hacı hacı olmaz gitmekle mekke ye dede dede olmaz

Hacı hacı olmaz gitmekle Mekke`ye, dede dede olmaz gitmekle tekkeye.
Bir işte asıl olan iyi niyet, samimiyet ve içtenliktir. Bunlar olmadan bir işi görünüşte ve şeklen yapmakla o iş gerçekten yapılmış olmaz. Böyle yapılırsa gerçekten iyi sonuç alınıp amaca ulaşılamaz.

(bkz: hacı hacıyı mekke de deli deliyi dakkada)

(bkz: hacı hacı olmaz girmekle küvete ama dedeler)

(bkz: hısım hısmını gurbette sikermiş)

(bkz: dede dede olmaz girmekle banyoya)

(bkz: açmayın dedeler)

bu ifadenin mesnedi-i hakikisi şu ola ki; haccı hacetin rükünleri muhteliftir. niyet-i halis ile niyet etmesi ve eda-ı ibadetin muteber olabilmesi için de şahs-ı beşer in halisane bir halde tevazu ve ictiyakla bunu istemesi evladır.