türkiye de futbol maçlarının naklen yayını

avrupada şifreli yayınlarin baslamasi futbola da yansimistir, decoder, analog yani uydu sistemi ile saglanan sifreli yayinlarin baslamasi futbolda yeni bir milad olarak kabul edildi. naklen yayin ihalelerinde donen ucretlerin artmasini saglamakla beraber ciddi bir ekonomi yaratti. sifreli kanallarin decoder satisi ile kazanacaklari para nedeniyle artan ihale ucretleri karsisinda sifresiz kanallar caresiz kaldi.

aslinda sistem basitti. sifresiz kanallara ilgi futbol naklen yayini ile saglanacakti. gosterimden yeni cikmis filmler, tv showlari ile desteklenecek olan kanallar maci evlerinize kadar getirecekti. kaliteli, bol farkli goruntuler esliginde izlenecek olan macta spor yorumculari ile renk katilacakti. tam bir tv show'u hedefleniyordu.

esasen sistemin ucreti abone ucretlerinden saglaniyordu. ayrica buna decoder,uydu sistemi gibi ortakliklarin kazanci da dahil edilebilirdi. sifreli yayina gecen futbol maclarinin naklen yayini ayrica reklam pastasindan buyuk bir dilimi almak gibiydi. kayitsiz sartsiz, alternatifsiz buyuk bir parca idi. abonelerin artmasina bagli olarak izlenme orani artiyor, sifreli kanalin eli de gucleniyordu. boylece reklam verenlerin onune saglam ve kosulsuz ucret artislari ile gecebiliyordu.

bir baska boyutta sozkonusu ulke disina bu futbol maclarinin yayin satisi idi. degerli ligler bu sekilde ulke disina canli yayinlari satarak da kasalarini doldurmaya baslamislardi. ozellikle futbol seyircisinin izlemekten keyif aldigi premier lig,bundesliga, ispanya ligi ve italyan ligi serie a idi.

mac ozetlerinin rakip kanallara satilmasi da sifreli kanallara kazanc saglamaktaydi. ulkemizdeki gibi bir sure sonra haber aamcli goruntu almak nedeniyle bu ucretler kalkmis olsa da ardindan devam etmeye baslamistir.

Turkiye ise 1993 yilinda cine5 erol aksoy tarafindna kurulmasi ile sifreli yayin ile tanismis oldu. gelecegi goren ve bankaciliktan gelen bu adam onemli bir alani kesfetmisti.

cine5` ile futbol maclarinin naklen yayin ihalesine girerek buyuk bir kazanc ve tekel olusturdu.

--spoiler--
1994-95 sezonunda gerçekleştirilen ilk yayın ihalesinde sadece 7.2 milyon dolarlık bir gelir sağlanmıştı. Havuz sisteminin olmadığı bu ilk ihalede maçlar Cine5, Atv, Show TV, Kanal D ve TGRT arasında paylaşılımıştı. Bir sonraki sezonda da bu parçalı yayıncılık sürmüş ama büyük bir kaosa neden olmuştu

1996-1997 futbol sezonundan baslayarak Futbol Federasyonu yeni bir uygulama başlatarak maçların televizyondan naklen yayınının bir havuz içerisinde yapılmasını benimsedi ve açtığı ilk Havuz ihalesi'ni 3 yıllığına CINE 5 Filmcilik ve Yapımcılık A.Ş. kazandı.
--spoiler--
referans gazetesi

(bkz: havuz sistemi)

bu donemde şansal büyüka-erman toroğlu ikilisi ile maraton ekibini tanidik. acun ılıcalı o zaman spikerlik yapmaktaydi. cine5 ilker yasin ve 3.devre ekibi ile istedigi futbol reytingini saglayamadi. kanal d de sifresiz ve maclarin ozetlerini de kacak olarak yayinlayan sansal'in ekibini bir gecede show tv ye transfer ederek ilker yasin ekibini kanal d ye yolluyiverdi.

