şapka kanunu na karşı gösteri yapmanın cezası

Sivas'ta çıkan ve 'Şapka giymek istemiyoruz, Gavur kılığına girmek

istemiyoruz' naralarıyla bağırarak valilik binasına yürüyen halk asker tarafından durduruldu ve yürüyüşü tertip etme suçundan dolayı 2 hoca idam ile cezalandırılmış geri kalan ise, çeşitli sürelerde hapse mahkûm edilmiştir.

Aynı tarihlerde Erzurum'da halk, çifte minareli camii meydanında şapka aleyhtarı bir eylem yapmış bunun karşılığı olarak asker kalabalığa ateş etmiş 15 kişi vurularak öldürülmüş, biri kadın! (şalcı bacı) olmak üzere 13 kişi idam edilmiş, 80 kişi tutuklanmıştır.

Erzincan'da istiklal Mahkemesi o tarihlerde şapkaya karşı çıktığı için Mevlevi ibrahim Hakkı Efendi'yi gıyabında
idama mahkûm eder. Fakat hocayı bulamadığı için bu idamı gerçekleştiremez. Bir sabah namazı vakti ibrahim Efendi ruhunu teslim eder. Çocukları babalarının ölüm haberini istiklal Mahkemesine bildirir. Mahkeme tarafından köye bir müfreze gönderilir. Müfreze başındaki yetkili bu durumu kabul etmez. 'Olmaz. bu adam kanuna karşı geldi mutlaka asmam lazım' der. Bunun üzerine kabir açılır. Şahitlerin huzurunda kanuna muhalefet etmek suçundan ceset asılır sonra tekrar gömülür.

Kayseri'de, Maraş'da, Rize'de, Ankara'da, Çorum'da, Giresun'da halk eylemleri görülür.
Sonuç yine aynıdır. bu yüksek ve önemli amaç için binlerce kişi öldürülür yüzlerce kişi asılır. Onbinlerce kişi hapse atılır.

KAYNAKLAR :

M.Selim imece, Atatürk'ün Şapka Devriminde Kastamonu ve inebolu Seyahatlaer, S.15, Hakimiyet-i Milliye 26-27 Ağustos 1925.

Dr. R.Nur, Hayat ve Hatıratım. 4. cilt, S. 1315.

gıyasettin Emre'den Naklen H.H. Ceylan, C.D.D.D.i, 3. Cilt, S.40-43

Hakimiyet-i Milliye Gazetelerinin ilgili tarihlerdeki baskılar

(bkz: şapka takmaya amerikaya gitmek)

o dönemin şartlarında normal olarak idamdır. çünkü bu isyanların temelinde ingiliz ajanlar yer almaktadır ve tek dertleri lozan'da çözümlenemeyen "kerkük meselesi"nde türkiye'de karışıklık yaratıp türkiye'nin devre dışı kalmasını sağlamaktır.

nitekim bu idam cezalarıyla sağlanmaya çalışılan düzen yine ingiliz ajanlarının üstün çalışmaları sonucu şeyh sait ayaklanmasıyla patlak verdi. türkiye'de yaşanan karışıklık kerkük meselesinde ingiltere'ye avantaj sağladı.