl amaç yani ereksel nedendir.

öğretidir.
ya şu adamların normal gördüğümüz şeyleri oturup incelemesi, onları formüle etmesi beni hem geriyor hem de bravo dedirtiyor.
vazo lan vazo. lazım ki yapılmış.
elma mesela olgunlaşınca düşer. bize göre normal bu kafalara göre normal değil.
onlar haklı ama.
bir de hep söylenir ya bu tür incelemeler boş adam işidir.
akşma kadar inşaatta kürek sallamış bi ameleye "kanka bu elma niye düşüyor " desen seni duvara çarpar da sıva olursun mazallah.

lakin o boş adamlar gibi düşünmeyi öğrenmemiz lazım.