cine5 buyuk bir basari saglayip decoder satisi ile sukse yapmisti. naklen yayindan sadece para degil, reyting, reklam ve herkesin sahip olmak isteyecegi bircok sey kazanmisti.bu da tabi ki rakiplerin olusmasini sagladi. ozellikle aydin dogan ve cem uzan.

ikisi de paralelinde sifreli yayin kanali kurarak dillendirmeye baslamisti bile. lakin aydin dogan herzamanki gibi buyuk konusup tribunlere oynamak disinda hicbi halt yiyemedi. esas bombayi ise cem uzan patlatti. buyuk bir sistem kurarak eski kanali teleonu kullanarak sifreli yayin ihalesine girdi.

1999 yılında ikincisi düzenlenen Havuz ihalesi'ni 2 sezon için Teleon şirketi kazandı. Futbol Federasyonu bu ihaleyle birlikte Anadolu kulüplerinin yaşamasına imkan tanıyacak ciddî bir maddî kaynak yaratmış oldu.

teleon, cine5'in son zamanda yasadigi sifre kirilma sorunun uda asarak kirilamayan ozel sistem gelistirmisti. yayinlari boyunca da sifre kirilamadi. getirdigi yenilikler ve sampiyonlar ligini uzun suredir yayinlamasini birlestirerek gercek bir futbol kanali yaratti. ayni anda birkac mac yayini saglamis futbol tiryakilerini ekran basina cekmistir.

lakin cine5 in kazandigi kadar kazanamadi. cine5 in cirosuna asla ulasamadi. bunda cine5 gibi etkin futbol kanalinin sinema filmleri ile desteklenememesi ve uzan adindan kaynaklanmaktadir.

teleon ticari basari saglayamayinca ustlendigi ucretleri yatiramaz oldu.

bu donemde yeni bir sistem ile tanistik. (bkz: digital kanal)

Havuz ihalesi, bir önceki ihaleyi kazanan şirketin görevlerini yerine getirmemesi nedeniyle iptal edildi. Yeni ihaleyi kazanarak 3.5 yıllığına maçların naklen yayın hakkını alan Digitürk-Atlas Konsorsiyumu, ödemeyi taahhüt ettikleri 614 milyon 544 bin dolar ile Türk futbolunun gelişmesine büyük bir katkı yaptı.

artik yeni bir digital platform ile tanismistik.

4 tane maç yayınlamayı mağrifet sayan durumdur. diğer maçları da 2 'şer dakikalık özetle geçiştirmektir. asıl mağrifet 9 maçıda canlı yayınlayıp anadolu takımlarının taraftarlarını fethetmekten geçer.

sabah gazetesinden alinti.
--spoiler--
3G ile mobil TV, hızlı internet ile IPTV gibi teknolojiler Turkcell ve Türk Telekom'un yeşil sahalarda da rekabetini iyice kızıştırıyor. 2010'da yapılacak yayın ihalesi için şirketler son hazırlıklarını yapıyor

Türkiye'de her ihale dönemi büyük tartışmaları da beraberinde getiriyor. Özellikle futbol maçlarını naklen kimin yayınlayacağı konusunda.Bir sonraki ihale 2010 Ocak ayında. Şirketlerin bu milyar dolarlara ulaşan ve futbolun finansmanında önemli pay sahibi olan ihale için harıl harıl çalıştıklarını biliyoruz ancak bu kez ihale daha çetin geçeceğe benziyor. Çünkü artık söz konusu olan sadece TV yayın hakları değil, mobil ve internet TV ile öne çıkacak olan içerik. Mobil hızlı internet olarak adlandırılan 3G hizmetinin başlamasıyla cepten maç yayları izlenebilecek. TTnet tarafından çalışmaları hızla sürdürülen IPTV ve internet televizyonu da artık naklen yayın ihalesinde masada olacak. Hal böyle olunca telekomünikasyonun devleri de zaten varoldukları yeşil sahalarda ciddi ter dökecekler. Rakipler sahaya çıkmadan önce biz de SABAH olarak şirketlerin ne yaptığıyla ilgili bir çalışma yapalım dedik.

