vakıf

osmanlı döneminde sosyal ve ekonomik hayatın en önemli kurumlarından biriydi. sadece hayır kurumu olarak kurulup, kimsesizlere ve yoksullara yardım hizmeti görmezdi vakıflar; bunun yanında sosyal ve ekonomik hayata da doğrudan doğrudan doğruya katılırlardı.

bazı vakıflar, eğitim kurumları oluşturur, öğrencilere karşılıksız burs ve eğitim yardımı yaparlardı (muhtaçlar öncelikliydi);
bazı vakıflar, hastahaneler açar, hastalara ilaç ve tedavi imkanı sunarlardı. (mesela manisa'daki akıl hastahanesi hafsa sultan'ın vakfıydı);
bazı vakıflar, bir tür belediye hizmeti görür, yollar, köprüler, kaldırımların yapım ve onarımına hizmet ederlerdi;
bazı vakıflar, tarım ve hayvancılıkla ilgili alanlara eğilir, bu konuda çalışacak olanlara karşılıksız kredi temin ederlerdi;
bazı vakıflar, o şehrin toprağından geçen yolculara ücretsiz barınak ve yiyecek sağlar, bir tür parasız otel görevi görürlerdi;

çeyiz düzen kızlara yardımdan tutun da, hemen her konuda, parası olanların veya çok ortaklı şirket tipi çalışmalar yürütenlerin kurdukları vakıflar vardı. 19. yy'da bütün vakıflar, evkaf ve şeriye bakanlığının denetimine alınmıştı. laik dönemle birlikte evkaf ve şeriye bakanlığı, ikiye ayrıldı. daha sonra evkaf (vakıflar) bakanlığı bütünüyle ortadan kaldırıldı.

vakıflar, islamın ilk dönemlerinde ortaya çıktılar ve bugünkü toplumda da yaşıyorlarsa da, kapitalist düzende artık işlevlerini kaybetmiş bulunuyorlar.