onca yıllık böğürtlen nasıl ahududu oldu

kibarcık osmanlı, "böğürtlen sözcüğü böğürmek gibi kaba-saba bir eylemi çağrıştırıyor" diye düşündü ki zahir;

dudu sözcüğünün; 'papağan',
ahu sözcüğünün ise; 'çekici, albenisi yüksek',

anlamlarıyla oluşturdukları birleşik bir ismi, 'papağanın dikkatini çeken'* anlamında ve onun çok hoşlandığı bir meyveyi ifade eder biçimde kullanmayı tercih ettiler.

durun! durun! bunu dahi yeterli görmeyenler oldu ki frenkler gibi frambuaz dediler onca yıllık böğürtlenin adına.

ben ' böğürtlenli pasta ' demeyi tercih ediyorum şahsen, frenklerin ve osmanlı'nın nezdinde kabalaşmak pahasına!

***

Aha! da hatasını bulduk deyip sevindirik olan ve kaynak olarak wikipedia yı göstermek alışkanlığına sahip kişiler için ilave nottur:

bilimsel adları ile 'rubus idaeus' ve 'rubus rosales' yani, kimilerince ahududu ile böğürtlen olarak ayırt edilen iki alt-tür, gerçekte, 'rosaceae'* familyasına ait rubus grubunun 'yabani' ve 'kültür bitkisi' halindeki iki değişik versiyonudur ki, 1870'lerin sonu ile 1880'li yılların başında ingiliz biyolog ve hibrid uzmanı william bateson'un idaeus kültür türünün geliştirilmesine yönelik kayda-değer çalışmaları olmuştur.

her ikisinin de kendi içlerinde aynı vitamin-mineral-organik asit grubunu içeren siyah, mor, kızıl ve albino meyveleri olan denk alt türleri de vardır. doku kültürü kullanılarak rubus rosales türüne, rubus idaeus aşılaması ile çok daha bol ve nitelikli ürün alınabilmekte, bu çaprazlama sayesinde türün zorlu meteorolojik koşullara dayanımı da arttırılabilmektedir.

sonuç olarak,

'rubus rosales' bitkisi, kültürlü kardeşi 'rubus idaeus'a göre daha dikenli, meyvesi daha küçük, çekirdekleri ise daha büyük olan yabani bir bitkidir ve daha açık ifade etmek gerekirse, rubus idaeus armut ise rubus rosales ahlattır.

konuyu daha kapsamlı olarak araştırmak isteyenler için kaynak eser;

Martin H, Comeskey D, Simpson RM, Laing WA / Quantification of folate in fruits and vegetables/ 402(2):137-145.

- haydi! kalın sağlıcakla...

***

ahududu ile franbuaz aynı böğürtlen ise aynı sınıfa ait farklı bir meyvedir.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Ahududu
http://tr.wikipedia.org/wiki/Böğürtlen

benim bildiğim ikisi de ayrı meyvelerdir, hatta tadı bile oldukça farkeder. henüz ahududu olan bir böğürtlen görmedim.