iÇERiK SADAKAT SEBEBi

NEDEN iSTiYORLAR? Telekom şirketlerinin futbol yayın ihalesine ilgi duymasının temel nedeni içerik. Futbol yayınlarını izlemek isteyen tüketici uzun vadeli kontratlara imza atmayı göze alıyor. Bir başka deyişle hızlı internet ve içeriğin karşılığı telekom şirketlerine sadakat olarak geri dönüyor. Türkiye'de tüketicinin 1 yıl ve daha fazla kontrat yaparak ödeme yaptığı en önemli içerik futbol. D Smart benzer şekilde şampiyonlar ligi ve Avrupa Kupası maçlarıyla Digiturk'e rakip olmaya çalışıyor.

YENi MECRALAR: Hızlı internet bağlantısı, uydudan yayın yapan Digiturk ve D Smart'ın muhtemel rakipleri. Yaklaşık 6 milyon ADSL abonesi bulunan TTNET, yeni yatırımlarının maliyetini karşılamak için futbol maçlarının olduğu bir içeriğe ihtiyacı var. Ancak rakipler de boş durmuyor. 3G ile ADSL'ye rakip olan Turkcell'in iştiraki Superonline LiG TV'yi internet üzerinden vermeye başlayarak bu konuda hem ilk örneği oluşturdu hem de elindeki avantajı erken kullanmaya başladı.

GÖZLER ŞiRKETLERDE: Turkcell, Digiturk ile birlikte bir teklif oluşturmaya çalışırken, Türk Telekom'un da TRT başta olmak üzere farklı yayın gruplarıyla görüşmeye devam ettiği edindiğimiz bilgiler arasında. Rekabetin kızışması nedeniyle 2008-2009 sezonunda 273 milyon TL ödenen futbol yayın geliri için kulüpler 400 milyon dolarları telaffuz ediyor. Muammen bedel belirlenmesinin zararlı olacağını düşünen Digiturk Genel Müdürü Ertan Özerdem, "Yayın bedeli konusuna sürdürülebilirliğin de önemli olduğunu düşünüyoruz. Telafuz edilen 400 milyon dolar gibi tutarların yanlışlıkla söylendiğini düşünüyoruz. TL olarak söylenmek istendiğini tahmin ediyoruz. Yeni teknolojiler belki yeni bir gelir kalemi oluşturabilir ama bu çok büyük olmaz" dedi.

Avrupa'da dayanışma öne çıkıyor Türkiye'de performans kazandırıyor
TURKCELL Super Lig'de yayın gelirleri dağıtımı için 4 ayrı kritere göre belirleniyor. ingiltere ve Fransa'da "Dayanışma Oranı" öne çıkarken, Türkiye'de "Performans" kriteri öne çıkıyor. Daha önce 4 büyük takımın lehinde olan yayın geliri dağıtımı diğer 14 takımın lehine değişmeye başladı. Ancak Türkiye'de her takımın eşit olarak paylaştığı dayanışma yerine performans kriteri öne çıkıyor.
Performans oranı: Toplam pastanın yüzde 45'i takımların aldığı galibiyet, beraberlik oranlarına göre belirleniyor.
Dayanışma oranı: Super Lig'de oynayan 18 takım toplam gelirin yüzde 35'ini eşit oranda paylaşıyor.
ilk 6'ya başarı oranı: Toplam ilk 6'ya giriş payının yüzde 32.5'ini şampiyon alıyor. ilk 6 kriteri ise toplam gelirin yüzde 9'unu alıyor.
Şampiyon takımlar oranı: Şampiyon takımlara yüzde 11'lik oran veriliyor.

Türk Telekom 4 büyüklerde güçlü
FENERBAHÇE, Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor'un forma reklamı için 45 milyon TL ödeyen Türk Telekom grup şirketi TTNET aracılığıyla Türk Milli Futbol Takımları sponsorları arasında. Ayrıca Avea aracılığıyla gelir paylaşımlı olarak Fenercell, GSMobile ve Trabzonspor'a ile ayrı bir gelir kalemi yaratıyor. 40 bin Fenercell 20 bin üstünde GSMobile abonesi var. Trabzoncell için tanıtım yapıldı. Beşiktaş ise GSM şirketiyle bu alana girecek gibi.

