şu dünyada sadece papaz ve imamlara güvenmek

(bkz: aydınlanma çağı).

(bkz: martin luther).

(bkz: reform).

avrupalı büyük bir çoğunlukla o anlayışı ortaçağdan sonra bıraktı. kiliseye güvendiler başlarına gelmeyen kalmadı. Kilisenin kişileri dinden çıkarma (aforoz), bir bölgede yaşayanları dinsel faaliyetlerden men etme (enterdi) ve para karşılığında günah çıkarma, cennetten yer satma (endülüjans) yetkileri vardı. Ortaçağ’da kurulan devletlerin bir çoğunda hükümdarlar egemenliklerini dine dayandırmışlardır. Ortaya çıkan laik olmayan devlet anlayışında din adamları devlet yönetiminde etkili olmuşlardır. Biz ise bunun farklı bir şeklini şuan yaşamaktayız. yoruma açık olandır.