kırmızı çizgi

uluslararası ilişkilerde, ülkelerin kendi belirlediği ve bir sine qua non (olmazsa olmaz) olarak kabul edilen, diğer devletlerin bu çizgilerden ötesine dokunmamasını ihtar etmesi suretiyle çizdiği askeri çizgilerdir. hani bazı devlet başkanları televizyona çıkar da der ya:
-biz kırmızı çizgilerimizi koruyacağız...
özet olarak:
bir devlet diğer devlete ülkesi sınırları üzerine, ülkesi sınırlarına komşu olan bir devlet üzerine veya bir anlaşma üzerine belirlenmiş bir toprak parçası üzerine tek taraflı veya çift taraflı iki tane çizgi çekilmesi ve
"and içtim yemin ettim ben bu çizgiler ötesine geçmeyecem, geçende top olsun" demeleri eylemidir. oralar savaş dışı alan olarak kabul edilir.

en yakın örneğini ırak savaşı'nda türkiye'nin abd ye ilan ettiği ırak üzerindeki kırmızı çizgilerde görebiliriz.

ha ne olmuştur, bi kötü cisime yaramamıştır. yaptığı bütün anlaşmalarda bir failt accompli (oldu bitti) yaratmayı seven bir devlet olarak abd de, bu kırmızı çizgileri çiğneyeceğini baştan ilan etmiştir ki öyle de yapmıştır.

peki bu çizgiler çiğnenirse ne yapılır? hiçbir şey, en fazla andlaşma fesh edilir. çünkü hala daha uluslararası platformda devletleri yargılayabilecek devletlerin tam anlamında egemneliklerini devrettikleri bir yargı organı yoktur, uluslararası konjoktür tam anlamıyla anarşik bir yapıya sahiptir.

onun için zamanında bu düşünülmüş ve devletler bir örgüt kurup bizim dediğimze gelmeyen bizden değildir gibisinden bir bm kurmuşlardır. Türkiye zamanında kırmızı çizgileri oraya taşısaydı en azından sığınabileceği bir birleşmiş milletler hukuku olabilirdi. fakat ola ki zaten güvenlik konseyinin onaylamadığı bir savaşa girişen abd'ye birleşmiş milletler kurucu andlaşmasının 1. ve 2. maddesini ve 6. bölümünü komple ihlal etmesine rağmen 5. maddeye istinaden bir yaptırım yapılmamıştır.
(bkz: bm nin abd ye karışamaması)
yani olayı bm nezdine taşımak bile gereksiz olurdu ki, bu da kırmızı çizgilerin karizmasının, tatbikatta kullanılabilirliğinin ve yaptırımının ne kadar olduğunu gösteriyor bizlere.