iskambil kağıtlarındaki şekillerin anlamı

oyun kartlarının nerede ve ne zaman ortaya çıktığı tam olarak bilinmiyor. 7. ve 10. yüzyıllar arasında çinde ortaya çıktığı ve 13. yüzyılda marco polo tarafından avrupaya getirildiği tahmin ediliyor. hindistandan veya arabistandan geldiğini ileri sürenler de var arna bugünkü şekilleriyle kullanılmalarının 14. yüzyıl fransa`sına dayandığı kesin gibi.
o tarihlerde, fransa`da dört sınıf vardı ve iskambil kağıtlarındaki kupa, maça, karo ve sinek bu dört sınıfı temsil ediyordu. kupa bir kalkanı andıran şekli ile asil sınıfı ve kiliseyi, maça bir mızrağın ucunu çağrıştıran şekli ile orduyu, karo ticari deniz işletmelerinin eşkenar dörtken kiremitlerinden esinlenerek orta sınıfı, sinek ise yonca yaprağına benzeyen şekli ile köylüyü temsil ediyordu. bugün briç, poker veya benzeri oyunlarda, kupanın en değerli, sineğin ise en değersiz kart olmasının nedeni işte bu sınıflamadır.
aslında bizde papaz adı verilen kartın adı ingilizcede kral (king), kızın ise kraliçedir (queen). vale veya oğlan için ilk zamanlarda düzenbaz anlamına gelenknavekelimesi kullanılırken, günümüzdejackismi kullanılmaktadır. yani yabancı kartlarda kral ve kraliçe evli iken, bizde biraz yaşlı görülerek krala papaz adı verilmiş, kraliçeye dekız` denilerek oğlana layık görülmüştür.
bazı ülkelerde oyun kartlarında değişik isim ve semboller kullanılmasına rağmen, en yaygın olanı fransızların kullandıklarıdır. fransızlar maça şeklini mızrağa benzeterek pique adını vermişlerdir. ingilizcede ise aynı anlamdakispadeskelimesi kullanılmaktadır. her ne kadar bir kalkanı andırdığı için asil sınıfı temsil ettiği ileri sürülse dekupaklasik bir kalp şeklidir. bu nedenle fransızlar onacoeur, ingilizler iseheart` adını vermişlerdir.
karo için fransızcada kare anlamındakicarreaukullanılırken ingilizler elmas anlamındakidiamondu tercih etmişlerdir. bizimsinekdediğimiz şekil ise çok açık üç yapraklı bir yoncadır. fransızlar bu anlamdakitreflekelimesini kullanırlarken, ingilizlerclub` (kulüp) ismini kullanmışlardır.
işte bu nedenle briç oyuncuları maçaya pik, kupaya kör, sineke de trefli derler, zaten aslına uygun olan karoyu da olduğu gibi kullanırlar. birli, papaz, kız ve oğlan için kullanılan as, rua, dam ve vale isimleri de yine fransızca karşılıkları as, roi, dame ve valet kelimelerinden dilimize geçmiştir.