Turkcell, Super Lig'e adını verdi
TURKCELL, Super Lig'e 2005'ten bu yana isim hakkı için yılda 10 milyon dolar ödüyor. Turkcell, Diyarbakır, Ankaragücü, Kasımpaşa, Antalya, Kayseri, Gaziantep, Sivas, Denizli, iBB, Gençlerbirliği, Bursa, Eskişehir'e forma reklamları ile katkıda bulunuyor. Ayrıca Milli Futbol Takımı'nın ana sponsoru olarak yer alıyor. Yine grup şirketi aracılığıyla iddaa isim hakkından 40 milyon TL ödeniyor.

Şampiyona 15.4 milyon $
GEÇTiĞiMiZ sezon şampiyon olan Beşiktaş, 15.4 milyon dolar, F.Bahçe 14.3 milyon dolar, G.Saray 13.5 milyon dolar, Trabzonspor 11.9 milyon dolar, ligi ikinci bitiren Sivasspor ise 11 milyon 52 bin dolar toplam yayın gelirinden performans, şampiyonluk, ilk 6 ve dayanışma kriterine göre pay aldı.
--spoiler--

yeni sistemler ile de tanisma vakti geldi

--spoiler--
iNTERNET üzerinden TV (WebTV) uygulaması gibi maçlar canlı izlenebilecek. ilk uygulamaya Lig TV ile anlaşan Turkcell iştiraki Tellcom başladı. Superonline fiber abonelerine aylık 29 TL ücretle HD kalitesinde izleteceğini hafta içinde kamuoyuna açıkladı.

TURKCELL Super Lig maçları sadece dev ekran yerine cep telefonundan ve dizüstü bilgisayardan bile izlenebiliyor. Maçı kaçırmamak için cep telefonunuzun 3G ve Mobil TV uyumlu olması yeterli. MobilTV uyumlu Turkcell aboneleri, Lig TV paketine tüm vergiler dahil ayda 19.9 TL / 130 kontöre sahip olabilecek. Bir ay boyunca toplam 20 saat Lig TV izleyebilecek olan aboneler, paket limit aşımında ise tüm vergiler dahil dakikada 0.13 TL/1 kontör ücret ödeyecek.

IPTV: internetten canlı yayın
YAKIN gelecekte dijital kutuya bağlı televizyonlar gelecek. isteyen bu kutular aracılığıyla yayınları istediği saatte izleyebilecek ve interbet bağlantısı olduğu için televizyondan alışveriş yapabilecek. internet televizyonu (IPTV) uygulaması için internet altyapısı yatırımı yapmak için ilk adımları atan ise TTNET.Uydu dışında yeni bir kanal oluşturmak isteyen TTNET 6 milyona yakın abonesine tek hat 3 servis mantığıyla altyapı götürmek için Süper Lig yayınlarına ilgi gösteriyor. Bunun için 4 maç dışında kalan Anadolu kulüplerinin de yayın haklarının masaya yatırılmasını istiyor. Türk Telekom, böylece sponsorluk anlaşması yaptıkları 4 büyük kulüp dışında Anadolu kulüplerine mesaj göndermiş oluyor.
--spoiler--

Arap saçına döndü amk. Acur şampiyonlar ve avrupa liglerini almış. Ulan digiturk aldım 5 sene önce kala kala süper lig kaldı. Zaten izlenmiyor da boka sardı ya. Beleş olsa neyse de para verince izlemesen koyyor izlesen boşa zaman kaybı.

Keşke bu maçları trt yayınlasa. Sırf kulüpler ile yayıncı kuruluş para alacak diye kıçı başı ayrı oynuyor. Bu yayından elde edilen gelirlerin bir kısmı devlete, bir kısmı kulüplere gitse hem ülkeye fayda olur hem de vatandaş binbir tane tv kutusu almaz.