128 milyar dolar nerede

aslında bizim merkez bankası rezervlerinin bir kısmı amerikan tahvilindeydi. yaklaşık 60 milyar dolarlık bi paraydı bu. türkiye bu tahvilleri 2017 ortasında satmaya başladı. 2019 civarında elimizdeki tahvil miktarı 60+ milyar dolardan 2 milyar dolara indi..

bütün ülkelerin merkez bankaları bir miktar abd tahvili tutarlar. normalde dolara sıkışan yabancı ülkelerin bu tahvillerin bir miktarını satıp dolara çevirmesi beklenir. ama abd hazinesi tahvillerinin değerini düşüreceği için bunu istemez. o yüzden dolara sıkışan ülkeye bir takas hattı açar ve dolar verir.. o ülkeler de bunun karşılığında ellerindeki tahvili satmazlar ve bu sayede doların değeri düşmez..

biz ne yaptık? elimizdeki tahvilleri sattık. bunun amerikalıları kudurttuğunu tahmin ediyorum. o yüzden de fed bize takas hattı açmayı reddediyor.. o yüzden de dolar ihtiyacımız olduğu anda abuk subuk yerlerden takas yapıyoruz..
https://ugurses.net/2019/...abd-tahvillerine-ne-oldu/

bütün bunların 128 milyar dolarla ne ilgisi var?

türkiye sürekli olarak cari açık veren bir ülke. yani ithalatı ihracatından çok daha fazla.. bu durumda normal ekonomi teorisi ne der? ülkeye (ihracat yoluyla) giren dolar (ithalat yoluyla) çıkan dolardan fazla olduğu için zaman içinde doların kıymetlenmesi lazım der. dolar kıymetlendiği zaman ithalat azalacak, ihracat artacak ve ülke dengeye gelecek der..

bir parantez açayım: son 20 yıl boyunca türkiye'den dolar çıkışı normal ekonomik teoriyle açıklanabilecek miktarın çok üzerinde... çünkü
1) sırtımızda ekonomik olarak kanımızı iliğimizi emen bir kürt halkı ve kürt terörü var.. sadece elektrik hırsızlıkları hazineye yılda 3-4 milyar dolara maloluyor..
2) rizeli başa geldiğinden beri yurtdışında abuk-subuk bir sürü maceraya giriştik.. suriye, ırak, libya vs.. bunlar her yıl ekstradan 10-15 milyar dolara maloldular..

pekii, bunca dolar çıkışına rağmen nasıl oldu da dolar yükselmesi gerektiği kadar (yani dış ticaret açığını kapatacak kadar) yükselmedi? çünkü

1) rizeli iktidarının ilk yıllarında yurtdışından dolar borçlandı ve borç aldığı o dolarlarla ithalatı finanse etti. devasa dış ticaret açıklarına rağmen (borç para sayesinde) ülkeye net olarak dolar girdiği için dolar yükselmedi..

2) rizeli 2018'den itibaren dış borç bulamamaya başladı.. son 3 seneyi eldeki avuçtaki dolarlarla ithalatı finanse ederek atlattı..
elde-avuçta olan en önemli dolar kaynağı merkez bankası rezervleriydi.. bunların epeyce bir kısmı abd hazine bonosunda duruyordu.. ithalat finansmanında, kürtlerin doyurulmasında ve rizelinin askeri maceralarında kullanıldılar.. işte yokolan o 128 milyar dolar büyük ölçüde o para..
yukarıda bahsettiğimiz 60 milyar dolarlık abd hazine tahvili de işte tam o sıralarda satıldı..
bi parantez daha: merkez bankası rezervi derken, o dolarlar bize ait zannetmeyin. türkiye dış ticarette sürekli olarak açık verdiği için dolar cinsinden rezerv oluşturamaz. o 128 milyar dolar şu ya da bu şekide yurtdışından borç alınmış paraydı..

3) merkez bankası rezervleri 2-3 yıl içinde eridi.. rizeli son zamanları kaynağı belirsiz swaplar (swap=çok kısa vadeli borç) vasıtasıyla merkez bankasına dolar koyarak atlatabildi.. zannederim bu şekilde 50-60 milyar dolar bulundu. allah bilir bu 50-60 milyar dolar için kimlere ne tavizler verildi..

4) ancak bu swaplar da ilaç olmayacak.. bir noktada türkiye ithalatını finanse edemez hale gelecek ve iflas edecek...

ne yapmalı?

1) türk insanı ülkenin iflas ettiğini ve bundan sonraki 20-50 senenin çok daha fakir yaşanacağını psikolojik olarak kabul etmeli..

2) doların kontrollü olarak yükselmesine izin verilmeli ve dış ticaret dengelenmeli..

3) istnbul'da özal döneminden itibaren yapılmış bütün inşaatlar mahkemeye sevkedilmeli.. kaçak binalar ve hırsızlıktan kaynaklanan zenginlik devlete geçmeli.. bu şekilde devletin elinin altında bir kaynak oluşturulmalı..

4) libya ve suriye'deki askeri maceralar derhal sonlandırılmalı. esad'la anlaşılmak suretiyle suriyeli mülteciler geri gönderilmeli. türkiye'nin kendi topraklarının ötesindeki hiç bir yerde gözü olmadığı ve osmanlı rüyaları görmediği kuşkuya yer bırakılmayacak şekilde altı çizilerek belirtilmeli..

5) kürtlere bağımsızlıkları verilmeli ve fırat'ın doğusunda bir kürt devleti kurulmalı.. bütün kürtler vatandaşlıktan atılmalı... (bkz: ayrılıkçı türkler)

6) Eski devlet planlama teşkilatı benzeri bir teşkilat kurulmalı ve türkiye turgut özal'la birlikte terkettiği planlı sanayileşmeye geri dönmeli..

7) diyanet, imam hatipler ve anadoluda açılmış lüzumsuz taşra üniversiteleri kapatılmalı... devlet memurları elekten geçirilmeli ve belli bir standardın altında kalanlar şutlanmalı...

ya da daha kısa söylemek gerekirse:
--üretmeyen, para kazandırmayan, masraftan ve beladan başka bir şey getirmeyen her şey tasviye edilmeli (bkz: kürtler).. kaynaklar sadece üreten ve kazanan şeylerin üzerine yoğunlaştırılmalı...

****************************************

arbutusun makalesini çoğaltalım , okuyalım . sözlükte dünya
çapında yazarlar var .... abartmıyorum .