bugün

paranın mucidi halk.
Orta Anadolu’ da Frigler, Doğu Anaolu’ da Urartular son dönemlerini yaşarken Batı Anadolu’ da Lydialılar ortaya çıkmıştır. Ülkenin başkenti Sardes’ tir. Altın çağları MÖ VII. yy’ a tekabül etmektedir. Menderes ve Gediz ırmakları arasındaki bölgede ve bunun kuzeyindeki alanda yerleşiklerdi. Bölgenin kadim halkları ve Trak kavimleriyle beraber yaşamışlardı. Üç ana gruba ayrılan Lydialılar; Meonyalılar, Sartlar, ve Turşalar olarak bilinmektedir.

Merkezi günümüz Manisa ili Salihli ilçesinde bulunan Lydialılar, Anadolu’ yu istila eden Kimmerler karşında birleşmişlerdir. Ayrı bir yönetici kadro oluşturmuşlardı. . Heredot’ a göre 500 yıl süren ilk dönemde 22 hükümdar tahta oturmuştur. Mermnad yönetimiyle Lydia Devleti, Ön Asya' nın sayılı devletlerinden biri durumuna geldi. Lydia’ nın parlamasını bölgede bulunan altın madenlerine bağlayanlar vardır. Takas usulünden değer ekonomisine geçilmiştir. Lydia tarihinin bazı dönemlerinde Kimmerlerin saldırısına uğradı ve Sardes kenti Kimmerlerle birlikte yine göçebe bir topluluk olan Trerler tarafından da yağmalandı.

Kral Giges’ ten sonra tahta oturan oğlu Ardis Kimmer tehdidi için Asurlardan yardım istemiştir. Ancak o yardıma ihtiyaç duymaz. Kimmerler Kilikya bölgesine hareket etmiştir. Daha sonra ekonomik olarak gelişme büyür. Sikke basımı bunda büyük bir paya sahiptir. Friglerin, Lydialılara katılmasıyla coğrafya Kızılırmak’ a varır. Ancak Anadolu coğrafyasına açılan Medler ile Lydialılar arasında kanlı savaşlar yaşandı. Kızılırmak’ ın sınır olması kararlaştırıldı. Kızılırmak Savaşı olarak bilinen savaştır. Önasya’ daki doğu-batı mücadelesinde artık doğulu bir otorite de bulunmaktaydı. Bu vakitten sonra doğulu kavimler de Anadolu coğrafyasında rol oynayan bir durumdadır.

Krezüs dönemi en refahlı dönem olarak nitelendirilir. Kızılırmak hattına kadar olan bütün Anadolu Lydia hakimiyetindedir. Medleri yıkarak Pers imparatorluğu’ nu kuran Kyros’ un ilk hedefi denize ulaşmaktı. Lydia ile çatışma kazınılmazdı. Nitekim iki kral Kızılırmak civarında 3 ay boyunca savaştı. Kışın geldiğini hesap ederek geri çekilmek isteyen Krezüs gelecek baharda taaruz yapmak istiyordu. Fakat geri çekilme bir son olacaktı. Kyros ve ordusu durmadan ilerleyerek Sardes’ e kadar ilerleyerek şehri kuşattı. Böylece Lydialılar tarih sahnesinden kalktı, Anadolu Pers hakimiyetine girdi.

Giyim, silah gibi Lydia kültürü genel olarak Hellen uygarlığının etkisindedir. Lüks ve şatafat ön plandadır. Dini olarak Frig etkisi görülür. Kyble kültü Lydia’ da da görülmekteydi. Kendilerine has alfabe ve dilleri bulunmaktadır. Anıtsal yapılar olarak tümülüsler tipik Lydia mimarisinin örnekleridir.

Kaynakça

DOĞANCI, Kamil, "Geç Hitit Devletleriyle Yeni Asur imparatorluğu Arasındaki Siyasi ilişkiler." Düzenleyen: B. Çınar, C. Şahin, S. Avşaroğlu, (PDF), https://www.academia.edu/ .

ÖZÇELiK, Nazmi, ilk Çağ Tarihi ve Uygarlığı, Ankara: Nobel Yayıncılık, 2011.

ŞAHiN, Hasan Ali, "Geç Hitit Devvletleri", OANNES - Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi 1/2, Eylül 2019: 131-159.
Persler ile savaşa girmişler ve o tarihler için bile saçma sapan şekilde savaşı kaybederek tarih sahnesinden silinmişlerdir.
parayı bulan adamlardır.ewed
görsel

Lidyalıların yayılım alanını gösteren bir harita.
Günümüz izmir'i ile bunlar arasında bir bağ kurmak için sağlam mal olmak lazım

M.Ö. 546 tarihinde Kızılırmak boyunda Kiros ile yapılan muharebede ücretli askerler çekilince Krezüs yenilerek esir edildi (Bkz:Krezüs). Medler (Persler) tarafından işgal edilen Lidya devleti, Romalı ve Bizanslılardan sonra Türklerin eline geçti.

