bugün

Kara kartallari yok edebiliriz. Sonra s.liginde bizi rezil ediyorlar.
Bu basliği acandan basmali diye düşündüren beyan
bizde bir yırtıcı hayvanız, işbu gerekçe sorunuzun yanıtı olabilir. ayrıca yırtıcılar yok olursa, yer yüzümüzü uysal hayvanlar işgal edebilir ve kaynaklarımızı bize bırakmaksızın sömürebilir.
ilk okulda cevaplanmıştı oysa bu soru

yaşam zinciri.
Sen önce kendini yok et.
(bkz: Rahman suresi)
çok basit bir cevabı olan soru. gavurların "thropic pyramid" dediği, kabaca ekosistem piramidi denilen doğal bir olgu var. bir ekosistemde enerji stoğu sabit, bu enerjiyi de ekosistemde besin zincirinin en altındaki bitkiler veya okyanuslardaki planktonlar üretiyor. besin zincirin üstüne doğru gittikçe bu enerji stoğu da azalıyor. takriben her basamakta on kat falan. bundan dolayı mesela apex yırtıcı dediğimiz besin zincirinin en üstünde yer alan hayvanların sayıları oldukça az ve hayatları da bir o kadar çetrefilli. dolayısıyla bu hayvanlar ekosisteme yapılan dış müdaheleden en çok etkilenen ve soyu tükenme tehlikesi en fazla olan hayvanlar oluyor.

neyse, şimdi diyelim ki biz bu hayvanları yok ettik. ne olur? çok kaba bir tabirler ekosistemin anasını bellersin(thropic cascade). zaten yapılmışı var bir örnek verelim. amerika'da gri kurt popülasyonu yirminci yüzyılda amerika kıtasının bir çok yerinde tamamiyle kurutuldu. doğal bir sebep ile olmadı bu olay çünkü kurtlar binlerce yıldır buralarda yaşıyordu. fazla avlanma, insanların süratle kentleşmesi falan derken bu hayvanlar yok oldu. kurtlar yok olunca geyik, sığın popülasyonu süratle arttı çünkü kurtlar aslında bu popülasyonlar üzerinde bir baskı oluşturuyordu o kalkınca bunlar üredikçe ürediler tabii. ne oldu kontrolsüz bir şekilde ormanlara, otlaklara zarar verdiler. doğayı bozmaya başladılar hem kendileri hem de oralarda yaşayan diğer hayvanlar için ciddi sıkıntılar oluştu. sonra insanlar tekrar kendi elleriyle bazı bölgelere bu kurtları yerleştirdi ve popülasyonlarını arttırdı. sonuç, otlaklar ve ormanlar tekrar eski haline dönmeye , kunduz popülasyonu artmaya falan başladı(ne alaka demeyin çok mühim, şimdi dokunacağız.).

şimdi, burada sadece direkt etkilerden bahsettiğimizi düşünmeyin. dediğim gibi farklı hayvan popülasyonları da doğanın zarar görmesiyle fevkalade etkilendiler. üstelik hastalıklar da ortaya çıkmaya falan başladı. sonra kurtları getirdik. geyik gibi otlakları kemiren hayvanların sayıları azaldı, otlaklar ve yeni ormanlar oluşmaya başladı. bunu sadece geyiklerin sayısının azalmasına değil aynı zamanda davranışlarının da değişmesine bağlayabiliriz. şöyle ki, vadi gibi açık ve kolay hedef olacakları yerlerden çekilmeye başladılar ve bu bölgeler otlak ve ormanlık olmaya başladı. sonra, kuş popülasyonları arttı. sonra kunduz, su samuru gibi hayvanların popülasyonu arttı çünkü nehir kenarları yeşerdi. sonra bunlar nehirlere havuzcuklar, barajlar yapıp farklı yerler oluştururak amfibi, balık vs. gibi hayvanlara yaşam alanı sundu. kartal, ayı gibi hayvanların da popülasyonları arttı. üstelik ormanların ve otlakların tekrar oluşmasıyla erozyon gibi sıkıntılar ortadan kalktı ve nehir yatakları daha stabil hale geldi. kurtlar, tilkileri falan öldürdü, tavşan ve fare popülasyonu arttı. bu konu hakkında detaylı bilimsel araştırmalar ve yazılar var("yellowstone 1995 reintroduction of wolves" diye aratırsanız.)

sonuçta gördük ki apex canlılar ekosistem için kilit canlılar. afrika'da aslanlar, asya ve sibirya'da kaplanlar vs. bunları bu yüzden hayatta tutmaya çalışıyoruz. okyanuslarda köpekbalıkları aynı şekilde. üstelik köpekbalıklarının nesli süratle tükeniyor. bu canlıların 200 milyon yıldır falan dünya üzerinde yaşadığını unutmayın (kıyasla insan 2.5 milyon yıldır ve homo sapiens ise 200 bin yıldır falan dünyada).

doğada yapacağınız bazı şeylerin direkt ve indirekt etkileri olur ve indirekt etkileri kestirmesi oldukça zordur. en iyisi, doğayı olduğu gibi korumaya çalışmaktır.

ha bu arada, pandaları neden kurtarıyoruz? çünkü onlar ponçik.
Çünkü o zaman yırtıcı hayvan oluruz. Bu dünya sadece insanların değil.
doğanın dengesini bozacağı için diyerek cevaplanabilir.

köyün birinde yılanlardan ve yılan ısırmasından bıkan köylüler köy ve civarındaki bütün yılanları öldürmüşler. bir kaç yıl içerisinde ne olmuş tahmin edin? köyü fareler basmış. fareler ile beslenen yılanlar öldürülünce fare nüfusu patlamış. sonra bizim köylüler başlamışlar fare öldürmeye.

medeniyetten nasibini alamamış olsalar dahi her hayvanın doğanın dengesi konusunda bir rolü var.
Bu yüzden dünya başkanı(o neyse) olamayacaksın.
aklıma takılan soru. insanlık olarak uzaya çıktık ama şu medeniyetten nasibini almamış aslan, kurt, ayı tarzı hayvanlardan kurtulamadık. hayır ceylan, antilop gibi masum ve kendi halinde takılan hayvanları yemeleri dışında bir olayları da olsa anlayacağım ya da arılar gibi bizim için bal üretseler mesela. güzelim ormanları ele geçirmişler terör estiriyorlar. bir gün dünya başkanı olursam toplan tüfenkle dalacağım hepsine eşkıya mısınız lan siz açık ve net.