seyhulislam yahya efendi

Cihânda âşık-i mehcûr sanma râhat olur
Neler çeker bu gönül söylesem şikâyet olur

demiş olan kişi.

ayar yemiş de, oturmuş da gibi safsatalara kapılmadan öncelikle söylenmesi gereken şudur ki, iki tane Yahya efendi vardır tarihte.

ikisi de şeyhülislamdır. Birisi Kanunî Sultan Süleyman Han devrinde yaşamıştır, diğeri 4.Murad Han döneminde. ikisi de padişahlara yol göstermiş kişilerdir. Kanuni döneminin şeyhülislamı olan Yahya efendi'nin türbesi Çırağan Sarayı'nın az ilerisinde çok güzel ve sakin bir alanda bulunmaktadır. Ziyaret edilmesi tavsiye edilir. 4.Murad Han döneminin Şeyhülislamı Yahya Efendi oldukça yaşlı olmasına rağmen Bağdat seferine de katılmıştır. ikisi de son derece saygın ve üstün kişiler olarak tarihe geçmiştir.

4. murat devri'nin ünlü şeyhülislamı. nef'i ile atışmaları meşhurdur. tabii sonunda ayarı yiyip oturmuştur. kendisinin nef'i hakkında yazdığı:

"Şimdi hayl-i suhan-veran içre
Nef'i menendi var mı bir şair?
Sözleri Seba-i Muallaka'dır
imrülkays kendidir kâfir."

dörtlüğüne karşılık, üstad'ın* yazdığı:

"bize kafir demiş müfti efendi
tutalım ben diyem ana müselman
varıldıkta yarın ruz-u ceza'ya
ikimizde çıkarız anda yalan."

cevabına binaen, olduğu yere oturmuştur.

3. murat döneminde görev yapmış, tasavvufu savunan şeyhulislam. "Mescitte bile riya olabilir ama meyhanede olmaz" demiştir.

mescitte riyapişler etsin ko riyayı
meyhaneye gel kim ne riya var ne mürayi

sun sagarı saki bana mestane desünler...
uslanmadı gitti gör o divane desünler

peymanesini her kişi doldurmada bunda
şimdiden geru bu meclise meyhane desünler

aşka kabil dil mi yok şehr içre ya dilber mi yok
mest yok mecliste bilmem mey mi yok sagar mı yok

kim anar yoluna can verdiğii ey yahya
unuturlar seni biçare hemen ölmeye gör