orhun yazıtları

kısa kısa:
- orhun ve "yenisey" bölgesinde 800 kadar yazıt vardır,
- yenisey'dekiler genellikle mezar taşıdır, isimler vb. yazar,
- orhun yazıtları ise, bize öğretilen tarihsel değer içerisinde dünyanın yaratılışı, türk devletinin kuruluşu, yıkılışı, çinliler'in entrikalarını vb. anlatır.
- yani türk kelimesi ilk kez bu devlette geçtiği için göktürkler ilk türk devleti olarak kabul edilir ama aslında öncesinde de türk adı biliniyordur, vardır.
- çin entrikalarından bahsetmesi hasebiyle bir devlet politikası da vermektedir.
- bu entry'yi şunun için yazdım, bir süre önce bir japon arkeolog, moğolistan'da uzun bir yazıt buldu, mezar taşı değil.. çalışması henüz yayınlanmadı..
- bu üç kitabenin yanında birini daha zikredebiliriz gibi geliyor bana..

Dünyanın en büyük tarihsel miraslarından biri olan ayasofya'dan 500 sene sonra inşa edilmiştir.

türklerin hac yeri olmalıdır.

Bildiğim kadarıyla kültigin, tonyukuk ve bilge kağan adına yapılmış ve sunak, mabet, balbal yolu gibi şeylerden oluşan anıt mezar kompleksinde bulunan yazıtlardır. Bu yazıtlarda göktürk tarihi objektif denebilecek şekilde anlatılmakta alınan başarıların ve yenilgilerin kendince nedenleri anlatılmaktadır. Ayrıca dolaylı olarak tengricilikle hakkında bilgi verilmesinin dışında en önemli işlevlerinden birisi halka ve beylere seslenilmekte uyarı, öğüt ve tavsiyeler verilmektedir.
Göktürk döneminden kalma daha erken tarihli bugut yazıtı da olsa da o yazıt soğdça yazılmıştır. Son olarak kültigin ve bilge kağan yazıları bilge kağan'ın sözleri tonyukuk yazıtı ise tonyukuk'un sözleridir. Ayrıca sanırım bilge kağan yazıtının sonunda o öldükten sonra oğlu tengri kağan'a ait birkaç cümle bulunmaktadır..