serbest cumhuriyet fırkası

son günlerde sözlükte yazılanları çizilenleri görünce hatırıma gelen siyasi oluşum. bizim millete özgürlüğün, demokrasinin iki beden bol geldiğinin trajikomik kanıtı. umarsızca, hayasızca eleştiren, aslında eleştirdiğini zannedip hakaret eden insanımsıların doluştuğu ortamlara kusursuz bir örnek.

ne? sözlük mü?

(bkz: bi siktir git çay koy)

iktidarla(cumhuriyet halk fırkası) muvazaalı olarak kurulmuş bir partidir. Sadece mecliste muhalefet olsun amacıyla mustafa kemal atatürkün emri doğrultusunda kurulur, beklenmedik bir başarı elde ederek halkın sesi olur, bunu hesaba katmayan mustafa kemal atatürk tavrını koyar ve parti kapatılır.

Pek de serbest olmayan partidir. Seçimlerde yüksek oy alınca Atatürk'ün emriyle kurulduğu halde yine onun emriyle kapatılmıştır.
Öte yandan Hasan Rıza Soyak'ın hatıratında aktardığına göre M. Kemal'in konuyla ilgili söyledikleri de manidardır: "(...) Bana "Hangi fırka kazanıyor?" diye sormuş; "Tabii bizim fırka Paşam" cevabını vermiştim. O gülmüş: "Hayır efendim. Hiç de öyle değil. Hangi fırkanın kazandığını ben sana söyleyeyim: Kazanan idare fırkasıdır, çocuk! Yani jandarma, polis, nahiye müdürü, kaymakam ve valiler. Bunu bilesin." buyurmuştu. Böylece M. Kemal, CHp yanında ağırlığını koyuyordu. Nitekim belediye seçimlerinden sonra serbest cumhuriyet fırkası başkanı ve yakın arkadaşı Fethi Bey'e “Ben (partiler arası tarafsızlık konusunda) sözümde duruyorum. Fakat benin üzerimde bir de memleketi emniyet ve huzur içinde tutmak mesuliyeti var. Siz hemen birkaç ay içinde iktidara geçmek için uğraşıyorsunuz. Hiç beklemeğe tahammül göstermiyorsunuz. Bugün iktidarda olanları düşürüp yerine geçecek olursanız bu memleketi emniyet ve huzur içinde ayakta tutabilecek misiniz? Bana bir kere bu kanaati vermelisiniz.” dediği söylenmektedir.

12 ağustos 1930 da kurulmuş, 17 aralık 1930 da kapanmış kısa ömürlü parti.

Adı havalı olan partidir.

serbest cumhuriyet fırkası yani scf, atatürk'ün emriyle fethi okyar tarafından kurulan ve liberal ekonomiyi savunan bir partidir. atatürk'ün böyle bir partiyi kurmasının nedeni chf'ye muhalif olanların adeta gazını almaktı. scf, chf'nin uyguladığı devletçi ekonomiye muhalefet edecek ve böylelikle muhaliflerin bir nebze de gazını alacaktı. ancak zamanla scf'yi sadece liberaller değil, chf'nin yaptığı inkilaplara kökünden karşı olan şeriatçılar, halifeciler ve saltanatçılar tarafından da desteklemeye başladı. bu nedenden dolayı da chf'ye yakın medya, scf'yi gericilikle suçlayan haberler yapmaya başladı. daha sonra yapılan 1930 yerel seçimini chf kazandı ancak scf yapılan bu seçimin şaibeli olduğunu ve seçimin gerçek kazananlarının kendileri olduğunu ileri sürdü. bunun üzerine cumhurbaşkanı atatürk eski partisi chf'yi destekleme kararı aldı. atatürk'ün bu kararından sonra scf kendi kendini feshetti.

1930 yılında fethi okyar ve bir grup aydın tarafından kurulan, atatürk'ün de bir yandan kurulmasını istediği partidir. (atatürk'ün bu isteğinin, dönemin muhalefetini kontrol altına alma düşüncesinden kaynaklandığı da iddia edilir.) kuruluşundan itibaren hızlıca örgütlenmiş ve girdiği ilk belediye seçimlerinde 2'si il olmak üzere (samsun ve silifke) toplam 31 belediye kazanmıştır. osmanlı'nın son dönemlerinden miras kalan aydınlanmacılık ve büyük mücadelelerle kazanılan laikliği savunmakla birlikte, özgürlükçü duruşuyla chf'ye karşı iyi bir muhalefet rüzgarı oluşturmuştur. bu büyük yükselişten rahatsız olan kemalist elitlerin baskısı yüzünden partinin ömrü maalesef kısa olmuştur.

kemalistler, scf'nin kapanmasının sebebini "partiye tarikatçıların sızması" olarak göstermişler ve resmi tarih yoluyla bu yanlış bilgiyi nesillerden nesillere aktarmışlardır. aynı dönemlerde scf'ye komünistlerin de (evet hem tarikatçılar hem de komünistler) sızdığını iddia etmiş olsalar da, inandırıcı olmadığından olsa gerek, resmi tarihle böyle bir sanrı aktarılmamıştır. aslında atatürk'ün iyi bir niyetle kurulmasını istediği (en azından öyle olduğuna inandığımız) bu siyasi hareket, kemalist otokrasinin ayak oyunlarıyla tasfiye edilmiştir. bu partinin siyasi mirasının özgürlük düşmanı demokrat parti'ye kalması ise büyük bir ironidir.

isimler değişti belki ama, biz hep serbest fırkalıydık!

atatürk'ün isteği ile kurulmuş, atatürk düşmanı olmayan, partiye herhangi tarikatçı, komünist dolmuş vb. denilerek bahane edilerek parti içinde rahatsız olan, yanlış anlaşılmış elitlerin oylaması ile kapatılan, chf'den tek farkı liberal demokrasi ve ekonomiyi savuması olan bir parti.
1930'da fethi okyar tarafından kurulmuştur.
ilk demokratik seçim 1930'da yapılmış ve chf kazanmıştır.
yani atatürk, atatürk düşmanı, hakiki demokrasi düşmanı şeriatçıların, komünistlerin, kürt ırkçılarının, çakma liberallerin, ve kemalist kılıklı faşistlerin anlattığı gibi halk düşmanı, demokrasi düşmanı falan değildi, demokrasiyi, sorgulamayı, özgürlükleri, halkın egemenliğini bizzat ulu önder gazi mustafa kemal atatürk getirdi.

fırka-ı şerif...

Halkta hiç beklenmeği şekilde karşılık bulunca, cumhuriyet halk fırkasına ilk seçimde nal toplatılacağı anlaşılınca alelacele kapatılmıştır.

12 Ağustos 1930 da kurulmuş, 17 Kasım 1930 da--üç ay sonra- kapatılmıştır.
https://www.kitapyurdu.co...il-feshedildi/523933.html