mustafa celaleddin paşa

türk tarihini araştırıp yazan,, türkçülük ve turancılık akımının alt yapısını hazırlayan rus menşeli türkçülerden dir. ilk defa "türkler, avrupada oturan kavimlerin mensup oldukları ırktandır" diyen ve buna da "türo-ariyen = touro arienne" adını veren kişidir. şair nazım hikmet'in dedesidir. lehistan mektubu

aslen polonyalı 1848 ihtilali'nde osmanlıya sığınan asıl adı constantin borgenski'dir.
polonya asillerinden olan constantin ilk tahsilini papaz mektebinde yapmıştır. leh ve macar mültecilerine çömertçe kucak açan osmanlı, constantin borgenski'yi yüzbaşı rütbesiyle osmanlı ordusuna kabul eder. harita sanatındaki kabiliyetinden dolayı osmanlı subaylığına kabul edilen constantin, o sıralar müslüman olmuş, şeyhülislamın verdiği "mustafa celaleddin adını almıştır. erkan-ı harbiye mirlivalarından ömer paşa'nın da kızını alarak üsküdar'da karacaahmet mezarlığına bakan mütevazi bir eve yerleşir.

"turo-ariyenizm" türklerin batı medeniyetinin mantıkı ve neticesi sayar. batı medeniyeti ari'lerin olduğu kadar, turani'lerin ve türk'lerin eseridir. osmanlı döneminde ırk açısından detaylı olarak ele alınmış ilk eser özeliğini taşır turo-ariyenizm.
türkler aleyine ayaklanan, ulahlara, bulgarlara, hatta sırp ve rumlara türkler'le aynı ırktan olduğunu söyleyecek kadar kendini bu yola kaptırmıştır paşa.

mustafa celaleddin paşa, lehçe'den başka latince, fransızca, almanca ve rusca'yı gayet iyi bilirdi, yazar yusuf akçora; "mustafa celaleddin'in fikri bakımından pek te münzevi olmadığını söyler. akabinde, paşanın basiretçi ali efendi'nin basiret ve jean pietri'nin 'le courrier d'orient' gaztesinde birçok siyasi makaleler yazdığını ve celaleddin paşa'nın oğlu, enver celaleddin paşa için babasının yolunda yürümüş, selanik'te işe dilde türkçülükten başlayan milliyetçilerin başında bulunmuş toplantılarını idare etmiş ve babası gibi dikkatleri islam öncesi türk tarihine yönetmiş kişidir." demiştir.

nazım hikmet'in dedesi olan osmanlı paşası. asıl adı, Konstantin Borzecki'dir.
(bkz: Konstantin Borzecki/@protest sanayici)
(bkz: les turcs anciens et modernes/@protest sanayici)