Pers istilası sonrası satraplık haline gelerek ahameniş ordusunda kilikyalılar ve likyalılar gibi bir çok anadolu kavmi gibi görev yaptılar kendilerinden bir daha da haber alınamadı.
parayı bulup büyük savaşlara yol açan topluluktur.
Yatacak yeriniz yok.

Mutlu musunuz millet birbirine düştü?
Balkanlardan felan gelmemiş olup anadolu'nun yerlisidirler

Anadolu kavimleri ataları hint-avrupalı olup anadolu'ya yerleşen çeşitli taifelerin torunlarıdır bunlar başlı başına hitit,lidyalı ve luvilerdir likyalı(ve alt grubu milyanlı),karyalı,pisidyalı,sideli,truvalı,pala gibi kavimler de luvi soyundan gelirler keza kapadokyalılar da bunlardandır

Yunan,ermeni gibi halklar da hint-avrupalı kavimler olmalarına rağmen anadolu kavmi değildir ve anadolu dilleri de konuşmazlar sonradan gelip bu medeniyet ve kavimlerden kalma yerleri istila etmisleridir

Misal arzava krallığının başkenti apasa günümüzde efes olarak bilinir yine aynı şekilde luviler tarafından kurulmuş bu krallıkta zippasla şehri de sardes olarak bilinir

Yunanların yunan olarak sahiplendiği herşey yunan öncesi luvilerden kalmadır

T:bir anadolu kavmi daha doğrusu anadolu yerlisi en başta lidya devleti ahameniş imparatorluğu ardından makedonya,bergama,pontus devletleri peisnden gelen roma ve bizans sonrası lidya ülkesi türkler tarafından büyük selçuklu ile ele geçirilmiştir

En ünlü kralları aynı zamanda büyücü ve falcı olan geges dır.
Takas yolundan sıkılıp, parayı bulmuşlardır.
En iyisini yüce mevlam bilir ama bence cennetliktirler.
Düşünsenize eleman, kerhanede bir karı ile halvet olmaya gidiyor. Bunun karşılığında işletmenin sahibi pezevenke; 2 kilo et, 4 ekmek, 3 poşet makarna ve bir kutu un felan veriyor. Yüce mevlanın verdiği nimet ne için kullanmış olurdu. Çok büyük felaket olurdu çok..
Kafayı çalıştırıp parayı bulmuşturlar yoksa hala ben sana fındık vereyim sen bana yumurta ver der gezerdik pazar pazar.
2700 küsur yıl önce parayı icat edip değer korumayı sağlayan medeniyet. Çok küfür yemislerdir o ayrı.
ne bok varda parayı buldunuz? rahat mı baktı? bakın sizin yüzünüzden kaç milyar insanlar parasız, aç ölüyor.

tarih elbet sizi "tarihin en aptal topluluğu lidyalılar!" diye yazacak.
Parayı bulmakla birlikte keşke bulmasaydık diye de düşünmüş olabilirler.
Bir çok kişinin Allah'ı bırakıp taptığı şeyi bulan adamcağızlar. Hiç iyi yapmamışlar dinsiz doldu ortalık bu ibinelerin yüzünden *
Libyalılar.
(bkz: serbest çağrışım).
biri kayserililere laf mı ediyor büllúğúnü kopartirim parayı biz kayserililer bulmasak sikkeyle bakırla altınla ne halt alışverişi yapacaksınız

parayı biz bulmasak açlıktan ölúrdünüz aq fakirleri
Parayı bulup bizi ayakta sikenler. Sizinde aq
Parayı bulunca hemen karıyı boşamış uygarlık

asdasdasdasdasdasdas:)))))))))
görsel
Lidyalıların son kralı Krezus hemen hemen Anadolu'daki tüm kıyıları ele geçirdikten sonra bir kahinin yanına gider ve ondan akıbeti hakkında bir şeyler öğrenmek ister. Kahin de "Eğer Kızılırmak'ı geçersen büyük bir imparatorluk yıkılacak." der. Bunun üzerine kral Kızılırmak'ı geçer ve perslerle karşılaşır. Lidyalılar bu savaşı kaybeder ve büyük bir imparatorluk yıkılmış olur.
parayı icad ederek insanlığa en büyük kötülüğü yapmışlardır.
bulmaz olaydın şu parayı diye isyan ettiren topluluk ,,anadolu medeniyeti.
ege bölgesinde devlet kuran uygarlıktır. parayı insanlığa kazandırarak başa bela etmişlerdir.
gediz nehri çevresinde yaşamış devlettir.
gediz nehrinden altın çıkarttıkları için zenginleşmiştirler.
tarihteki ilk paralı askerlik uygulanmıştır.
persler tarafından yıkılmıştır.